Gần đây, giới blogger quân sự Nga đưa tin quân đội nước này đã triển khai phiên bản nâng cấp của máy bay không người lái (UAV) tự sát Lancet, có tên gọi Lancet XXL. Điểm đáng chú ý của phiên bản mới này là tầm hoạt động lên tới 200 km và khả năng mang theo đầu đạn nặng 20 kg, được thiết kế để tấn công các mục tiêu nằm sâu trong lãnh thổ Ukraine.
Sự ra đời của Lancet XXL cho thấy Nga đang liên tục cải tiến dòng UAV Lancet, vốn nổi tiếng với thiết kế tối ưu, khả năng tấn công chính xác và chi phí hợp lý, biến nó thành một “sát thủ trên không” đáng gờm trên chiến trường Ukraine.
UAV Lancet, còn được biết đến với tên gọi “Dao mổ”, được phát triển bởi ZALA Aero Group, một thành viên của Tập đoàn Kalashnikov. Mẫu UAV này lần đầu tiên được giới thiệu tại triển lãm quân sự ARMY-2019 ở Moskva vào tháng 6/2019. Tên gọi “Dao mổ” được cho là xuất phát từ khả năng tấn công chính xác cao của UAV này, tương tự như một nhát dao mổ trên chiến trường.
Trên thực tế, UAV Lancet đã chứng minh khả năng sát thương đáng kể trên chiến trường Ukraine. Các mục tiêu mà nó nhắm đến rất đa dạng, từ xe tăng chiến đấu chủ lực, pháo tự hành, các hệ thống phòng không như S-300, cho đến cả máy bay tiêm kích MiG-29 đậu trên đường băng. Đơn cử, vào tháng 10/2023, một chiếc MiG-29 của Ukraine đã bị phá hủy bởi UAV Lancet phiên bản tầm bắn 80 km tại căn cứ Dolgintsevo ở Kryvyi Rih.
Lancet có khả năng trinh sát và tấn công các mục tiêu quân sự với độ chính xác cao. Thiết kế khí động học độc đáo với thân hình ống thuôn dài và hai bộ cánh hình chữ X giúp nó cơ động hơn và khó bị radar phòng không truyền thống phát hiện, theo RIA Novosti.
Các phiên bản Lancet ban đầu có trọng lượng từ 12-15 kg, mang theo đầu đạn 3-5 kg, đủ sức tiêu diệt các loại xe tăng hoặc tổ hợp phòng không đắt tiền chỉ bằng một đòn tấn công vào vị trí hiểm yếu.
Với tốc độ tối đa lên tới 300 km/h và tầm hoạt động 40-80 km tùy phiên bản, Lancet có thể tấn công các mục tiêu nằm sâu trong hậu phương đối phương. Động cơ điện của nó không chỉ giảm thiểu tiếng ồn, tăng khả năng ẩn mình, mà còn đáng tin cậy và tiết kiệm chi phí hơn so với động cơ thông thường.
Lancet được trang bị hệ thống quang điện tử tiên tiến, cho phép người điều khiển quan sát, theo dõi và dẫn đường UAV tới mục tiêu với độ chính xác cao. Hệ thống này kết hợp với kênh liên lạc đặc biệt, truyền hình ảnh trực tiếp về trung tâm điều khiển, giúp người vận hành xác nhận mục tiêu đã bị tiêu diệt.
Một điểm nổi bật khác là khả năng chuyển sang chế độ tự động khi UAV mất liên lạc với trung tâm điều khiển, đảm bảo nhiệm vụ vẫn được hoàn thành ngay cả trong điều kiện bị gây nhiễu điện tử. Tính năng này khiến Lancet trở thành một mối đe dọa thường trực, đặc biệt trong môi trường tác chiến điện tử phức tạp.
Theo ZALA Aero, tính đến đầu năm 2025, UAV Lancet đã phá hủy ít nhất 3.000 khí tài quân sự của Ukraine, từ xe tăng, pháo binh đến máy bay tiêm kích và hệ thống phòng không, gây thiệt hại ước tính lên tới 12 tỷ USD. Con số này có thể còn tăng lên đáng kể trong thời gian tới, khi Nga mở rộng sản xuất và cải tiến các biến thể mới của Lancet.
Một trong những cải tiến quan trọng nhất của Lancet là hệ thống LIDAR được tích hợp trên UAV này từ năm 2023. LIDAR cho phép Lancet đo khoảng cách chính xác đến mục tiêu và kích hoạt đầu đạn từ xa. Đầu đạn nổ kép có khả năng xuyên thủng lưới chống UAV, giáp lồng và giáp phản ứng nổ (ERA).
Điều này khiến các biện pháp bảo vệ truyền thống của Ukraine như lưới thép trên xe tăng trở nên kém hiệu quả. Hình ảnh được quân đội Nga công bố cho thấy Lancet sử dụng đầu nổ xuyên tự định hình (EFP), kích hoạt từ khoảng cách vài mét để vô hiệu hóa lớp giáp bảo vệ xe tăng Ukraine, sau đó xuyên thủng thân xe.
Bộ Quốc phòng Anh trong báo cáo tháng 11/2023 đánh giá Lancet là “một trong những vũ khí hiệu quả nhất mà Nga triển khai trong 12 tháng qua”, đánh dấu sự chuyển đổi từ vai trò trinh sát sang tấn công quy mô lớn.
Ngoài ra, Lancet còn được tích hợp trí tuệ nhân tạo (AI) để tự động phát hiện và bám bắt mục tiêu, không phụ thuộc vào người điều khiển, giúp vượt qua các hệ thống tác chiến điện tử của Ukraine.
Theo Alexander Zakharov, Tổng công trình sư của ZALA Aero, các biến thể mới nhất của Lancet như Product-53 có khả năng tự phân loại và lựa chọn mục tiêu giá trị nhất như xe tăng, pháo tự hành mà không cần sự can thiệp của người vận hành.
Công nghệ này đã được thử nghiệm thực chiến và hoàn thiện, giúp Lancet hoạt động độc lập trong môi trường bị gây nhiễu điện tử mạnh, nơi các hệ thống tác chiến điện tử của đối phương gần như bất lực.
Product-53 còn có khả năng liên lạc với các UAV khác để thực hiện các đợt tấn công dồn dập theo chiến thuật “bầy đàn”, làm rối loạn hệ thống phòng không đối phương.
Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW), trụ sở tại Mỹ, lưu ý rằng Lancet đã làm giảm ưu thế của Ukraine trong cuộc chiến UAV, đặc biệt khi Nga tiến hành các cuộc tấn công ồ ạt kiểu “bầy UAV”.
Lancet thường được sử dụng kết hợp với các UAV trinh sát như Orlan-10 hoặc SuperCam để định vị mục tiêu, sau đó thực hiện đòn tấn công chính xác. Theo Kyiv Post, chiến thuật này đặc biệt hiệu quả trong vai trò “phản pháo”, khi UAV trinh sát phát hiện vị trí pháo binh Ukraine khai hỏa, rồi chuyển tọa độ cho kíp vận hành Lancet.
UAV Lancet sau đó lao tới tọa độ đã được cung cấp, lùng sục và tấn công pháo binh Ukraine, đặc biệt là các khẩu pháo tự hành như Caesar, vốn không được thiết kế để đối phó với các mối đe dọa từ trên không.
Tỷ lệ tập kích thành công của Lancet khoảng 25-31%, với 31% các vụ tấn công phá hủy hoàn toàn mục tiêu và 53% gây hư hại đáng kể, theo trang phân tích nguồn mở Lost Armor. Phiên bản Lancet-3 ra đời năm 2023 được cho là đã phá hủy gần 50% các hệ thống pháo binh NATO mà Ukraine sử dụng kể từ đầu cuộc xung đột.
Trong bài viết trên tạp chí National Interest, nhà phân tích địa chính trị Brandon J. Weichert nhận định Lancet không chỉ là vũ khí tập kích hiệu quả, mà còn là công cụ quảng bá sức mạnh quân sự Nga, đặc biệt khi phiên bản xuất khẩu Lancet-E được giới thiệu tại triển lãm Aero India 2025.
Với giá chỉ khoảng 30.000-35.000 USD mỗi chiếc, UAV Lancet mang lại hiệu quả kinh tế vượt trội, có thể vô hiệu hóa các khí tài đắt đỏ gấp hàng trăm lần.
Ngoài ra, Nga còn phát triển các biến thể mới như Italmas và Scalpel. Italmas, được giới thiệu năm 2023, có tầm tấn công lên tới 200 km, vượt xa Lancet truyền thống, được xem là bước tiến đáng kể trong công nghệ UAV tự sát.
Trong khi đó, Scalpel là phiên bản giá rẻ hơn nhưng vẫn duy trì khả năng tấn công hiệu quả, với sản lượng 20 chiếc mỗi tháng, theo Cục thiết kế Vostok. Những cải tiến này cho thấy Nga đang đầu tư mạnh vào việc mở rộng quy mô và tính linh hoạt của dòng UAV tự sát.
Giới chuyên gia nhận định sự xuất hiện của UAV Lancet đã góp phần thay đổi cục diện trên chiến trường Ukraine, buộc Kiev phải điều chỉnh chiến thuật và phát triển các biện pháp đối phó.
Theo quan chức Bộ Quốc phòng Ukraine Yury Sak, Lancet là một mối đe dọa lớn đối với các khí tài và lực lượng của nước này, đặc biệt vì khả năng tấn công chính xác và chi phí thấp. Ukraine đã cố gắng triển khai các hệ thống tác chiến điện tử và súng chống UAV, nhưng hiệu quả còn hạn chế trước các phiên bản Lancet cải tiến.
Admin
Nguồn: VnExpress
