Trong nhiều năm qua, Quận 1, TP.HCM, luôn được xem là trung tâm kinh tế, thương mại, dịch vụ và du lịch sôi động nhất của thành phố. Tuy nhiên, khi màn đêm buông xuống, nhịp sống nơi đây có phần chậm lại, chưa khai thác hết tiềm năng vốn có.
Các loại hình giải trí về đêm như quán bar, pub từng phổ biến nhưng đang dần trở nên bão hòa. Theo anh Lê Ngọc Minh, đồng sáng lập Dot Bar, khách hàng ngày càng tìm kiếm những trải nghiệm mới lạ và độc đáo. Do đó, các quán bar cần có sự khác biệt để thu hút và giữ chân khách hàng.
Từ năm 2024, Dot Bar đã thử nghiệm đưa nghệ thuật hát bội vào các buổi biểu diễn. Anh Minh chia sẻ, ban đầu nhiều người nghĩ rằng loại hình nghệ thuật truyền thống này khó có thể kết hợp với không gian quán bar. Tuy nhiên, Dot Bar đã tìm ra cách để đưa văn hóa Việt vào các buổi biểu diễn một cách tự nhiên và hấp dẫn. Đến nay, quán đã tổ chức thành công ba kỳ hát bội với các vở diễn và kịch bản khác nhau.
Theo anh Minh, hơn 30% khách hàng của Dot Bar là người nước ngoài. Sự thành công của các buổi biểu diễn hát bội không chỉ thu hút khách du lịch mà còn khuyến khích người Việt tìm đến để tìm hiểu và thưởng thức nghệ thuật truyền thống. Điều này cũng góp phần giúp các buổi diễn của Nhà hát Nghệ thuật Hát Bội TP.HCM luôn kín chỗ. Cách làm sáng tạo này đang dần lan tỏa đến cộng đồng dịch vụ du lịch về đêm.
Đầu năm nay, tour buýt sông hai tầng “Saigon River Sightseeing” cũng đã tổ chức các buổi biểu diễn hát bội vào tối thứ Bảy hàng tuần. Trong hai ngày đầu ra mắt (10-11/1), tất cả các suất đều kín chỗ, với nhiều du khách nước ngoài lần đầu tiên được tiếp xúc với loại hình nghệ thuật độc đáo này.
Tuy nhiên, những ý tưởng mới mẻ như của Dot Bar hay Saigon River Sightseeing vẫn còn khá ít ỏi. Ông Nguyễn Huy Hoàng, Giám đốc điều hành nền tảng du lịch Klook tại Việt Nam, nhận xét rằng kinh tế đêm của TP.HCM vẫn còn phát triển một cách tự phát và thiếu sự sáng tạo so với các thành phố sôi động về đêm khác trên thế giới.
So với Bangkok (Thái Lan), các sản phẩm dịch vụ đêm ở TP.HCM còn đơn điệu. Bangkok có năm nhóm sản phẩm chính bao gồm: quán bar theo chủ đề, các buổi biểu diễn ca nhạc và nghệ thuật đỉnh cao, tour ẩm thực đường phố đêm, chuỗi spa/massage/chăm sóc sắc đẹp, và các tour du lịch sông nước và văn hóa đêm.
Quận 1 có đủ tiềm năng để phát triển cả năm nhóm sản phẩm này với những nét đặc sắc riêng. Tuy nhiên, theo ông Hoàng, sự thiếu quy hoạch và hạ tầng phù hợp đang kìm hãm tiềm năng tỷ đô của kinh tế ban đêm tại khu vực trung tâm thành phố.
Điều này dẫn đến việc các tiềm năng sẵn có chưa được khai thác hiệu quả. Các dịch vụ thường đóng cửa sớm, không gian công cộng thiếu các hoạt động văn hóa lớn, và sông Sài Gòn chưa được tận dụng hết tiềm năng.
Viện Nghiên cứu Phát triển TP.HCM (HIDS), đơn vị soạn thảo đề án phát triển kinh tế ban đêm tại Quận 1, cũng ghi nhận rằng một số khu vực đã phát triển các cụm kinh doanh ban đêm nhưng thiếu mô hình quản lý hiệu quả, dẫn đến các vấn đề như tiếng ồn, lấn chiếm vỉa hè, và chèo kéo khách.
Để tổ chức kinh tế đêm một cách bài bản, có định hướng phát triển và mô hình quản lý chuyên nghiệp, HIDS đề xuất mô hình “3 trục động lực” và “6 cụm chức năng”. Các trục động lực đóng vai trò xương sống, trong khi các cụm chức năng sẽ liên kết vào các trục để tạo thành một hệ sinh thái hoàn chỉnh.
Cụ thể, trục văn hóa – thương mại sẽ liên kết các tuyến phố đi bộ và trung tâm mua sắm, nghệ thuật như Phạm Ngọc Thạch, Công Xã Paris, Đồng Khởi, Lê Lợi và Nguyễn Huệ. Trục xanh sẽ lấy công viên 23/9 làm điểm nhấn, tạo không gian cho các hoạt động văn hóa và giải trí. Trục ven mặt nước từ Bến Bạch Đằng đến Ba Son sẽ khai thác du lịch ven sông, kết hợp thương mại, ẩm thực và các sự kiện.
HIDS cũng nhấn mạnh sự cần thiết của việc tổ chức lại giao thông để điều phối phương tiện, thúc đẩy thói quen di chuyển hiện đại và bền vững. Đồng thời, thành phố cần xây dựng và ban hành bộ tiêu chí đánh giá năng lực hoạt động ban đêm cho các cơ sở tham gia, giúp chính quyền quản lý và hỗ trợ chính sách, người dân và du khách dễ dàng tìm kiếm địa chỉ uy tín, và nâng cao danh tiếng cho các doanh nghiệp.
Nhiều chuyên gia và doanh nghiệp kinh doanh tại Quận 1 đồng tình với mô hình của HIDS, và cho rằng nên ưu tiên tập trung vào các hạng mục tạo điểm nhấn cao như khu vực ven sông.
Ông Lars Kerfin, Tổng giám đốc khách sạn Le Méridien Sài Gòn, cho rằng các khu vực ven sông có sức hút đặc biệt đối với người dân và du khách, tương tự như The Bund (Thượng Hải), Clarke Quay (Singapore), Asiatique và IconSiam (Bangkok).
Ông Lars gợi ý rằng việc phát triển và nâng tầm khu vực ven sông với các lễ hội ẩm thực, chợ đêm hàng tuần, cùng không gian mở để đi dạo, thư giãn và giao lưu sẽ giúp đời sống về đêm của Quận 1 trở nên sôi động hơn.
HIDS cũng khuyến nghị tám mô hình thí điểm. Trong đó, Bến Bạch Đằng được định hướng trở thành tổ hợp văn hóa – du lịch ven sông với bến thủy đa năng, công viên tổ chức sự kiện, không gian ánh sáng và ẩm thực. Khu vực này sẽ có thêm điểm nhấn là cầu đi bộ 720m hình lá dừa nước, dự kiến khánh thành vào năm sau. Một số ý tưởng bổ sung bao gồm bố trí kiosk di động và cầu tàu bằng gỗ để phục vụ các hoạt động về đêm.
Trước đó, trong buổi làm việc với UBND Quận 1 vào tháng 3, Chủ tịch UBND TP.HCM Nguyễn Văn Nên đã gợi ý địa phương xây dựng phương án thí điểm dọc sông Sài Gòn, từ cầu Ba Son đến Bến Nhà Rồng.
Ông Nguyễn Huy Hoàng cho rằng, khu vực ven sông có thể tổ chức các show ca nhạc và nghệ thuật đỉnh cao định kỳ theo tuần, tháng hoặc năm để tạo dựng tên tuổi cho thành phố. Một số địa phương đã dần làm được điều này, như Lễ hội pháo hoa Đà Nẵng hay show thực cảnh “Ký ức Hội An”.
Để thu hút khách du lịch, HIDS đề xuất tổ chức các hoạt động nghệ thuật, ẩm thực và không gian vui chơi tập trung ở phố đi bộ Nguyễn Huệ và công viên 23/9. Riêng chợ Bến Thành có thể được cải tạo thành không gian kết hợp triển lãm văn hóa – lịch sử ở trung tâm chợ, cùng các vòng sạp bên ngoài bán đặc sản địa phương và phục vụ ẩm thực.
Bên cạnh những ý tưởng mới, kinh tế đêm của Quận 1 cũng cần giải quyết các vấn đề cũ và quảng bá hình ảnh chuyên nghiệp. Theo khảo sát của HIDS, 24% doanh nghiệp lo ngại về tình trạng cướp giật, xô xát và tệ nạn. Cơ sở hạ tầng cũng còn hạn chế, như thiếu bãi đỗ xe, nhà vệ sinh công cộng và hệ thống thu gom rác, gây ảnh hưởng đến trải nghiệm của du khách. Ông Lars Kerfin cũng lưu ý rằng khu vực bờ sông cần phải “dễ tiếp cận, sạch sẽ và an toàn”.
TP.HCM cần có chính sách hỗ trợ doanh nghiệp, tích cực kích cầu và quảng bá thương hiệu để cạnh tranh với các thành phố du lịch khác trong bối cảnh kinh tế đêm ngày càng được quan tâm.
Ông Hoàng từ Klook đề xuất các chính sách ưu đãi như miễn giảm phí sử dụng lòng lề đường cho các hoạt động kinh tế đêm, giảm thuế hoặc hỗ trợ tài chính cho doanh nghiệp khởi nghiệp trong lĩnh vực này. Điều này sẽ khuyến khích các cá nhân và tổ chức đầu tư vào các dịch vụ đêm như ẩm thực, văn hóa, giải trí và mua sắm.
Ông Lars Kerfin cho rằng nên xem xét và giảm bớt các rào cản pháp lý để tạo điều kiện thuận lợi hơn cho doanh nghiệp, giúp họ có sự ổn định để lên kế hoạch dài hạn và hợp tác chặt chẽ với chính quyền. Một số đơn vị cho biết họ mong muốn được kéo dài thời gian kinh doanh đến 4-6 giờ sáng hôm sau.
Bà Trần Thị Bảo Thu, Giám đốc tiếp thị và truyền thông của công ty lữ hành Vietluxtour, cho rằng TP.HCM cần có chiến lược định vị và quảng bá du lịch đêm đồng bộ. Ông Marcelo Geraldini, Bếp trưởng kiêm Giám đốc Bộ phận Ẩm thực & Đồ uống của khách sạn The Reverie Saigon, khuyến khích địa phương tăng cường hợp tác với các cơ quan du lịch và nền tảng trực tuyến để quảng bá trải nghiệm ban đêm.
Ông cũng đề xuất phát triển các gói ưu đãi đêm khuya dành riêng cho khách du lịch và người dân địa phương.
Để triển khai quy hoạch một cách hiệu quả, kinh tế đêm của Quận 1 cần một “nhạc trưởng”. Hiện nay, khoảng 80 thành phố trên thế giới đã có đơn vị chuyên trách về kinh tế đêm, thuộc chính quyền địa phương hoặc các tổ chức độc lập.
Một số thành phố như New York, Paris, Edinburgh còn bổ nhiệm các “thị trưởng ban đêm”. Gần đây, London đã thành lập một “Nhóm tác chiến ban đêm” để thu thập ý kiến chuyên gia và hỗ trợ sự phát triển của kinh tế đêm.
Năm 2022, kinh tế ban đêm đóng góp khoảng 4,1% GDP của Anh, tương đương 93,7 tỷ bảng. Trên toàn cầu, thị trường dịch vụ giải trí ban đêm dự kiến đạt quy mô 184,5 tỷ USD vào năm 2026.
TP.HCM hiện chưa có một cá nhân hoặc đơn vị chuyên trách cho việc thúc đẩy các chính sách phát triển và quản lý hoạt động kinh tế ban đêm. HIDS cho rằng trung tâm thành phố cần được trao thêm thẩm quyền để chủ động triển khai các mô hình thí điểm, tăng cường phối hợp với các sở ngành, chọn lọc doanh nghiệp phù hợp và đẩy nhanh thu hút đầu tư.
Một chuyên gia có nhiều năm gắn bó với TP.HCM đúc kết rằng, kinh tế đêm không chỉ là câu chuyện giải trí hay dịch vụ, mà là một phần của chiến lược phát triển đô thị hiện đại. Với quy hoạch rõ ràng, chính sách cởi mở và sự phối hợp hiệu quả giữa nhà nước, doanh nghiệp và người dân, Quận 1 hoàn toàn có thể trở thành “mỏ vàng” của TP.HCM, với một nền kinh tế “sống động cả ngày lẫn đêm”.
Admin
Nguồn: VnExpress
