Huy Tùng, một du khách từ Hà Nội, thường xuyên ghé thăm TP.HCM và luôn ưu tiên lựa chọn quận 1 làm nơi lưu trú. Anh chia sẻ rằng quận 1 rất thuận tiện cho cả công việc lẫn các hoạt động giải trí về đêm, với nhiều lựa chọn từ phố đi bộ Nguyễn Huệ đến khu phố Tây Bùi Viện, cùng vô số quán ăn, cà phê, bar và pub trên các tầng thượng sôi động.
Đặc biệt, từ năm ngoái đến nay, nhất là trong dịp kỷ niệm 50 năm thống nhất đất nước, quận 1 liên tục tổ chức nhiều sự kiện lễ hội, tạo nên một thói quen vui chơi, mua sắm và ăn uống thu hút đông đảo du khách và người dân địa phương.
Ông Trịnh Nguyễn Hùng Dũng, chủ cửa hàng Phở Phát Tài trên đường Trần Hưng Đạo, nhận thấy rõ sự tăng trưởng đáng kể trong nhu cầu trải nghiệm về đêm của du khách. Cửa hàng của ông mở cửa 24/7 và đang có kế hoạch mở rộng thêm các chi nhánh.
Trên phố đi bộ Nguyễn Huệ, nhà hàng The Long @ Times Square thuộc khách sạn The Reverie Saigon mở cửa đến tận nửa đêm. Với không gian ngoài trời thoáng đãng, nhà hàng phục vụ các món pizza nướng củi, cocktail thủ công cùng nhiều loại bia nhập khẩu và nội địa.
Ông Marcelo Geraldini, Bếp trưởng kiêm Giám đốc Bộ phận Ẩm thực & Đồ uống của The Reverie Saigon, là một người ủng hộ mạnh mẽ khái niệm “thành phố sinh thái về đêm”. Ông cho biết đây là thời điểm kinh doanh hiệu quả nhất của nhà hàng, với hơn 85% doanh thu đến từ khung giờ sau 16h.
Một khảo sát của Viện Nghiên cứu và Phát triển TP.HCM (HIDS) trong quá trình soạn thảo đề án phát triển kinh tế ban đêm tại quận 1 cho thấy, 40% doanh nghiệp được hỏi có doanh thu ban đêm chiếm hơn 50% tổng doanh thu trong ngày. Các lĩnh vực kinh doanh chủ yếu là nhà hàng, quầy bar, phòng gym và cửa hàng tiện lợi 24h, với thời gian đông khách nhất từ 20h đến 22h hàng ngày.
Kinh tế ban đêm, một khái niệm xuất hiện từ những năm 1970, ngày càng trở nên quen thuộc với nhiều thành phố và quốc gia trên thế giới. Mặc dù chưa có định nghĩa thống nhất, đa số các nhà nghiên cứu và các thành phố xem đây là tổng hợp của các hoạt động kinh tế, văn hóa và xã hội diễn ra từ 6 giờ tối đến 6 giờ sáng hôm sau. Giới hạn thời gian này thường mang tính tương đối và nhiều thành phố đã xây dựng các chiến lược để xóa nhòa ranh giới thời gian, trở thành những “thành phố 24 giờ” hay “thành phố không ngủ” như New York, Amsterdam và London.
Khi được hỏi về định hướng phát triển, 82,8% doanh nghiệp tham gia khảo sát của HIDS cho biết sẽ tiếp tục kinh doanh ban đêm trong 3 năm tới, và 61,53% có kế hoạch mở rộng. Chuỗi chocolate Alluvia gần đây đã khai trương đồng loạt 3 chi nhánh mới quanh các trục đường trung tâm như Lê Lợi và Nguyễn Huệ, nâng tổng số cửa hàng của họ lên 5 chỉ trong phạm vi hai con đường này.
Bà Nguyễn Hải Yến, nhà đồng sáng lập Alluvia, bày tỏ mong muốn tận dụng tối đa lượng khách tập trung về quận 1 để mua sắm và giải trí vào ban đêm. Bà nhận định rằng, do thời tiết Sài Gòn thường nóng vào ban ngày, người dân có xu hướng ra đường giải trí và mua sắm vào ban đêm, khi họ có thời gian rảnh sau khi tham quan hoặc đi tour.
Ông Lars Kerfin, Tổng giám đốc khách sạn Le Méridien Sài Gòn trên đường Tôn Đức Thắng, đánh giá cao hiệu quả phát triển kinh tế đêm của quận 1. Ông tin rằng khu vực này có tiềm năng lớn để trở thành điểm đến hàng đầu về đêm của thành phố, thu hút không chỉ du khách mà còn cả người dân địa phương muốn tận hưởng các hoạt động giải trí đa dạng.
Tuy nhiên, kinh tế ban đêm tại quận 1 vẫn còn tồn tại một số hạn chế và thách thức. Một trong số đó là sự thiếu đa dạng về loại hình dịch vụ. Khảo sát của HIDS cho thấy ẩm thực là lựa chọn phổ biến nhất của du khách quốc tế vào buổi tối, với 86,1% đến nhà hàng, 62,3% đến pub, bar và 44,4% đến quán cà phê.
Nhiều người cũng chọn giải trí bằng cách đi bộ trên phố đi bộ hoặc chợ đêm, trong khi các hoạt động khác như trung tâm trò chơi, tour du thuyền hay các địa điểm văn hóa, lịch sử ít thu hút hơn. Ông Nguyễn Huy Hoàng, Giám đốc điều hành nền tảng du lịch Klook tại Việt Nam, nhận xét rằng các sản phẩm trải nghiệm đêm của TP.HCM hiện vẫn còn “ở mức rất cơ bản” so với các thành phố khác trong khu vực Đông Nam Á.
Trên nền tảng Klook, các lựa chọn về đêm chủ yếu xoay quanh tour ẩm thực bằng xe vespa cổ hoặc xích lô, tour du thuyền buổi tối và xe buýt hai tầng ngắm cảnh. Một số ít khác là các lớp học nấu ăn hoặc dịch vụ spa.
Để khai thác đa dạng các loại hình tham quan, trải nghiệm, Vietluxtour đã phối hợp với UBND quận 1 để phát triển các tuyến tham quan đêm như “Sài Gòn xưa – TP.HCM” và “Quận 1 – Sắc màu đêm”. Bà Trần Thị Bảo Thu, Giám đốc tiếp thị và truyền thông của công ty, cho biết các sản phẩm này được du khách đánh giá tích cực, nhưng số lượng khách và doanh thu còn hạn chế, chưa thể tổ chức liên tục hàng ngày, hàng tuần.
Bà Thu cho rằng các sản phẩm du lịch đêm hiện tại chủ yếu phục vụ khách du lịch ngắn ngày. Để đáp ứng nhu cầu của những du khách có lịch trình tham quan thành phố dài hơn, từ 5 ngày trở lên, cần đa dạng hóa các chương trình tour đêm.
Theo khảo sát của HIDS, trung bình mỗi khách quốc tế chi 50 USD cho các hoạt động ban đêm. Với 1,6 triệu lượt khách đến TP.HCM trong quý I, doanh thu đêm ước đạt 88 triệu USD, tương đương hơn 2.000 tỷ đồng. Con số này còn khiêm tốn so với tổng thu du lịch của TP.HCM trong 3 tháng đầu năm, đạt trên 56.600 tỷ đồng.
Các doanh nghiệp tham gia hoạt động kinh doanh sau hoàng hôn cũng đối mặt với nhiều thách thức. Khảo sát của HIDS cho thấy giới hạn về giờ hoạt động ảnh hưởng trực tiếp đến các cơ sở như quán bar và nhà hàng, vốn có nhu cầu phục vụ muộn. Các quy định phòng cháy chữa cháy được đánh giá là nghiêm ngặt và tốn kém, trong khi các ràng buộc về tiếng ồn, chiếu sáng, quảng cáo đồ uống có cồn và hoạt động casino cũng hạn chế không gian phát triển cho các mô hình giải trí đêm.
An ninh trật tự cũng là một mối lo ngại, với 24% doanh nghiệp bày tỏ lo ngại về tình trạng cướp giật, xô xát và các tệ nạn, ảnh hưởng đến tâm lý khách hàng và hoạt động kinh doanh. Cơ sở hạ tầng phục vụ đời sống về đêm còn hạn chế, như thiếu bãi đỗ xe, nhà vệ sinh công cộng và hệ thống thu gom rác hiệu quả, khiến trải nghiệm của du khách và người dân chưa trọn vẹn.
Bản thân các doanh nghiệp cũng gặp khó khăn trong việc giải quyết bài toán nhân sự và chi phí. Anh Trịnh Nguyễn Hùng Dũng tại Phở Phát Tài chia sẻ rằng việc tuyển dụng nhân sự cho ca trực đêm khá khó khăn do đặc thù công việc vất vả. Nhiều lao động có chuyên môn lại vướng bận gia đình và con cái.
Ông Marcelo Geraldini tại The Reverie Saigon chỉ ra ba thách thức chính khi vận hành ban đêm: chi phí, giữ chân nhân tài và tuân thủ quy định. Việc duy trì chất lượng dịch vụ cao, đội ngũ nhân sự và an ninh trong khung giờ khuya đòi hỏi đầu tư lớn. Đồng thời, tuyển dụng và duy trì đội ngũ chuyên nghiệp cho ca đêm là một bài toán khó chung của ngành khách sạn – nhà hàng.
Những thách thức chủ quan và khách quan này dẫn đến việc nhiều thành viên của hệ sinh thái kinh tế đêm ở quận 1 chưa thực sự đạt được hiệu quả kinh doanh như mong đợi. Theo khảo sát, 27,9% doanh nghiệp nhận thấy doanh thu biến động thất thường. Chỉ 13,8% đánh giá tình hình kinh doanh ổn định và 20,7% cho rằng tốc độ phát triển đang chậm lại. Đáng chú ý, không có doanh nghiệp nào ghi nhận tăng trưởng nhanh.
HIDS đánh giá quận 1 là một trong hai khu vực đi đầu trong phát triển kinh tế ban đêm tại Việt Nam, cùng với quận Hoàn Kiếm (Hà Nội). Tuy nhiên, do chưa có quy hoạch phát triển tổng thể, kinh tế ban đêm tại đây còn thiếu định hướng, tiêu chí và tiêu chuẩn hoạt động. Các loại hình dịch vụ vẫn mang tính tự phát, không bổ trợ lẫn nhau, và đôi khi trùng lặp về mô hình và khách hàng.
HIDS nhận xét rằng một số khu vực trên địa bàn quận 1 đã phát triển các cụm kinh doanh ban đêm, nhưng lại thiếu mô hình quản lý hiệu quả. Điều này dẫn đến các vấn đề tiêu cực như tiếng ồn, lấn chiếm vỉa hè, lòng đường, chèo kéo khách và thậm chí xô xát giữa các chủ cơ sở do cạnh tranh nguồn khách.
Trong cuộc họp với quận 1 vào trung tuần tháng 3, Chủ tịch UBND TP.HCM Nguyễn Văn Nên nhấn mạnh rằng kinh tế đêm cần có mô hình và cách thức kinh doanh hiện đại, chứ không chỉ là “kéo bàn nhậu lề đường”. Ông cho rằng việc “uống bia bê bết ở vỉa hè quận 1 là không thể chấp nhận được, làm xấu bộ mặt thành phố” và đó không phải là kinh tế đêm. Theo ông, kinh tế đêm phải mang tính hiện đại, tạo ra không gian văn hóa và thể hiện bản sắc của thành phố.
HIDS cho rằng việc xây dựng các mô hình quản lý và định hướng phát triển kinh tế ban đêm là vô cùng quan trọng để tiêu chuẩn hóa, nâng tầm hoạt động và tránh các hình ảnh tiêu cực tại quận 1 và TP.HCM.
Viện này đề xuất kinh tế đêm quận 1 nên tập trung vào ba trục động lực chính: văn hóa – thương mại, không gian xanh và ven mặt nước. Đề án cũng khuyến nghị ban hành các quy định cụ thể về khai thác vỉa hè, lòng đường, tiêu chí chứng nhận cơ sở đủ điều kiện tham gia kinh doanh ban đêm, phương án tổ chức giao thông, đồng thời đẩy mạnh tổ chức sự kiện và tạo ra các không gian “check-in” hấp dẫn.
Ông Marcelo Geraldini bày tỏ sự ủng hộ hoàn toàn đối với kế hoạch phát triển kinh tế ban đêm của quận 1, cho rằng đây là một định hướng phù hợp với xu thế du lịch toàn cầu và góp phần nâng tầm TP.HCM trở thành một điểm đến 24/7 năng động.
Admin
Nguồn: VnExpress
