Giá khoai tây tại Nga đã tăng đột biến trong năm 2024, gây xôn xao dư luận và trở thành tâm điểm của cuộc khủng hoảng giá cả. Theo số liệu từ Cơ quan Thống kê Quốc gia Nga (Rosstat), giá khoai tây trung bình ở các thành phố lớn như Moskva và St. Petersburg hiện ở mức 120-130 rouble/kg, tăng tới 90,5% so với đầu năm. Tại một số vùng nông thôn, giá thậm chí còn cao hơn do chi phí vận chuyển leo thang.
Mức tăng phi mã này vượt xa tỷ lệ lạm phát chung của Nga (khoảng 8,5% trong năm 2024), biến khoai tây, vốn được mệnh danh là “vua của các loại rau củ” trong ẩm thực Nga, trở thành gánh nặng cho nhiều gia đình. Một người dân ở St. Petersburg chia sẻ: “Trước đây, 200 rouble mua được 5 kg khoai tây, giờ chỉ mua được 1,5 kg. Chúng tôi buộc phải cắt giảm các món ăn yêu thích làm từ khoai tây.”
Theo hãng thông tấn RIA Novosti, nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này là do đợt hạn hán nghiêm trọng trong mùa hè 2024 tại các vùng sản xuất nông nghiệp trọng điểm như Krasnodar và Rostov, nơi cung cấp 30% sản lượng khoai tây của cả nước. Hạn hán đã khiến năng suất cây trồng giảm tới 25% ở một số khu vực. Thêm vào đó, bệnh mốc sương và sâu bệnh hại cũng góp phần làm trầm trọng thêm tình trạng mất mùa, khiến nguồn cung khoai tây sụt giảm đáng kể.
Bên cạnh yếu tố thời tiết, xung đột địa chính trị và các lệnh trừng phạt từ phương Tây cũng tác động không nhỏ đến nguồn cung khoai tây. Nga phụ thuộc vào việc nhập khẩu các giống khoai tây chất lượng cao từ Hà Lan và Đức. Các lệnh trừng phạt đã làm gián đoạn chuỗi cung ứng này, trong khi các giống khoai tây nội địa chưa thể cạnh tranh về năng suất và khả năng kháng bệnh. Chuyên gia nông nghiệp Dmitry Petrov từ Đại học Nông nghiệp Moscow cho biết: “Nga chỉ sản xuất được 10% nhu cầu hạt giống khoai tây chất lượng cao. Nếu không giải quyết được vấn đề này, cuộc khủng hoảng sẽ còn kéo dài.”
Sản lượng khoai tây của Nga trong năm 2024 đã giảm mạnh, chỉ còn 15 triệu tấn so với 18,3 triệu tấn vào năm 2022, theo số liệu từ Bộ Nông nghiệp Nga. Tình trạng này không chỉ ảnh hưởng đến người tiêu dùng mà còn gây khó khăn cho ngành nông nghiệp.
Lạm phát toàn cầu và việc đồng rouble mất giá 15% so với USD trong năm 2024 càng làm gia tăng áp lực. Chi phí sản xuất nông nghiệp tăng đáng kể, với giá phân bón hóa học tăng gấp đôi do gián đoạn chuỗi cung ứng, và giá nhiên liệu tăng 30%, đẩy chi phí vận chuyển và bảo quản khoai tây lên cao. Một nông dân ở vùng Tambov than thở: “Chúng tôi phải trả 50.000 rouble cho một tấn phân bón, gấp ba lần so với năm 2022. Nếu không tăng giá bán, chúng tôi sẽ lỗ.”
Sự phát triển nhanh chóng của ngành công nghiệp chế biến thực phẩm cũng góp phần tạo nên “cơn bão giá” khoai tây. Giá trị thị trường toàn cầu của ngành này dự kiến đạt 35 tỷ USD vào năm 2025, với các sản phẩm như khoai tây chiên, khoai tây nghiền đóng gói và các món ăn nhanh ngày càng phổ biến. Chuyên gia Anna Sokolova nhận định: “Nhu cầu khoai tây chế biến tăng 15% mỗi năm, trong khi nguồn cung không theo kịp. Điều này tạo ra một cơn bão hoàn hảo đẩy giá lên cao.”
Việc giá khoai tây tăng cao không chỉ là vấn đề kinh tế mà còn ảnh hưởng sâu sắc đến đời sống xã hội. Đối với nhiều gia đình Nga, đặc biệt là ở các vùng nông thôn và những người có thu nhập thấp, khoai tây là nguồn thực phẩm thiết yếu. Từ những món ăn truyền thống như sủi cảo, borscht (súp củ cải đỏ) đến các bữa ăn gia đình ấm cúng, khoai tây gắn liền với lịch sử và văn hóa ẩm thực Nga. Theo khảo sát của Viện Levada năm 2023, 78% người Nga coi khoai tây là một phần không thể thiếu trong chế độ ăn hàng ngày.
Tình trạng giá khoai tây tăng kỷ lục có thể làm gia tăng nguy cơ bất ổn xã hội, và là biểu hiện rõ ràng nhất của cuộc khủng hoảng giá cả. Một số khu vực đã ghi nhận hiện tượng mua bán khoai tây không chính thức, khi người dân tìm cách giao dịch trực tiếp với nông dân để tránh giá bán lẻ cao tại siêu thị.
Chính phủ Nga đã nhận thức được mức độ nghiêm trọng của vấn đề. Đầu năm 2025, Bộ Nông nghiệp Nga công bố kế hoạch mở rộng diện tích trồng khoai tây thêm 6.500 ha để tăng sản lượng. Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng giải pháp này cần thời gian để phát huy hiệu quả, vì việc cải thiện năng suất đòi hỏi đầu tư vào giống cây trồng, công nghệ và cơ sở hạ tầng.
Chính phủ cũng đang xem xét các biện pháp kiểm soát giá thực phẩm, nhưng vấp phải sự phản đối từ các hiệp hội ngành công nghiệp thực phẩm. Ông Ivan Kuznetsov, đại diện Liên đoàn Nông nghiệp Nga, cho rằng: “Kiểm soát giá có thể dẫn đến tình trạng thiếu hụt nguồn cung. Thay vào đó, chúng ta cần đầu tư vào nghiên cứu giống cây trồng và hỗ trợ nông dân.”
Các giải pháp khác đang được thảo luận bao gồm tăng cường chất lượng giống khoai tây nội địa thông qua hợp tác giữa chính phủ và các viện nghiên cứu để tạo ra các giống kháng bệnh và chịu hạn tốt hơn. Trợ cấp phân bón, nhiên liệu và máy móc cho nông dân cũng được xem xét để giảm chi phí sản xuất.
Nga cũng đã tăng cường nhập khẩu khoai tây từ các nước như Belarus và ban hành chính sách khuyến khích nông nghiệp bền vững, ưu tiên áp dụng công nghệ tưới tiêu và canh tác thông minh để giảm sự phụ thuộc vào thời tiết. Lượng khoai tây nhập khẩu dự kiến tăng gần gấp đôi trong năm 2025 để bù đắp thiếu hụt, nhưng chi phí nhập khẩu cao lại đẩy giá bán lẻ tăng lên.
Khủng hoảng giá khoai tây hiện nay không chỉ là vấn đề kinh tế mà còn là lời cảnh báo về những thách thức lớn hơn mà Nga phải đối mặt, bao gồm biến đổi khí hậu, sự phụ thuộc vào nhập khẩu và sự bất ổn của chuỗi cung ứng toàn cầu. Tuy nhiên, trong khó khăn luôn ẩn chứa cơ hội. Các chuyên gia cho rằng Nga có thể tận dụng tình hình này để đầu tư vào nông nghiệp hiện đại và tự chủ về giống cây trồng, giúp khoai tây giữ vững vai trò là biểu tượng văn hóa và trở thành động lực cho sự phát triển kinh tế bền vững.
Admin
Nguồn: VnExpress
