Ung thư phổi là một trong những bệnh ung thư phổ biến và nguy hiểm nhất, thường khó phát hiện sớm do các triệu chứng ban đầu không rõ ràng. Nhiều người bệnh có thể chỉ gặp những dấu hiệu rất nhẹ, hoặc thậm chí không có bất kỳ triệu chứng nào cho đến khi bệnh tiến triển. Các triệu chứng thường gặp bao gồm ho ra máu, khó thở, thở khò khè, đau ngực hoặc vai, giảm cân không rõ nguyên nhân, mệt mỏi, yếu ớt, và sưng mặt, cổ hoặc tay.
Theo số liệu từ Tổ chức Ung thư Toàn cầu (Globocan) năm 2020, Việt Nam đã ghi nhận hơn 26.000 ca mắc ung thư phổi, với hơn 23.000 trường hợp tử vong. Đáng chú ý, khoảng 90% bệnh nhân ung thư phổi có tiền sử hút thuốc lá. Tuy nhiên, bác sĩ Lim Hong Liang từ Trung tâm Ung thư Parkway lưu ý rằng, tỷ lệ mắc bệnh ở những người không hút thuốc lá đang có xu hướng gia tăng.
Một nghiên cứu tại Singapore cho thấy tỷ lệ ung thư phổi ở người không hút thuốc đã tăng đáng kể, từ 31% trong giai đoạn 1999-2002 lên đến 48% trong giai đoạn 2008-2011. Điều này cho thấy rằng, ngoài thuốc lá, còn có nhiều yếu tố nguy cơ khác góp phần vào sự phát triển của bệnh ung thư phổi.
Bác sĩ Lim Hong Liang đã chỉ ra bốn nguyên nhân chính có thể gây ung thư phổi ở người không hút thuốc:
**Ô nhiễm không khí:** Các hạt bụi mịn PM2.5 trong sương mù và khói bụi, cùng với các chất ô nhiễm không khí trong nhà (như khói từ việc đốt nhiên liệu rắn), có thể làm tăng nguy cơ ung thư phổi. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cho biết, việc đốt nhiên liệu rắn như gỗ và than trong các bếp thông thường là một trong những nguồn ô nhiễm không khí trong nhà lớn nhất trên toàn cầu. Quá trình này thải ra một lượng lớn các chất độc hại như carbon monoxide (CO), oxit nitơ (NOx), oxit lưu huỳnh (SOx) và benzen. “Việc tiếp xúc lâu dài với các chất này làm tăng nguy cơ mắc các bệnh về đường hô hấp và ung thư phổi,” bác sĩ Lim Hong Liang nhấn mạnh.
**Tiếp xúc với khói thuốc lá thụ động:** Các nghiên cứu tại Singapore đã chỉ ra rằng khói thuốc lá thụ động có liên quan đến nhiều bệnh lý nghiêm trọng, bao gồm nhiễm trùng đường hô hấp dưới, hen suyễn, các bệnh tim mạch, ung thư mũi xoang và đặc biệt là ung thư phổi.
**Các độc chất từ môi trường:** Theo ước tính của WHO, khoảng 3-14% các trường hợp ung thư phổi có liên quan đến radon, một loại khí phóng xạ tự nhiên có thể xuất hiện trong môi trường sống, nhà ở, trường học và nơi làm việc. Ngoài ra, các độc chất khác như amiăng, crom và asen cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh.
**Di truyền:** Bác sĩ Lim Hong Liang cho biết, những người có tiền sử gia đình mắc ung thư phổi có khả năng mắc bệnh cao hơn so với người bình thường. Điều này cho thấy yếu tố di truyền có thể đóng một vai trò quan trọng. “Một số gen liên quan đến ung thư phổi đã được phát hiện, đặc biệt là ở những gia đình có tiền sử bệnh này. Tuy nhiên, lĩnh vực này vẫn cần được nghiên cứu thêm để có thể hiểu rõ hơn,” ông nói.
Ung thư phổi có khả năng chữa khỏi nếu được phát hiện ở giai đoạn sớm. Tuy nhiên, khi bệnh được phát hiện muộn (giai đoạn III, IV), tỷ lệ sống sót sau 5 năm chỉ còn khoảng 5%. Tại Việt Nam, ung thư phổi có tỷ lệ tử vong cao do bệnh thường được chẩn đoán muộn vì diễn tiến âm thầm. Do đó, việc tầm soát sớm đóng vai trò quyết định trong việc nâng cao hiệu quả điều trị.
Bác sĩ khuyến cáo mọi người nên tầm soát ung thư phổi định kỳ hàng năm, đặc biệt là những người nằm trong nhóm nguy cơ cao, bao gồm người từ 50-80 tuổi, người đang hút thuốc hoặc đã bỏ thuốc trong vòng 15 năm, người thường xuyên hít phải khói thuốc, người có người thân mắc ung thư phổi, hoặc người từng tiếp xúc với khí radon. Việc chủ động tầm soát và phát hiện sớm là chìa khóa để tăng cơ hội chữa khỏi bệnh và cải thiện chất lượng cuộc sống.
Admin
Nguồn: VnExpress
