Một năm trước, việc Nga sử dụng 30 máy bay không người lái (UAV) để tấn công Ukraine trong một đêm được xem là sự kiện hiếm hoi. Tuy nhiên, hiện nay, Nga đã thay đổi chiến thuật, sử dụng hàng trăm UAV trong một đợt tấn công duy nhất, nhằm áp đảo hệ thống phòng không của đối phương.
Vào ngày 25/5 vừa qua, Moskva đã tiến hành một chiến dịch tập kích quy mô lớn vào các cơ sở công nghiệp quân sự của Ukraine, sử dụng tới 298 UAV. Đây là con số cao nhất kể từ khi xung đột nổ ra. Bên cạnh đó, Nga còn phóng 69 tên lửa các loại trong đợt tấn công đêm đó, cho thấy sự gia tăng đáng kể về cường độ và quy mô.
Chiến thuật “dội mưa lửa” này đang đẩy Ukraine vào tình thế khó khăn hơn bao giờ hết. Trong bối cảnh các cuộc đàm phán ngừng bắn có nguy cơ thất bại, Nga có thể sẽ tiếp tục tăng cường các cuộc tập kích trong thời gian dài. Điều này đồng nghĩa với việc các đơn vị phòng không Ukraine sẽ phải đối mặt với tình trạng thiếu hụt đạn dược, đặc biệt khi nguồn viện trợ từ phương Tây ngày càng hạn chế.
Trong tình huống đó, tên lửa và UAV của Nga hoàn toàn có khả năng xuyên thủng hệ thống phòng thủ, gây thiệt hại cho các thị trấn, thành phố và các ngành công nghiệp trọng yếu của Ukraine.
Các chiến dịch tập kích của Nga đã được tăng cường đáng kể từ đầu năm nay, với những thay đổi rõ rệt về khí tài và chiến thuật. Tên lửa đạn đạo, vốn rất khó đánh chặn, hiện đang trở thành vũ khí chủ lực trong các cuộc không kích. Bên cạnh đó, Nga cũng sử dụng các thế hệ UAV tấn công mới, nguy hiểm hơn, với các tính năng ẩn mình hiện đại.
Theo các chuyên gia, tên lửa đạn đạo Iskander-M của Nga rất khó bị đánh chặn do tốc độ cao. Hiện tại, chỉ có một số ít tên lửa Patriot PAC-3 còn lại của Ukraine mới có khả năng bắn hạ loại tên lửa này.
Một video gần đây cho thấy các trận địa được cho là của hệ thống Patriot Ukraine đã khai hỏa 17 quả đạn trong vòng một phút rưỡi, dường như để đánh chặn tên lửa Iskander-M. Tuy nhiên, một quả tên lửa đạn đạo vẫn đánh trúng mục tiêu, gây ra một vụ nổ lớn.
Trong khi đó, UAV Geran-2 của Nga, được cho là phiên bản Shahed do Iran chuyển giao công nghệ, đang sử dụng công nghệ dẫn đường bằng trí tuệ nhân tạo (AI) để nhắm vào các địa điểm được bảo vệ nghiêm ngặt của Ukraine, như thủ đô Kiev, một cách hiệu quả hơn.
Trận không kích kết hợp giữa tên lửa đạn đạo và UAV của Nga vào ngày 24/5 đã phá hủy nhiều tòa nhà ở ngoại ô phía bắc Kiev. Bộ tư lệnh không quân Ukraine tuyên bố đã chặn được 6 tên lửa đạn đạo Iskander-M cùng 245 UAV tự sát dòng Geran và phi cơ mồi bẫy, nhưng đồng thời thừa nhận đã để lọt 8 quả đạn Iskander-M và 5 UAV.
Hai tuần trước đó, một chiếc UAV gắn đầu đạn nhiệt áp của Nga đã gây hư hỏng nặng cho một trung tâm thương mại, làm vỡ kính cửa sổ của những ngôi nhà cách đó tới 300 mét. Cùng tuần, một chiếc UAV khác mang bom chùm hẹn giờ đã đánh trúng một trường huấn luyện ở rìa phía đông nam thành phố.
Thách thức lớn nhất đối với hệ thống phòng không Ukraine là số lượng khí tài mà đối phương sử dụng. Năm ngoái, Nga sản xuất khoảng 300 UAV mỗi tháng. Hiện tại, họ chỉ mất chưa đầy ba ngày để sản xuất số lượng tương đương.
Theo tình báo quân sự Ukraine, một số tài liệu cho thấy Nga có kế hoạch tăng sản lượng UAV lên 500 chiếc mỗi ngày. Điều này đồng nghĩa với việc các đợt tấn công với quy mô lên tới 1.000 chiếc hoàn toàn có thể xảy ra trong tương lai.
Chuyên gia hàng không Ukraine Kostiantyn Kryvolap cho rằng những con số này có thể đã bị phóng đại, nhưng với năng lực sản xuất của ngành công nghiệp vũ khí Nga, “rõ ràng số lượng vũ khí đang tăng lên đáng kể”. Ông cũng nhận định rằng ngay cả khi Ukraine giữ vững được phòng tuyến ở miền đông, việc bảo vệ bầu trời ở hậu phương sẽ ngày càng trở nên khó khăn hơn.
Tại một xưởng bí mật ở Kiev, một nhóm kỹ sư đang tháo rời một chiếc UAV do Nga sản xuất. Mọi mảnh vỡ vũ khí Nga rơi xuống các thành phố Ukraine đều được đưa đến các cơ sở nghiên cứu như thế này để đánh giá và phân tích. Mục tiêu là ghi lại mọi đặc tính của vũ khí để cập nhật các phương án đối phó.
Trong tháng qua, công việc này diễn ra không ngừng nghỉ. Mặc dù hy vọng về một lệnh ngừng bắn đang được nhen nhóm, Nga vẫn tiếp tục tìm cách xuyên thủng hệ thống phòng không Ukraine, vốn đang phải đối mặt với nhiều khó khăn do thiếu tên lửa đánh chặn, gián đoạn trong nguồn hỗ trợ từ Mỹ và sự thay đổi liên tục trong chiến thuật tấn công của đối phương.
Trong quá trình phân tích những chiếc UAV thu được, các kỹ sư cho biết mối lo lớn nhất của họ là việc các UAV mới của Nga hiện nay gần như “miễn nhiễm” với các phương pháp tác chiến điện tử hiện có của Ukraine.
Nguyên nhân là do chúng không còn phụ thuộc vào tín hiệu GPS, vốn dễ bị gây nhiễu, mà được điều khiển bằng AI và sử dụng chính mạng Internet và mạng di động của Ukraine. Ngay cả khi kết nối với người điều khiển bị gián đoạn, UAV Nga vẫn có thể tự bay đến khu vực đã định, sử dụng AI để lựa chọn mục tiêu và tấn công.
Nhóm nghiên cứu cho biết gần đây họ đã phát hiện một mẩu giấy bên trong một chiếc UAV bị bắn rơi, dường như do một kỹ sư Nga có cảm tình với Ukraine để lại, tiết lộ về thuật toán điều khiển mới.
Mẩu giấy cho thấy UAV được điều khiển thông qua các bot trên nền tảng mạng xã hội Telegram, gửi dữ liệu chuyến bay và hình ảnh trực tiếp về cho người vận hành theo thời gian thực.
Không lâu trước đây, phần lớn nhiệm vụ đối phó với UAV do các đội cơ động sử dụng súng máy tên lửa vác vai và pháo tầm ngắn của Ukraine đảm nhiệm. Tuy nhiên, hiện tại, UAV Nga thường xuyên vượt qua được các nhóm này, theo đại tá Denys Smazhny, sĩ quan lực lượng phòng không Ukraine.
Ban đầu, chúng bay thấp để tránh bị phát hiện, sau đó, khi đến gần mục tiêu, UAV đột ngột bay cao lên 2.000-2.500 mét, vượt quá tầm bắn của pháo phòng không cỡ nhỏ. Để đối phó, Ukraine đã chuyển sang sử dụng trực thăng, tiêm kích F-16 và UAV đánh chặn.
Chiến thuật này đang cho thấy những kết quả tích cực. Một quan chức cấp cao cho biết hệ thống phòng không quanh Kiev vẫn bắn hạ khoảng 95% số UAV do Nga triển khai. Tuy nhiên, 5% số UAV lọt qua vẫn gây ra những thiệt hại đáng kể.
Hiện tại, Ukraine vẫn có khả năng chống đỡ trước UAV và tên lửa hành trình, nhưng triển vọng đối phó với mối đe dọa từ tên lửa đạn đạo có vẻ ảm đạm hơn nhiều.
Chỉ một số ít quốc gia sở hữu hệ thống phòng thủ hiệu quả trước loại vũ khí có tốc độ nhanh và sức hủy diệt lớn như vậy. Ở phương Tây, hệ thống Patriot của Mỹ gần như độc quyền trong lĩnh vực phòng không chống tên lửa đạn đạo. Ukraine hiện có ít nhất 8 tổ hợp Patriot, nhưng chúng thường không thể hoạt động cùng lúc do một số tổ hợp có thể bị hỏng hóc hoặc đang chờ sửa chữa.
Mặc dù chỉ có một số lượng hạn chế, các đội vận hành Patriot của Ukraine vẫn sử dụng chúng với kỹ năng đáng nể. Từ mùa xuân năm 2023, họ được cho là đã bắn hạ hơn 150 tên lửa đạn đạo của Nga. Tuy nhiên, những hệ thống này chủ yếu chỉ được triển khai quanh Kiev.
Tổng thống Volodymyr Zelensky cho biết Ukraine cần thêm ít nhất 10 tổ hợp Patriot nữa, cùng với kho dự trữ tên lửa đánh chặn PAC-3 tương ứng, để bảo vệ an toàn cho các thành phố của mình. Ông khẳng định Ukraine sẵn sàng chi trả bất cứ giá nào, có thể là sử dụng tiền từ châu Âu, nhưng Nhà Trắng vẫn chưa đưa ra cam kết cụ thể.
Vấn đề nằm ở chỗ Ukraine hiện không còn là ưu tiên hàng đầu của Mỹ dưới chính quyền Tổng thống Donald Trump. Lockheed Martin, tập đoàn sản xuất hệ thống Patriot và PAC-3, đang tăng sản lượng lên 650 tên lửa mỗi năm. Tuy nhiên, con số này vẫn ít hơn khoảng 100 so với số tên lửa đạn đạo mà Nga dự kiến sản xuất. Một nguồn tin từ chính phủ Ukraine ước tính Nga hiện sở hữu kho dự trữ lên tới 500 tên lửa. Thông thường, cần hai tên lửa đánh chặn PAC-3 để hạ một tên lửa đạn đạo của Nga.
Ukraine đã yêu cầu Mỹ cấp quyền sản xuất phiên bản PAC-3 của riêng mình, nhưng điều này dường như khó có thể xảy ra. Quá trình chế tạo dự kiến sẽ bắt đầu ở Đức, nhưng phải đến cuối năm 2026 mới có thể bắt đầu sản xuất hàng loạt. Ngoài ra, còn có các dự án chung khác đang được triển khai, nhưng trong mọi trường hợp, ít nhất một năm nữa chúng mới có thể được sản xuất hàng loạt.
Để chống lại sức ép từ những cơn “mưa lửa” của Nga, Ukraine có lẽ sẽ phải tự xây dựng một chiến lược kết hợp giữa phòng thủ, tấn công và răn đe. “Chúng ta cần phá hủy các tổ hợp phóng, nhà máy và kho tàng của Nga”, Kryvolap nói. “Nhưng chúng ta không nên ảo tưởng vào bất cứ điều gì”.
Admin
Nguồn: VnExpress
