Nứt kẽ hậu môn, một vấn đề phổ biến gây đau đớn và khó chịu, đặc biệt trong quá trình đi tiêu, là tình trạng xuất hiện một vết rách nhỏ ở lớp niêm mạc hậu môn. Bệnh này có thể ảnh hưởng đến mọi lứa tuổi, nhưng thường gặp hơn ở những người trẻ và trung niên.
Táo bón kéo dài và việc phải rặn mạnh khi đi tiêu được xem là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến nứt kẽ hậu môn. Khi phân trở nên cứng hoặc khô, nó có thể gây tổn thương cho niêm mạc hậu môn, từ đó hình thành các vết nứt. Một nghiên cứu được công bố trên Journal of Gastroenterology and Hepatology chỉ ra rằng, có đến 70-80% trường hợp nứt kẽ hậu môn có liên quan mật thiết đến tình trạng táo bón.
Ngoài táo bón, một số yếu tố khác cũng có thể góp phần vào sự phát triển của nứt kẽ hậu môn. Tiêu chảy kéo dài, trái ngược với táo bón, cũng có thể gây kích ứng niêm mạc hậu môn, làm tăng nguy cơ nứt kẽ. Bệnh trĩ cũng có thể làm yếu niêm mạc hậu môn, tạo điều kiện cho nứt kẽ phát triển. Chế độ ăn uống thiếu chất xơ và không đủ nước có thể làm phân trở nên khô và cứng, từ đó làm tăng nguy cơ nứt kẽ hậu môn. Các yếu tố khác như quan hệ tình dục không an toàn, đặc biệt là quan hệ qua đường hậu môn, có thể gây tổn thương niêm mạc và dẫn đến nứt kẽ. Một số bệnh viêm nhiễm như bệnh Crohn hoặc các bệnh lây truyền qua đường tình dục cũng có thể là yếu tố nguy cơ.
Nứt kẽ hậu môn được chia thành hai loại chính: cấp tính và mạn tính. Nứt kẽ hậu môn cấp tính thường là những vết nứt mới, sắc cạnh và có khả năng tự lành trong vòng 4-6 tuần nếu được chăm sóc đúng cách. Trong khi đó, nứt kẽ hậu môn mạn tính là tình trạng vết nứt kéo dài hơn 6 tuần, có rìa sẹo và có thể kèm theo co thắt cơ vòng hậu môn. Các vết nứt mạn tính thường khó lành hơn và có xu hướng tái phát.
Các triệu chứng thường gặp của nứt kẽ hậu môn bao gồm đau rát hậu môn, đặc biệt là khi đi tiêu, có thể kéo dài từ vài phút đến vài giờ sau đó. Người bệnh cũng có thể cảm thấy bỏng rát ngay cả khi không đi tiêu, đặc biệt khi ngồi hoặc khi có sự cọ xát vào vùng hậu môn. Chảy máu là một triệu chứng phổ biến khác, với máu đỏ tươi xuất hiện trên giấy vệ sinh hoặc trên bề mặt phân sau khi đi tiêu. Trong một số trường hợp, vết nứt có thể được nhìn thấy trực tiếp khi quan sát niêm mạc hậu môn.
Để chẩn đoán nứt kẽ hậu môn, bác sĩ sẽ tiến hành khám lâm sàng, quan sát trực tiếp vùng hậu môn và sờ nắn để phát hiện vết nứt. Trong nhiều trường hợp, vết nứt có thể được nhìn thấy rõ ràng bằng mắt thường, đặc biệt là khi nó nằm gần rìa hậu môn. Ngoài ra, bác sĩ có thể sử dụng các phương pháp chẩn đoán bổ sung như soi hậu môn để nhìn rõ hơn vết nứt và xác định mức độ tổn thương, đồng thời loại trừ các nguyên nhân khác có thể gây ra các triệu chứng tương tự, như bệnh trĩ hoặc áp xe hậu môn. Trong trường hợp nghi ngờ có các bệnh lý liên quan khác như bệnh viêm ruột, nội soi trực tràng có thể được chỉ định để đánh giá toàn diện hơn.
Nếu không được điều trị, nứt kẽ hậu môn có thể dẫn đến các biến chứng như đau mạn tính, gây khó chịu và ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt hàng ngày cũng như chất lượng cuộc sống. Nhiễm trùng và áp xe có thể xảy ra nếu vi khuẩn xâm nhập vào mô thông qua vết nứt. Các vết nứt mạn tính có thể hình thành sẹo và gây co thắt cơ vòng hậu môn, gây khó khăn trong việc đi tiêu và tăng nguy cơ tái phát. Ngoài ra, việc cố gắng khi đi tiêu và tổn thương hậu môn có thể dẫn đến hoặc làm trầm trọng thêm bệnh trĩ.
Điều trị nứt kẽ hậu môn có thể bao gồm các phương pháp không phẫu thuật và phẫu thuật. Điều trị không phẫu thuật bao gồm thay đổi lối sống và chế độ ăn uống, tăng cường chất xơ và uống nhiều nước để làm mềm phân. Sử dụng thuốc nhuận tràng và làm mềm phân cũng có thể giúp giảm bớt sự căng thẳng khi đi tiêu. Thuốc giảm đau và kháng viêm tại chỗ, như các loại thuốc mỡ hoặc kem bôi có chứa lidocaine, nitroglycerin hoặc nifedipine, có thể được sử dụng để giảm đau và giúp giãn cơ vòng hậu môn. Trong trường hợp điều trị bảo tồn không hiệu quả, phẫu thuật cắt cơ vòng hậu môn có thể được chỉ định để giảm áp lực cơ vòng hậu môn và tạo điều kiện cho vết nứt lành. Các phương pháp khác bao gồm cắt bỏ vết nứt và sử dụng botulinum toxin để giãn cơ vòng và giảm co thắt.
Để phòng ngừa nứt kẽ hậu môn, nên duy trì một chế độ ăn giàu chất xơ và uống đủ nước để làm mềm phân, giảm nguy cơ táo bón và tổn thương hậu môn. Tập thói quen đi tiêu đều đặn hàng ngày, tránh rặn mạnh và ngồi lâu khi đi tiêu. Duy trì lối sống năng động với việc tập thể dục đều đặn để cải thiện hệ tiêu hóa và phòng ngừa táo bón. Vệ sinh hậu môn đúng cách bằng cách sử dụng nước ấm để rửa sạch sau khi đi tiêu và tránh sử dụng giấy vệ sinh quá khô hoặc có hóa chất.
Admin
Nguồn: VnExpress
