Chiến dịch “tái định hình” giáo dục đại học Mỹ của cựu Tổng thống Donald Trump đang tạo ra những thách thức chưa từng có đối với các trường đại học, đồng thời làm dấy lên tranh luận gay gắt về tự do học thuật và vai trò của chính phủ trong giáo dục.
Theo truyền thông Mỹ, Ngoại trưởng Marco Rubio đã chỉ thị các đại sứ quán và bộ phận lãnh sự dừng lên lịch phỏng vấn mới cho sinh viên nước ngoài xin thị thực du học. Động thái này được cho là bước chuẩn bị cho quy định mới về kiểm tra toàn diện mạng xã hội đối với sinh viên quốc tế. Trước đó, Bộ An ninh Nội địa Mỹ cũng đã thu hồi quyền tuyển sinh sinh viên quốc tế (SEVP) của Đại học Harvard, nơi du học sinh chiếm khoảng 27% tổng số sinh viên.
Chiến dịch của ông Trump không chỉ tập trung vào cải tổ hệ thống cấp phép, giảm tài trợ liên bang, hạn chế các chương trình đa dạng, công bằng và hòa nhập (DEI), mà còn nhắm đến kiểm soát biểu tình trong khuôn viên trường và hạn chế tuyển sinh viên quốc tế.
Trong chiến dịch tranh cử năm 2024, ông Trump liên tục chỉ trích các đại học Mỹ, đặc biệt là nhóm Ivy League, vì cho rằng đây là “tâm điểm của tư tưởng thiên tả”, “chống lại các giá trị Mỹ”, và cam kết sử dụng hệ thống cấp phép như “vũ khí bí mật” để kiểm soát và cải tổ giáo dục đại học. Sau khi nhậm chức, ông đã ký loạt sắc lệnh hành pháp, cắt giảm tài trợ và mở nhiều cuộc điều tra nhắm vào các trường.
Theo bình luận viên Liam Knox của Inside Higher Ed, chiến dịch của ông Trump được thúc đẩy bởi sự bất mãn của cử tri bảo thủ, những người tin rằng các trường đại học đã trở thành “trung tâm của tư tưởng tự do”, nơi các quan điểm bảo thủ “bị đàn áp”.
Dù khảo sát của Reuters cho thấy đa số người Mỹ không đồng ý với việc Tổng thống cắt tài trợ của các trường đại học chỉ vì không đồng ý với cách điều hành của họ, nhóm cử tri bảo thủ thuộc phong trào “Làm nước Mỹ vĩ đại trở lại” (MAGA) của ông Trump lại ủng hộ mạnh mẽ việc này.
Ông Trump và các cố vấn đã tận dụng nỗi bất mãn này để thúc đẩy chương trình nghị sự tập trung loại bỏ các chương trình DEI, hạn chế tự do ngôn luận liên quan các cuộc biểu tình, và yêu cầu các trường thay đổi chương trình giảng dạy để phù hợp với “giá trị Mỹ truyền thống”.
Các cuộc biểu tình của sinh viên ủng hộ Palestine trong bối cảnh xung đột Israel – Hamas năm 2024 là lý do để ông Trump thành lập Lực lượng Chuyên trách chống bài xích Do Thái, nhằm điều tra các trường đại học về cáo buộc vi phạm quyền dân sự.
Một động lực khác là chính sách kiểm soát nhập cư cứng rắn của ông Trump. Ông chỉ trích các quốc gia nước ngoài vì “không chi trả gì” để công dân của họ được đào tạo tại các trường như Harvard, ám chỉ sinh viên quốc tế được hưởng lợi từ hệ thống giáo dục Mỹ mà không đóng góp đủ. Các chuyên gia cho rằng quyết định thu hồi chứng nhận SEVP của Harvard là một phần của chiến lược lớn hơn nhằm giảm số lượng sinh viên quốc tế tại Mỹ.
Sinh viên quốc tế đóng góp đáng kể vào nền kinh tế giáo dục Mỹ, với hơn 1,1 triệu du học sinh, chiếm 6% tổng số sinh viên đại học. Tại Harvard, mỗi sinh viên quốc tế thường đóng học phí hơn 100.000 USD mỗi năm. Việc cấm tuyển sinh viên quốc tế không chỉ gây thiệt hại tài chính cho Harvard, mà còn gửi đi thông điệp rằng Mỹ có thể không còn là điểm đến thân thiện với sinh viên quốc tế.
Dự án 2025, kế hoạch chính sách bảo thủ do Heritage Foundation tiến hành, dường như đóng vai trò “kim chỉ nam” cho chiến dịch cải tổ giáo dục Mỹ của ông Trump, với các đề xuất như tháo gỡ liên kết giữa cấp phép và hỗ trợ tài chính liên bang, loại bỏ các chương trình DEI, tư nhân hóa khoản vay sinh viên và chấm dứt các chương trình xóa nợ sinh viên.
Sắc lệnh hành pháp cải tổ hệ thống cấp phép mà ông Trump ký ngày 23/4 yêu cầu xem xét lại các cơ quan cấp phép và có thể thu hồi, giám sát hoặc chấm dứt công nhận đối với những tổ chức không đáp ứng tiêu chuẩn của chính quyền Mỹ. Sắc lệnh này nhắm đến việc loại bỏ “tầm ảnh hưởng ý thức hệ” trong giáo dục, đặc biệt là các tiêu chuẩn DEI.
“Phát súng mở đầu” cho chiến dịch của ông Trump là việc thu hồi chứng nhận SEVP của Đại học Harvard, dựa trên cáo buộc rằng trường không kiểm soát được các cuộc biểu tình ủng hộ Palestine, tạo môi trường “không an toàn” cho sinh viên Do Thái.
Tiếp đó, ông Trump sử dụng lá bài “tài trợ liên bang”, đặc biệt là các khoản trợ cấp nghiên cứu, làm vũ khí tăng sức ép, buộc các trường đại học tuân thủ chương trình nghị sự và yêu cầu cải cách của mình. Ông đã đề xuất hủy gần 9 tỷ USD tài trợ liên bang cho Harvard, và cắt giảm ngân sách nghiên cứu của các trường khác như Columbia.
Ông Trump cũng tuyên bố các chương trình DEI là “phân biệt đối xử dựa trên chủng tộc”, vi phạm Đạo luật Dân quyền 1964, và đe dọa thu hồi quyền miễn thuế và phạt các trường không tuân thủ.
Ông còn cam kết sẽ giải thể Bộ Giáo dục, giao việc quản lý giáo dục cho các bang.
Chiến dịch cải tổ giáo dục của ông Trump đang gây ra tình trạng hỗn loạn tài chính và chiến lược cho các trường đại học. Việc cắt giảm tài trợ liên bang đe dọa các dự án nghiên cứu, và việc cấm tuyển sinh sinh viên quốc tế làm giảm thu học phí. Các trường đại học còn phải đối mặt với áp lực pháp lý và chính trị chưa từng có từ chính quyền.
Hơn 200 chủ tịch các trường đại học đã ký một tuyên bố chung, cáo buộc chính quyền Tổng thống Trump “can thiệp chính trị” vào giáo dục đại học. Các trường cũng lo ngại rằng việc cải tổ hệ thống cấp phép sẽ làm suy yếu tính tự chủ học thuật.
Sinh viên quốc tế là những người chịu ảnh hưởng nặng nề nhất từ lệnh cấm của ông Trump. Việc chấm dứt các chương trình xóa nợ sẽ ảnh hưởng đến hàng chục triệu người Mỹ có khoản vay sinh viên.
Các chính sách của ông Trump có thể làm giảm sức hấp dẫn của giáo dục đại học Mỹ với sinh viên quốc tế, khiến họ chuyển hướng sang tìm trường ở các quốc gia khác. Điều này không chỉ làm giảm nguồn thu mà còn ảnh hưởng đến năng lực đổi mới và nghiên cứu của giáo dục đại học Mỹ.
Giới chuyên gia nhận định chiến dịch của ông Trump có thể làm thay đổi sâu sắc bức tranh giáo dục đại học Mỹ. Tuy nhiên, các thách thức pháp lý và sự phản đối từ các trường đại học, cùng với tình trạng thiếu đồng thuận trong lưỡng viện quốc hội, có thể làm chậm hoặc ngăn chặn một số kế hoạch trong chiến dịch cải tổ giáo dục của ông Trump. Dù vậy, những gì ông Trump đang làm vẫn đặt ra thách thức rất lớn với các giá trị cốt lõi của “tự do học thuật”, và làm dấy lên câu hỏi về vai trò của chính phủ trong việc định hình giáo dục đại học Mỹ.
Admin
Nguồn: VnExpress
