Sự việc ngai vàng triều Nguyễn tại điện Thái Hòa bị xâm hại khiến tôi vô cùng bàng hoàng và xót xa. Từng chi tiết trên ngai, từ kích thước tổng thể đến những họa tiết chạm khắc tinh xảo, hình ảnh “long vân khánh hội”, đều đã được tôi tỉ mỉ ghi chép, khảo tả vào hồ sơ.
Dư luận không khỏi phẫn nộ trước hành vi phá hoại này, đồng thời đặt ra những câu hỏi về trách nhiệm của Trung tâm Bảo tồn di tích Cố đô Huế trong việc quản lý và bảo vệ bảo vật quốc gia. Nhiều ý kiến chỉ trích sự lơ là của nhân viên bảo vệ, dẫn đến việc đối tượng dễ dàng xâm nhập chính điện và thực hiện hành vi phạm pháp.
Theo quan điểm của tôi, nhân viên bảo vệ có thể đã thiếu kinh nghiệm trong việc nhận biết và đánh giá đúng mức độ nghiêm trọng về tình trạng tâm lý của khách tham quan. Việc không theo sát đối tượng đã tạo cơ hội cho người này tiếp cận ngai vàng và gây ra sự cố.
Tuy nhiên, cần nhìn nhận rằng, khi đối tượng đã có hành vi phá hoại và sử dụng vật cứng (có thể là một bộ phận của ngai vàng) trong trạng thái kích động, thì cách xử lý của nhân viên bảo vệ là hợp lý. Họ đã chủ động hướng dẫn đối tượng rời khỏi khu vực trưng bày nhiều cổ vật quý giá khác. Điện Thái Hòa còn lưu giữ nhiều bảo vật vô giá như bốn thống sứ thời Nguyễn, hai độc bình thời Minh, và hai độc bình sứ ký kiểu triều Khải Định (hiệu đề Tân Dậu niên tạo – 1921).
Việc xông vào khống chế đối tượng “ngáo đá” đang cầm vật cứng mà không có công cụ hỗ trợ và không được huấn luyện bài bản có thể gây nguy hiểm cho chính nhân viên bảo vệ, đe dọa sự an toàn của du khách, và làm tăng nguy cơ các cổ vật khác bị phá hủy. Do đó, việc hai nhân viên bảo vệ lựa chọn “dẫn dụ” đối tượng ra khỏi khu vực có nhiều cổ vật, đồng thời kêu gọi thêm sự hỗ trợ và chờ thời cơ thích hợp để khống chế là một giải pháp tối ưu.
Một vấn đề khác được dư luận quan tâm là việc “tại sao không lắp đặt thiết bị bảo vệ ngai vàng, ví dụ như tủ kính cường lực?”.
Cần hiểu rằng, việc trưng bày hiện vật trong chính điện Thái Hòa, cũng như trong các điện thờ, là một hình thức “tái hiện lịch sử”. Do đó, các hiện vật được trưng bày theo cách bài trí và thờ tự vốn có từ trước, việc đặt ngai vàng trong tủ kính cường lực sẽ phá vỡ không gian lịch sử này.
Tôi đã có dịp tham quan nhiều cung điện nổi tiếng trên thế giới như Cố cung Bắc Kinh, Minh thập tam lăng, các cung điện ở Seoul, Kyoto, Okinawa, Potsdam, Versailles… và nhận thấy rằng không nơi nào sử dụng tủ kính cường lực để bảo vệ ngai vàng. Việc trưng bày ngai vàng triều Nguyễn mà không có tủ kính bảo vệ là hoàn toàn phù hợp với thông lệ quốc tế.
Vậy, giải pháp nào có thể ngăn chặn những sự cố tương tự xảy ra trong tương lai?
Theo kinh nghiệm của tôi, nên học tập cách làm của các địa điểm mà tôi đã đề cập ở trên, đó là hạn chế du khách tiếp cận khu vực nội điện Thái Hòa. Thay vào đó, có thể mở rộng ba ô cửa lớn ở mặt tiền điện Thái Hòa để du khách quan sát từ bên ngoài, với hàng rào ngăn cách. Cách tiếp cận tương tự cũng có thể áp dụng cho Thế Miếu và các điện thờ khác.
Nên tổ chức lại tuyến tham quan trong nội thất điện Thái Hòa và Thế Miếu, bắt đầu từ thềm tiền điện, đi vào chái hữu, dẫn ra hậu điện, và kết thúc mà không cho phép du khách vào khu vực chính điện.
Cuối cùng, nên áp dụng phương pháp mà nhiều cung điện và bảo tàng trên thế giới đang sử dụng: lắp đặt cảm biến (sensor) để phát hiện hành vi cố tình xâm phạm khu vực trưng bày. Nếu du khách vượt qua vạch giới hạn, cảm biến sẽ phát tín hiệu cảnh báo, đồng thời nhân viên bảo vệ sẽ nhanh chóng can thiệp. Điều này sẽ giúp ngăn chặn tình trạng du khách xâm nhập khu vực cấm mà không bị phát hiện, như đã xảy ra trong sự việc vừa qua.
Admin
Nguồn: VnExpress
