Cá vây tay Sulawesi, thường được mệnh danh là “hóa thạch sống”, là một trong hai loài cá vây tay hiếm hoi còn tồn tại trên hành tinh chúng ta. Loài cá này từng được cho là đã tuyệt chủng cùng với khủng long từ khoảng 65 triệu năm trước. Thế nhưng, sự biến mất này chỉ là tạm thời khi vào năm 1938, một ngư dân ở Nam Phi đã tình cờ bắt được một cá thể cá vây tay Ấn Độ Dương (Latimeria chalumnae), đánh dấu sự tái xuất đầy bất ngờ của loài vật này.
Tuy nhiên, câu chuyện về cá vây tay Sulawesi (Latimeria menadoensis) lại khác. Mãi đến năm 1997, các nhà khoa học mới phát hiện ra loài này tại một chợ cá. Đáng chú ý, trước tháng 10/2024, chúng chưa từng được ghi lại hình ảnh hoặc video nào trong môi trường sống tự nhiên, và những quan sát trước đây chỉ giới hạn ở các thiết bị tàu ngầm điều khiển từ xa.
Bước ngoặt quan trọng xảy ra khi một nhóm nghiên cứu đã tận mắt chứng kiến một cá thể cá vây tay Sulawesi dài 1,1 mét ở độ sâu khoảng 144 mét, thuộc tỉnh Bắc Maluku, Indonesia. Nhóm nghiên cứu mô tả rằng con cá bơi lội tự do thay vì ẩn mình trong hang động hoặc dưới các mỏm đá, những nơi thường là nơi trú ẩn ban ngày của chúng. Trong quá trình quan sát, họ nhận thấy con cá dựng thẳng toàn bộ vây lưng và giữ nguyên tư thế này trong suốt thời gian, một hành vi có thể liên quan đến trạng thái hoạt động hoặc cơ chế tự vệ tự nhiên của loài. Điều thú vị là ngày hôm sau, con cá vây tay này lại được phát hiện ở cùng một vị trí, vẫn với tư thế vây lưng dựng đứng đặc trưng.
Khác với phần lớn các loài cá hiện đại có nguồn gốc từ tổ tiên vây tia, cá vây tay thuộc nhóm cá vây thùy còn sót lại. Điều này có nghĩa là chúng sở hữu vây thịt chứa xương, một đặc điểm gần giống với các chi của động vật trên cạn. Xuất hiện lần đầu tiên từ kỷ Devon cách đây khoảng 420 triệu năm, cá vây tay mang trong mình nhiều đặc điểm cổ xưa, bao gồm khả năng mở rộng phần đầu giống như bản lề và cơ quan cảm thụ điện nằm trong mũi.
Nhóm nghiên cứu cũng bày tỏ lo ngại về tương lai của loài cá này: “Ngày nay, tất cả các quần thể cá vây tay được biết đến đều đang chịu áp lực từ các hoạt động của con người trên phạm vi toàn cầu. Sự phát triển của du lịch không được kiểm soát có thể tạo ra những mối đe dọa mới trong tương lai.” Để bảo vệ quần thể L. menadoensis dễ bị tổn thương này khỏi những tác động tiêu cực, vị trí chính xác của phát hiện sẽ được giữ bí mật cho đến khi có thêm các nghiên cứu và biện pháp bảo vệ hiệu quả hơn được thực hiện.
Admin
Nguồn: VnExpress
