Một nghiên cứu gần đây đăng trên tạp chí Nature cho thấy, Microsoft đã phát triển một mô hình trí tuệ nhân tạo (AI) mang tên Aurora, có khả năng vượt trội hơn các phương pháp dự báo hiện tại trong việc theo dõi chất lượng không khí, dự đoán thời tiết và đường đi của bão nhiệt đới, những yếu tố ngày càng chịu ảnh hưởng của biến đổi khí hậu. Dù chưa được thương mại hóa, Aurora có thể đưa ra dự báo thời tiết trong vòng 10 ngày và dự đoán đường đi của bão một cách chính xác và nhanh chóng, đồng thời giảm thiểu chi phí so với các phương pháp dự báo truyền thống.
Phó giáo sư kỹ thuật cơ khí Paris Perdikaris tại Đại học Pennsylvania, tác giả chính của nghiên cứu, nhấn mạnh rằng đây là lần đầu tiên một hệ thống AI có thể vượt qua tất cả các trung tâm dự báo bão hiện có.
Được huấn luyện dựa trên dữ liệu lịch sử, Aurora đã chứng minh khả năng dự báo chính xác tất cả các cơn bão trong năm 2023, vượt qua cả các trung tâm dự báo hàng đầu như Trung tâm Bão Quốc gia Mỹ. Các mô hình dự báo thời tiết truyền thống thường dựa trên các nguyên tắc vật lý cơ bản như bảo toàn khối lượng, động lượng và năng lượng, đòi hỏi năng lực tính toán rất lớn. Tuy nhiên, nhóm nghiên cứu cho biết chi phí tính toán của Aurora thấp hơn đáng kể, chỉ bằng một phần nhỏ so với các phương pháp truyền thống.
Kết quả này tiếp nối sự thành công của mô hình AI Pangu-Weather do tập đoàn công nghệ Huawei của Trung Quốc phát triển và công bố vào năm 2023. Cả hai mô hình này đều cho thấy tiềm năng thay đổi cách các cơ quan lớn trên thế giới dự báo thời tiết và các hiện tượng thời tiết cực đoan nguy hiểm do biến đổi khí hậu gây ra.
Ông Perdikaris nhận định rằng chúng ta đang ở giai đoạn đầu của một kỷ nguyên chuyển đổi trong khoa học hệ thống không khí. Trong vòng 5 đến 10 năm tới, việc xây dựng các hệ thống có khả năng làm việc trực tiếp với dữ liệu quan sát từ các nguồn cảm biến từ xa như vệ tinh và trạm thời tiết để tạo ra các dự báo có độ phân giải cao ở bất kỳ khu vực nào sẽ là một yếu tố then chốt.
Theo nhóm thiết kế, Aurora là mô hình AI đầu tiên liên tục vượt qua 7 trung tâm dự báo trong việc dự đoán đường đi 5 ngày của các cơn bão. Ví dụ, trong một mô phỏng, Aurora đã dự báo chính xác trước 4 ngày về địa điểm và thời gian đổ bộ của cơn bão Doksuri vào Philippines, một trong những cơn bão gây thiệt hại lớn nhất từng được ghi nhận ở Thái Bình Dương. Trong khi đó, dự báo chính thức vào thời điểm đó lại cho rằng bão sẽ di chuyển về phía bắc Đài Loan.
Mô hình AI của Microsoft cũng vượt trội hơn so với mô hình của Trung tâm Dự báo Thời tiết Tầm trung Châu Âu (ECMWF) trong 92% các trường hợp dự báo toàn cầu 10 ngày trên quy mô khoảng 10 km2. ECMWF, tổ chức cung cấp dự báo cho 35 quốc gia châu Âu, được xem là tiêu chuẩn toàn cầu về độ chính xác thời tiết.
Trước đó, vào tháng 12/2024, Google cũng đã công bố mô hình GenCast của họ, cho thấy độ chính xác vượt trội so với trung tâm châu Âu trong hơn 97% các vụ trong số 1.320 thảm họa khí hậu được ghi nhận vào năm 2019. Những kết quả đầy hứa hẹn này đang được các cơ quan thời tiết trên toàn thế giới theo dõi sát sao. Một số cơ quan, bao gồm Cơ quan Khí tượng Pháp (Meteo-France), đang phát triển các mô hình học AI của riêng họ song song với các mô hình kỹ thuật số truyền thống.
Admin
Nguồn: VnExpress
