Tổng thống Donald Trump đã đưa ra lời đe dọa áp thuế 50% lên hàng hóa nhập khẩu từ Liên minh châu Âu (EU) bắt đầu từ ngày 1/6, một động thái có thể làm gia tăng căng thẳng thương mại xuyên Đại Tây Dương. Mức thuế này cao gấp 2,5 lần so với các biện pháp trả đũa mà Mỹ đã áp dụng trước đó đối với EU.
Ngân hàng ING dự báo rằng nếu mức thuế này được thực thi, nó có thể làm giảm 0,6 điểm phần trăm tăng trưởng GDP của khu vực Eurozone, đẩy khu vực này đến bờ vực suy thoái. Đồng thời, áp lực lạm phát đình trệ (tình trạng lạm phát tăng cao trong khi tăng trưởng kinh tế chậm lại) ở Mỹ cũng có thể gia tăng.
Trước đó, Tổng thống Trump đã công bố mức thuế 20% đối với hàng hóa châu Âu, nhưng sau đó hoãn thi hành để tạo điều kiện cho các cuộc đàm phán. Hiện tại, hàng hóa EU nhập khẩu vào Mỹ đang phải chịu mức thuế 10%, tương tự như hầu hết các quốc gia khác, cùng với mức thuế 25% áp dụng cho ô tô, thép và nhôm.
Nguyên nhân của động thái này xuất phát từ việc Brussels đã gửi cho Washington một danh sách cập nhật các nhượng bộ mà họ sẵn sàng chấp nhận để đạt được một thỏa thuận thương mại tương tự như các thỏa thuận mà Mỹ đã ký kết với Anh và Trung Quốc.
Đề xuất này tập trung vào một thỏa thuận trị giá khoảng 50 tỷ euro, bao gồm việc EU tăng cường mua khí đốt tự nhiên hóa lỏng (LNG) và đậu nành để giảm thâm hụt thương mại với Mỹ, áp dụng mức thuế 0% đối với ô tô và hàng công nghiệp, hoặc hợp tác chiến lược về năng lượng, trí tuệ nhân tạo và cơ sở hạ tầng kỹ thuật số như 5G. EU cũng đưa ra các cam kết về quyền lao động quốc tế, tiêu chuẩn môi trường và an ninh kinh tế.
Tuy nhiên, phản ứng từ phía Mỹ cho thấy rằng những đề xuất này chưa đủ sức hấp dẫn. Theo Claudia Schmucker, người đứng đầu Trung tâm Địa chính trị, Địa kinh tế và Công nghệ tại Hội đồng Quan hệ Đối ngoại Đức, Tổng thống Trump vẫn kỳ vọng EU sẽ đưa ra những điều mà ông cho là “đủ giá trị”. Nhóm nghiên cứu của ING cũng đồng tình rằng “vẫn chưa rõ chính quyền Mỹ thực sự mong đợi điều gì để đạt được thỏa thuận, ngoài việc EU đơn phương giảm thuế quan”.
Capital Economics, một hãng nghiên cứu có trụ sở tại London, cảnh báo rằng một thỏa thuận giữa EU và Mỹ “có vẻ khó đạt được hơn” so với các thỏa thuận với Anh và Trung Quốc. Họ chỉ ra rằng rào cản chính là thặng dư thương mại hàng hóa lớn của EU với Mỹ.
Theo số liệu từ Văn phòng Đại diện Thương mại Mỹ, thâm hụt thương mại hàng hóa của Mỹ với EU trong năm 2024 là 235,6 tỷ USD, tăng 12,9% so với năm 2023. Trong khi đó, Cơ quan Thống kê châu Âu (Eurostat) lại đưa ra con số thặng dư hàng hóa là 157 tỷ euro trong năm 2023. Tuy nhiên, Mỹ lại thặng dư 109 tỷ euro về dịch vụ với EU.
Mặc dù mức thuế quan trung bình giữa Mỹ và EU là tương đương nhau, nhưng có sự khác biệt đáng kể giữa các ngành. Ví dụ, EU áp thuế 10% đối với ô tô Mỹ, trong khi Mỹ chỉ áp thuế 2,5%. Ngược lại, Mỹ áp thuế 25% đối với xe tải nhẹ, cao hơn so với mức 10% của EU.
Tổng thống Trump đã chỉ trích EU trên mạng xã hội Truth Social, cho rằng châu Âu có các rào cản thương mại mạnh mẽ, thuế VAT, hình phạt doanh nghiệp vô lý, rào cản thương mại phi tiền tệ, thao túng tiền tệ và các vụ kiện không công bằng đối với các công ty Mỹ.
Trong bối cảnh căng thẳng leo thang, Ủy viên Thương mại EU Maros Sefcovic tuyên bố rằng EU sẽ nỗ lực đạt được một thỏa thuận thương mại với Washington dựa trên “sự tôn trọng” thay vì “mối đe dọa”. Ông nhấn mạnh rằng EU cam kết đảm bảo một thỏa thuận có lợi cho cả hai bên.
ING nhận định rằng hiện tại rất khó dự đoán diễn biến tiếp theo, vì mọi khả năng đều có thể xảy ra, từ việc đạt được thỏa thuận đến leo thang căng thẳng hơn nữa. Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng vẫn có nhiều lý do để Tổng thống Trump cân nhắc xuống thang, đặc biệt là khi ông thường sử dụng chiến thuật tuyên bố cứng rắn ở giai đoạn đầu.
Miguel Otero, một nhà nghiên cứu cao cấp về kinh tế chính trị quốc tế tại Viện Elcano Royal (Tây Ban Nha), cho rằng Mỹ “có rất nhiều thứ để mất” nếu xảy ra một cuộc chiến thương mại xuyên Đại Tây Dương. Ông chỉ ra rằng EU đang thâm hụt lớn về dịch vụ, đặc biệt là dịch vụ tài chính, kỹ thuật số và nền tảng giải trí.
Claudia Schmucker cho rằng những lời lẽ tiêu cực của Tổng thống Trump thậm chí có thể có lợi cho Brussels, giúp họ đạt được sự đồng thuận về cách phản ứng với thuế quan của Mỹ. Mặc dù một số quốc gia EU không hoàn toàn ủng hộ lập trường đàm phán của Brussels, nhưng lời đe dọa của Tổng thống Trump đã đủ để thúc đẩy sự thống nhất.
Ủy ban Châu Âu (EC) tuyên bố sẽ khởi kiện lên Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) về các mức thuế quan của Tổng thống Trump. Cơ quan này cũng đã soạn thảo một gói trả đũa thuế trị giá 95 tỷ euro (107 tỷ USD) đối với hàng hóa Mỹ nếu đàm phán thất bại, đồng thời cân nhắc hạn chế xuất khẩu thép phế liệu và hóa chất sang Mỹ.
Admin
Nguồn: VnExpress
