Một nhà báo tự do, Fleur Britten, đã có hành động gửi trả chiếc quần đồng phục rách của con gái mình cho CEO của Marks & Spencer, ông Stuart Machin. Tương tự, bà cũng gửi áo phông pha polyester đã hỏng tới các Giám đốc điều hành của Uniqlo, H&M và French Connection tại Anh.
Hành động này nằm trong khuôn khổ chiến dịch “Take It Back” (Hãy nhận lại), do Wendy Ward, một nghiên cứu sinh tiến sĩ về thời trang bền vững khởi xướng. Mục đích của chiến dịch là nhằm giải quyết tình trạng người tiêu dùng không biết cách xử lý những món đồ thời trang quá cũ, không thể quyên góp từ thiện hay phân hủy sinh học do chứa sợi tổng hợp polyester.
Trước đó ba tháng, bà Ward cũng đã gửi một tấm ga trải giường polycotton (sợi pha trộn giữa cotton và polyester) cho Simon Roberts, CEO của Sainsbury’s, kèm theo một bức thư. Trong thư, bà Ward viết: “Sainsbury’s chịu trách nhiệm thiết kế và sản xuất sản phẩm này, quyết định sử dụng polycotton mà không tính đến giải pháp xử lý khi sản phẩm hết vòng đời. Vì vậy, tôi quyết định trả lại cho ông. Tôi thực sự muốn biết ông sẽ làm gì với nó.”
Hành động gửi trả quần áo cũ cho nhà sản xuất cũng được Hiệp hội Thời trang và Dệt may Anh khuyến khích. Sáng kiến này, mang tên ACT Take Back, kêu gọi người dân hợp tác với các hãng thời trang, tổ chức từ thiện và đơn vị tái chế để giải quyết vấn đề rác thải thời trang. Theo thống kê của ACT Take Back, người tiêu dùng Anh thải ra khoảng 1,3 tỷ sản phẩm thời trang, tương đương 336.000 tấn.
Tổ chức môi trường Wrap, một thành viên của sáng kiến trên, đưa ra con số thậm chí còn lớn hơn: 469.000 tấn hàng dệt may đã qua sử dụng vào năm 2022.
Theo báo cáo mới nhất của Wrap, hạ tầng xử lý rác thải thời trang của Anh đang đối mặt với nguy cơ sụp đổ. Sự yếu kém trong hệ thống thu gom, phân loại và tái chế khiến 90,6% quần áo cũ của Anh được chuyển đến Ghana và Pakistan dưới dạng phế liệu.
Thông thường, quần áo hết vòng đời sử dụng có thể được tặng cho tổ chức từ thiện, bán trên thị trường đồ cũ, hoặc chuyển cho các doanh nghiệp tái chế vải vụn. Phần còn lại sẽ bị chôn lấp hoặc đốt bỏ.
Tuy nhiên, sự trỗi dậy của trào lưu thời trang nhanh đã làm giảm chất lượng quần áo, khiến tỷ lệ tái sử dụng và tái chế giảm sút. Nhiều quản lý cửa hàng cho biết quần áo ngày nay không còn bền, 50% bị loại bỏ do dễ xù lông và phai màu. Tại cửa hàng từ thiện nhỏ Second Life ở East Sussex, tình nguyện viên phải vứt bỏ khoảng 250 kg quần áo mỗi hai tuần.
Điều này đồng nghĩa với việc các doanh nghiệp tái sử dụng và tái chế có thu nhập thấp hơn. Số lượng công ty phân loại quần áo cũ hiện chỉ còn bằng một phần năm so với thập kỷ trước.
Chuyên gia dệt may cao cấp Cristina Sabaiduc của Wrap cho biết: “Không phải doanh nghiệp nào cũng có thể vượt qua được”. Chi phí thu gom và phân loại 469.000 tấn quần áo cũ của Anh lên tới 88 triệu bảng (hơn 3.000 tỷ đồng). Bà Sabaiduc dự đoán các điểm thu gom rác thải thời trang trong khu dân cư sẽ biến mất, các cửa hàng từ thiện sẽ ngừng nhận quyên góp, buộc người tiêu dùng phải vứt quần áo cũ vào thùng rác.
Emma King, chủ cửa hàng từ thiện Weston Hospicecare tại Somerset, cho biết nhiều cửa hàng trong lĩnh vực này đã ngừng nhận quần áo cũ. Tại những cửa hàng như vậy, quần áo chất lượng thấp thường được bán dưới dạng phế liệu theo kg cho các thương lái. Tuy nhiên, những người thu gom thường chỉ quan tâm đến các cửa hàng lớn với lượng phế liệu khổng lồ. Nhiều chủ cửa hàng nhỏ phải tự chở quần áo thải bỏ đến điểm thu gom. Weston Hospicecare vẫn may mắn bán được phế liệu, dù giá chỉ còn 10 xu mỗi kg, bằng một phần sáu so với 10 năm trước.
Tại Second Life, người thu gom phế liệu đã ngừng đến từ cuối năm ngoái. Họ phải tự đem quần áo thải đi đốt tại địa phương (và phải trả phí). Hiện tại, họ yêu cầu khách hàng không quyên góp quần áo bị ố hoặc hư hỏng để giảm bớt lượng rác thải.
Ngay cả trong quá trình tái chế, không có cái gọi là “tái chế thực sự”, tức là tái chế từ sợi thành sợi đạt tiêu chuẩn thời trang. Ví dụ, những quần áo được quảng cáo là làm từ sợi polyester tái chế thực chất được làm từ chai nhựa (PET), chứ không phải từ quần áo cũ.
Wendy Ward, người khởi xướng phong trào Take It Back, tin rằng vấn đề rác thải thời trang sẽ được giải quyết nếu áp dụng chính sách trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất (EPR), buộc các công ty phải chịu trách nhiệm về tác động của sản phẩm khi hết vòng đời.
Theo báo cáo của OECD năm 2024, hiện chỉ có Pháp và Hà Lan áp dụng chính sách EPR đối với hàng dệt may. Mặc dù Vương quốc Anh chưa có kế hoạch ban hành EPR cho ngành thời trang, Liên minh châu Âu (EU) dự kiến sẽ triển khai EPR bắt buộc trong vài năm tới. Các chuyên gia cho rằng đây là chính sách cần thiết để tài trợ cho cơ sở hạ tầng thu gom, phân loại và tái chế quần áo thải.
Admin
Nguồn: VnExpress
