Tình trạng thuốc giả và thực phẩm chức năng kém chất lượng đang có xu hướng gia tăng tại TP.HCM, gây lo ngại cho người tiêu dùng và các cơ quan quản lý. Thông tin này được ông Nguyễn Quang Huy, Phó chi cục trưởng Quản lý thị trường TP.HCM, đưa ra tại một hội thảo về ngăn chặn thuốc giả do Báo Tiền Phong tổ chức.
Theo đó, chỉ tính riêng năm 2024 và 5 tháng đầu năm, lực lượng chức năng đã thu giữ hơn 262.000 sản phẩm thuốc tân dược vi phạm, với tổng trị giá hơn 15,4 tỷ đồng. Đồng thời, cơ quan chức năng đã xử phạt hơn 2,2 tỷ đồng và chuyển 4 vụ có dấu hiệu hình sự cho cơ quan điều tra.
Trong lĩnh vực thực phẩm chức năng, sau khi phát hiện 38 vụ vi phạm, nhà chức trách đã tạm giữ hơn 18.000 sản phẩm, trị giá hơn 835 triệu đồng và xử phạt hơn 786 triệu đồng. Các con số này đều cho thấy sự gia tăng so với những năm trước.
Ngoài ra, lực lượng chức năng còn phối hợp với công an kiểm tra 4 vụ liên quan đến thuốc, thu giữ hơn 35.000 hộp, trị giá gần 15 tỷ đồng. Ông Huy cho biết các hành vi vi phạm phổ biến bao gồm buôn bán hàng lậu, hàng không rõ nguồn gốc, không niêm yết giá và giả mạo nhãn hiệu.
Thạc sĩ Nguyễn Thị Trúc Vân, Phó Phòng Kế hoạch Tổng hợp, Viện Kiểm nghiệm thuốc TP.HCM, cũng cho biết số lượng thuốc giả bị phát hiện đang tăng nhanh. Nếu như năm 2022 chỉ phát hiện 5 mẫu, năm 2023 là 12 mẫu thì đến năm 2024, con số này đã tăng vọt lên 40 mẫu. Trong đó, 25 mẫu không chứa dược chất và 15 mẫu thuốc dược liệu bị pha trộn tân dược.
Viện Kiểm nghiệm thuốc TP.HCM cũng ghi nhận các trường hợp thuốc không đạt tiêu chuẩn chất lượng mỗi năm. Cụ thể, năm 2022 có 10 mẫu không đạt chuẩn, năm 2023 là 20 mẫu và năm 2024 giảm xuống còn 12 mẫu, phần lớn là dược liệu và vị thuốc cổ truyền. Bà Vân cho biết nguồn cung cấp mẫu kiểm nghiệm đến từ nhiều kênh khác nhau, bao gồm cơ quan công an, trung tâm kiểm nghiệm tuyến tỉnh, bệnh viện và cả người dân.
Trên phạm vi toàn quốc, năm 2023, lực lượng chức năng đã phát hiện hơn 160 vụ sản xuất, buôn bán thuốc giả và xử lý nhiều đối tượng. Năm 2024, có 27 loại thuốc bị đình chỉ lưu hành do không đạt chất lượng, trong đó có 8 loại được xác định là thuốc giả.
Lãnh đạo Chi Cục Quản lý thị trường TP.HCM chỉ ra rằng nhiều đối tượng vi phạm sử dụng thủ đoạn hợp thức hóa bằng danh nghĩa “hàng xách tay” để tiêu thụ thuốc, thực phẩm chức năng không rõ nguồn gốc và chất lượng. Một chiêu trò nguy hiểm khác là trộn thuốc thật với thuốc giả khi bán ra, nhằm tạo lòng tin cho người mua và qua mặt lực lượng kiểm tra.
Một số đối tượng còn tự đặt tên thuốc, công ty sản xuất “ảo” ở nước ngoài như Malaysia, Singapore, sau đó quảng cáo là “hàng xách tay” trên mạng xã hội, giới thiệu dưới danh nghĩa nhân viên hoặc dược sĩ của công ty dược.
Ngoài ra, tình trạng ghi nhãn không đúng cũng phổ biến. Nhiều sản phẩm được quảng cáo là “sữa” hoặc “thuốc”, nhưng tên gọi theo công bố và ghi nhãn sản phẩm lại là “thực phẩm bảo vệ sức khỏe”, “thực phẩm bổ sung”, “sản phẩm dinh dưỡng công thức” hoặc “thực phẩm dùng cho chế độ ăn đặc biệt”, gây nhầm lẫn cho người tiêu dùng.
Bên cạnh đó, nhiều lỗ hổng pháp luật cũng tạo điều kiện cho thuốc và thực phẩm chức năng giả bán tràn lan. Bà Trần Việt Nga, Cục trưởng Cục An toàn thực phẩm, Bộ Y tế, cho rằng một số quy định pháp luật chưa thực sự chặt chẽ, tạo kẽ hở cho các đối tượng lợi dụng.
Ví dụ, doanh nghiệp được quyền tự công bố chất lượng sản phẩm thực phẩm, thực phẩm bảo vệ sức khỏe, trừ 4 nhóm được kiểm soát chặt chẽ. Tuy nhiên, quy định này tạo ra lỗ hổng pháp lý để các đối tượng sản xuất hàng giả đưa ra thị trường. Cơ chế hậu kiểm còn chồng chéo giữa các bộ ngành và địa phương, dẫn đến sự buông lỏng trong kiểm soát chất lượng. Lực lượng và kinh phí cho hậu kiểm còn mỏng, thiếu, dẫn đến các vụ việc bị phát hiện và xử lý chưa tương xứng.
Trước tình hình này, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã chỉ đạo lập tổ công tác đặc biệt và mở đợt cao điểm truy quét buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả, không rõ xuất xứ, từ 15/5 đến 15/6. Chính phủ cũng đã trình Quốc hội dự thảo sửa đổi Bộ luật Hình sự, đề xuất tăng gấp đôi mức phạt bổ sung đối với hành vi sản xuất, bán lương thực và thực phẩm giả.
Ông Huy cho biết Chi Cục Quản lý thị trường TP.HCM đã yêu cầu các đội tăng cường kiểm tra, đẩy mạnh phối hợp liên ngành và duy trì số điện thoại công khai để tiếp nhận phản ánh của người dân. Thuốc và thực phẩm chức năng là mặt hàng trọng tâm trong kế hoạch kiểm tra.
Ông cũng kiến nghị tăng mức xử phạt, bổ sung các quy định còn thiếu và khuyến khích ứng dụng công nghệ như mã QR, tem chống giả điện tử để quản lý hàng hóa. Người dân nên mua thuốc ở những nơi có phép, rõ nguồn gốc, kiểm tra kỹ thông tin bao bì và không mua qua mạng xã hội hoặc tin vào quảng cáo “thần dược”.
Đại diện Viện Kiểm nghiệm thuốc TP.HCM kiến nghị cần có cơ chế giải quyết khó khăn trong việc lấy mẫu, đặc biệt là trên các nền tảng thương mại điện tử. Việc thanh toán mua mẫu từ ngân sách nhà nước cũng gặp trở ngại do các quy định chặt chẽ về hóa đơn, chuyển khoản và đấu thầu. Ngoài ra, chất chuẩn dùng trong kiểm nghiệm, nhất là với thuốc thuộc danh mục kiểm soát đặc biệt hoặc thuốc biệt dược gốc, thường không có sẵn, giá cao và thiếu nhà cung cấp đáng tin cậy, cần được tháo gỡ.
Admin
Nguồn: VnExpress
