Trong phiên giải trình trước Quốc hội chiều 23/5, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng đã trình bày về dự luật sửa đổi, bổ sung 7 luật liên quan đến tài chính, trong đó có Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công – tư (PPP). Điểm đáng chú ý trong dự thảo luật này là đề xuất của Chính phủ về cơ chế xử lý các dự án BOT giao thông gặp khó khăn, đặc biệt là tình trạng giảm doanh thu trước thời điểm Luật PPP có hiệu lực (1/1/2021). Theo đó, Nhà nước sẽ chia sẻ phần chênh lệch doanh thu giữa phương án tài chính ban đầu và thực tế với nhà đầu tư theo một tỷ lệ nhất định.
Đại biểu Phạm Văn Hòa (tỉnh Đồng Tháp) đã nêu vấn đề về các dự án BOT gặp khó khăn kéo dài trong nhiều năm qua mà chưa được giải quyết. Ông Hòa đặt câu hỏi về nguyên nhân của tình trạng này, liệu đó là lỗi của nhà đầu tư, Nhà nước hay cả hai bên, đồng thời nhấn mạnh sự cần thiết phải xử lý dứt điểm để tránh gây thiệt thòi cho cả nhà đầu tư và Nhà nước.
Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng thừa nhận rằng một số dự án BOT gặp khó khăn là do lỗi từ phía Nhà nước, và do đó, việc tháo gỡ khó khăn cho các dự án này là trách nhiệm của Nhà nước. Ông cho biết, trong giai đoạn 2011-2022, Chính phủ đã báo cáo Quốc hội và ban hành các nghị quyết để giải quyết vấn đề này. Tuy nhiên, Thủ tướng Chính phủ đã yêu cầu rà soát kỹ lưỡng, và Bộ Giao thông vận tải (nay là Bộ Xây dựng) đã làm việc với từng chủ đầu tư và ngân hàng tài trợ để giảm lãi suất, loại bỏ phần tỷ suất lợi nhuận của nhà đầu tư, từ đó giảm số tiền cần xử lý từ 10.000 tỷ đồng xuống còn 8.000 tỷ đồng.
Bộ trưởng Thắng cũng cho biết, ngoài các nghị quyết trước đây, cơ quan có thẩm quyền đã yêu cầu tiếp tục xử lý các dự án BOT gặp khó khăn. Ông dự báo rằng khi tuyến đường cao tốc Bắc – Nam được thông xe, sẽ có thêm nhiều dự án cần được giải quyết do lưu lượng giao thông và mức độ ảnh hưởng đến doanh thu sẽ được xác định rõ hơn.
Bộ trưởng Tài chính nhấn mạnh rằng, với kế hoạch xây dựng thêm 2.000 km đường cao tốc và các trục ngang trong 5 năm tới, nhiều dự án BOT tại các địa phương cũng sẽ bị ảnh hưởng, đòi hỏi phải có cơ chế xử lý phù hợp. Ông Thắng đề xuất luật hóa quy định xử lý cho các dự án này khi sửa Luật PPP để tạo hành lang pháp lý, giúp chủ động giải quyết thay vì xử lý riêng lẻ từng nhóm dự án.
Theo đề xuất sửa đổi Luật PPP, cơ chế chia sẻ giữa Nhà nước và các dự án BOT gặp khó khăn trước năm 2021 chỉ được áp dụng một lần, khi dự án không thu được phí dịch vụ, doanh thu thực tế trong 3 năm gần nhất dưới 75% so với phương án tài chính do các thay đổi về chính sách, quy hoạch. Cơ chế này không áp dụng cho các trường hợp phương án tài chính được điều chỉnh theo lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu, lãi suất vốn vay, hoặc phương án trả nợ không khả thi.
Chính phủ sẽ quy định chi tiết phương pháp xác định tỷ lệ chia sẻ, trình tự và thủ tục thực hiện cơ chế này. Bộ trưởng và Chủ tịch UBND cấp tỉnh sẽ quyết định việc áp dụng chia sẻ phần giảm doanh thu, tỷ lệ chia sẻ đối với các dự án do mình phê duyệt, nhằm tránh làm tăng giá, phí dịch vụ hoặc kéo dài thời gian thu phí.
Trước đó, ông Nguyễn Quang Huân, Ủy viên Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường, cũng đề nghị xử lý dứt điểm vướng mắc cho các dự án BOT vận hành trước ngày 1/1/2021. Ông dẫn chứng một dự án BOT ngay cửa ngõ Thủ đô, qua cầu Thăng Long, vẫn đang thu phí 10.000 đồng một lượt do chưa bù đắp được cho nhà đầu tư. Ông Huân nhấn mạnh rằng việc sửa Luật PPP lần này cần giải quyết dứt điểm tình trạng này, không nên kéo dài.
Ngoài việc gỡ vướng cho các dự án BOT đã vận hành trước năm 2021, Chính phủ cũng đề xuất cho phép áp dụng trở lại hợp đồng BOT đối với các dự án cải tạo, mở rộng hạ tầng đường cao tốc hoặc nâng cấp đường đang khai thác thành đường cao tốc. Nhà nước có thể chia sẻ phần giảm doanh thu với nhà đầu tư nếu số thu thực tế của dự án thấp hơn số liệu trong phương án tài chính.
Quốc hội dự kiến sẽ biểu quyết thông qua dự luật này vào ngày 17/6.
Cùng ngày, Quốc hội cũng đã thông qua Nghị quyết về bổ sung ngân sách chi thường xuyên (từ nguồn viện trợ không hoàn lại nước ngoài) năm 2025, với tỷ lệ tán thành gần 93%. Theo đó, hơn 4.327 tỷ đồng sẽ được bổ sung vào dự toán thu ngân sách trung ương năm 2025, và được phân bổ tương ứng cho các bộ, cơ quan trung ương. Bộ Y tế dự kiến nhận được gần 4.081 tỷ đồng, phần còn lại dành cho các bộ, ngành khác và một số địa phương như Đà Nẵng và Sơn La. Quốc hội yêu cầu Chính phủ chịu trách nhiệm về tính chính xác của số liệu và bảo đảm việc bổ sung dự toán đúng quy định, tránh thất thoát, lãng phí.
Admin
Nguồn: VnExpress
