Trong phiên làm việc ngày 27/5, Chính phủ đã trình Quốc hội dự án Luật Đường sắt (sửa đổi), tập trung vào các giải pháp thúc đẩy phát triển hạ tầng và công nghiệp đường sắt Việt Nam. Theo Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh, dự thảo luật xác định rõ việc ưu tiên nguồn lực nhà nước cho đầu tư, nâng cấp, bảo trì và bảo vệ hạ tầng đường sắt quốc gia, đường sắt địa phương, cùng với việc phát triển công nghiệp đường sắt. Mục tiêu then chốt là đưa đường sắt trở thành phương thức vận tải chủ đạo trong hệ thống giao thông vận tải quốc gia.
Nhà nước sẽ ưu tiên phân bổ ngân sách để đảm bảo phát triển hạ tầng đường sắt, đào tạo nguồn nhân lực theo quy hoạch. Đồng thời, quỹ đất sẽ được dành riêng để phát triển hạ tầng đường sắt và các công trình công nghiệp đường sắt. Các địa phương cũng sẽ huy động tối đa nguồn lực để tham gia vào công tác bồi thường, hỗ trợ tái định cư, và đầu tư xây dựng các hạng mục hạ tầng đường sắt quốc gia trên địa bàn.
Để khuyến khích đầu tư từ các nguồn vốn ngoài ngân sách, dự thảo luật quy định các tổ chức tham gia kinh doanh đường sắt sẽ được hưởng các ưu đãi như miễn, giảm tiền sử dụng đất, tiền thuê đất, và được hỗ trợ đầu tư phát triển hạ tầng đường sắt quốc gia và địa phương. Nhà nước cam kết đảm bảo toàn bộ kinh phí giải phóng mặt bằng, chi phí chuẩn bị vận hành, khai thác, và tiếp nhận đào tạo, chuyển giao công nghệ cho các tổ chức tham gia đầu tư xây dựng hạ tầng đường sắt.
Các tổ chức, cá nhân thực hiện nhiệm vụ khoa học và công nghệ phục vụ phát triển công nghiệp đường sắt có thể áp dụng hình thức đấu thầu hạn chế, chỉ định thầu, hoặc đặt hàng để lựa chọn nhà thầu cung ứng dịch vụ, hàng hóa. Các doanh nghiệp thực hiện nhiệm vụ này sẽ được hưởng ưu đãi tương tự như doanh nghiệp công nghệ cao và được hỗ trợ từ ngân sách nhà nước để mua sắm, vận hành máy móc, thiết bị phục vụ nghiên cứu và ứng dụng công nghệ.
Bộ trưởng Trần Hồng Minh nhấn mạnh rằng việc bổ sung các quy định này là một giải pháp đột phá, giúp tháo gỡ các vướng mắc về trình tự, thủ tục đầu tư hệ thống đường sắt đô thị tại các địa phương, từ đó đẩy nhanh tiến trình đầu tư và hoàn thiện mạng lưới đường sắt đô thị tại Hà Nội và TP HCM vào năm 2035.
Dự thảo luật cũng chú trọng phát triển công nghiệp và nguồn nhân lực ngành đường sắt, ưu tiên đầu tư và yêu cầu các nhà thầu nước ngoài chuyển giao công nghệ, đào tạo nhân lực cho Việt Nam, nhằm đảm bảo khả năng tự chủ trong quản lý, vận hành và khai thác hạ tầng đường sắt hiện đại.
Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy nhận định dự thảo luật đã thể chế hóa đường lối, chủ trương phát triển mạng lưới đường sắt, phù hợp với yêu cầu phát triển kinh tế xã hội. Tuy nhiên, Ủy ban đề nghị Chính phủ cần đánh giá kỹ hơn về tính đột phá của các cơ chế, chính sách, đặc biệt là khả năng thu hút đầu tư tư nhân và thúc đẩy xã hội hóa trong lĩnh vực đường sắt.
Cơ quan thẩm tra cũng lưu ý cần rà soát để đảm bảo tuân thủ đầy đủ quy định số 178 của Bộ Chính trị về kiểm soát quyền lực, phòng chống tham nhũng, tiêu cực trong công tác xây dựng pháp luật, tránh nguy cơ hình thành lợi ích nhóm, cục bộ trong chính sách.
Ngoài ra, cơ quan soạn thảo cần tiếp tục nghiên cứu, cụ thể hóa các cơ chế đẩy mạnh ứng dụng tiến bộ khoa học, kỹ thuật vào ngành đường sắt, như công nghệ điều khiển tàu không người lái, cơ chế thử nghiệm tàu đệm từ, tàu trong ống chân không.
Ủy ban cũng nhấn mạnh vai trò chiến lược của đường sắt trong bảo đảm quốc phòng, an ninh quốc gia. Tuy nhiên, các quy định tại dự thảo mới chỉ nêu nguyên tắc chung, chưa cụ thể hóa các yêu cầu, giải pháp liên quan. Do đó, cần đánh giá tác động đầy đủ các yếu tố quốc phòng, an ninh và có quy định chi tiết, phù hợp.
Quốc hội dự kiến sẽ thảo luận về dự án Luật Đường sắt (sửa đổi) vào ngày 23/6.
Admin
Nguồn: VnExpress
