Những tuyên bố trái chiều xung quanh việc các đồng minh phương Tây nới lỏng hạn chế sử dụng vũ khí viện trợ cho Ukraine đang gây ra nhiều khó khăn trong việc đánh giá tình hình thực tế. Ngày 26/5, Thủ tướng Đức Friedrich Merz gây chú ý khi tiết lộ rằng Anh, Mỹ, Pháp và Đức đã gỡ bỏ mọi hạn chế, cho phép Ukraine tấn công các mục tiêu quân sự trên lãnh thổ Nga bằng vũ khí do phương Tây cung cấp. Động thái này được cho là sẽ giúp Ukraine chủ động hơn trong cuộc xung đột với Nga.
Tuy nhiên, chỉ một ngày sau, Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Tài chính Đức Lars Klingbeil lại khẳng định rằng “không có thỏa thuận nào vượt quá những gì chính phủ tiền nhiệm đã làm” liên quan đến việc cung cấp vũ khí cho Ukraine. Trước đó, người tiền nhiệm của Thủ tướng Merz, ông Olaf Scholz, đã từ chối cung cấp tên lửa hành trình tầm xa Taurus do Đức sản xuất cho Ukraine, lo ngại rằng điều này sẽ đẩy Berlin đến bờ vực xung đột trực tiếp với Moscow.
Bản thân Thủ tướng Merz sau đó cũng có những phát biểu không làm rõ thêm tình hình, khi ông nói rằng các quốc gia từng áp đặt hạn chế đã loại bỏ những yêu cầu đó “từ lâu”. Ông giải thích rằng Ukraine có quyền sử dụng vũ khí nhận được để chống lại các mục tiêu quân sự trên lãnh thổ Nga, một điều đã diễn ra từ nhiều tháng trước.
Ukraine đã nhiều lần yêu cầu Đức viện trợ tên lửa Taurus, loại tên lửa có tầm bắn gần 500 km, vượt trội so với tên lửa Storm Shadow của Anh, SCALP của Pháp và ATACMS của Mỹ hiện có trong kho vũ khí của Ukraine. Viện Nghiên cứu Chiến tranh (IWS) từng chỉ ra rằng hơn 200 mục tiêu quân sự trên lãnh thổ Nga nằm trong tầm bắn 300 km của các vũ khí mà Ukraine đang sử dụng. Theo các nhà phân tích quân sự, nếu được trang bị tên lửa Taurus, Ukraine có thể tấn công chính xác các mục tiêu quan trọng nằm sâu trong lãnh thổ Nga, thậm chí gần thủ đô Moscow, từ đó làm gián đoạn các tuyến tiếp tế và hậu cần của Nga.
Mặc dù ông Merz đã công khai ủng hộ việc cung cấp tên lửa Taurus cho Ukraine từ khi còn là lãnh đạo phe đối lập, nhưng việc loại tên lửa này có được viện trợ hay không vẫn còn bỏ ngỏ. Một cuộc khảo sát năm 2024 cho thấy chỉ khoảng 36% người Đức ủng hộ việc viện trợ vũ khí cho Ukraine, trong khi phần lớn hoài nghi về kế hoạch tăng chi tiêu quân sự của Berlin.
Các chuyên gia cũng cảnh báo rằng ngay cả khi Ukraine nhận được tên lửa Taurus, nó cũng không phải là “vũ khí thần kỳ” có thể thay đổi cục diện cuộc chiến. Tầm bắn của loại tên lửa này không đủ xa để tấn công các khu vực trung tâm công nghiệp quân sự của Moscow, vốn nằm sâu trong lãnh thổ Nga.
Cựu lãnh đạo Bộ Tư lệnh Lực lượng liên quân Anh, ông Ed Stringer, nhấn mạnh rằng không có vũ khí nào có thể đảm bảo chiến thắng hoàn toàn, nhưng điều đó không có nghĩa là chúng đều không cần thiết. Ông cho rằng vũ khí là yếu tố cần thiết đối với Ukraine. Các binh sĩ Ukraine trên tiền tuyến đã phàn nàn về việc bị hạn chế sử dụng tên lửa, và giờ đây, khi các hạn chế được dỡ bỏ, họ lại thiếu tên lửa. Ukraine đã sử dụng gần hết số tên lửa tầm xa Storm Shadow/SCALP nhận được từ Anh và Pháp trong các đợt viện trợ trước đó.
Ông Oleksandr Merezkho, người đứng đầu Ủy ban Đối ngoại quốc hội Ukraine, cho rằng việc phương Tây dỡ bỏ hạn chế về vũ khí sẽ không có ý nghĩa nếu nguồn viện trợ quân sự cho Ukraine giảm dần. Ông nhấn mạnh rằng việc đảm bảo kho dự trữ tên lửa tầm xa quan trọng hơn việc được phép sử dụng chúng. Cựu sĩ quan của Cơ quan An ninh Ukraine (SBU), ông Ivan Stupak, cũng đồng tình rằng việc “bật đèn xanh” cho tên lửa tầm xa sẽ vô nghĩa nếu kho dự trữ của Ukraine trống rỗng.
Ukraine được cho là chỉ nhận được các lô vũ khí tầm xa tương đối nhỏ từ phương Tây. Họ thường sử dụng máy bay không người lái để tấn công tầm xa vào lãnh thổ Nga, nhưng loại vũ khí này có độ chính xác kém và dễ bị bắn hạ. Tên lửa tầm xa trước đây chỉ được sử dụng để tấn công các mục tiêu tại 4 tỉnh Nga sáp nhập, hoặc ở tỉnh biên giới Kursk.
Nhà nghiên cứu về an ninh quốc gia tại Hội đồng Địa chiến lược tại Anh, ông William Freer, bày tỏ lo ngại về việc các nước châu Âu không còn nhiều tên lửa tầm xa trong kho dự trữ vũ khí. Sau hơn ba năm xung đột, các nước châu Âu gần như đã cạn kiệt kho vũ khí của mình để viện trợ cho Ukraine. Do đó, ngay cả khi “cởi trói” cho Ukraine, họ cũng không còn nhiều khí tài có ý nghĩa để cung cấp.
Các nhà quan sát cũng lưu ý rằng các tuyên bố nới lỏng hạn chế hoặc viện trợ các loại vũ khí uy lực hơn thường không có hiệu quả ngay lập tức, vì chúng thường được thực hiện sau nhiều tháng, thậm chí nhiều năm.
Trong thời gian gần đây, Nga đã tiến hành nhiều đợt không kích dữ dội chưa từng thấy vào các thành phố Ukraine. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho biết Nga đã phóng hơn 900 máy bay không người lái vào Ukraine trong ba ngày, kết hợp với tên lửa đạn đạo và hành trình. Lực lượng Ukraine cũng đã bị đẩy lùi khỏi Kursk, tỉnh biên giới Nga mà Ukraine từng kiểm soát một phần sau chiến dịch chớp nhoáng tháng 8/2024. Đồng thời, Nga đang tiến quân và kiểm soát thêm các ngôi làng ở vùng Sumy, đông bắc Ukraine.
Những lợi thế trên chiến trường có thể giúp Nga chiếm ưu thế trong các cuộc đàm phán hòa bình tiềm năng, khiến Ukraine gặp bất lợi cả trên thực địa và trong kịch bản đối thoại chấm dứt xung đột.
Để tăng cường hỗ trợ cho Kiev, Thủ tướng Merz tuyên bố Đức và Ukraine sẽ hợp tác sản xuất vũ khí tầm xa trên lãnh thổ hai nước, đồng thời khẳng định sẽ không áp đặt hạn chế về tầm bắn, cho phép Ukraine chủ động phòng vệ, kể cả chống lại các mục tiêu quân sự bên ngoài lãnh thổ của mình.
Nga đã lên tiếng phản đối động thái “cởi trói” vũ khí cho Ukraine của phương Tây. Phát ngôn viên Điện Kremlin Dmitry Peskov cho rằng việc dỡ bỏ hạn chế vũ khí tầm xa tiềm ẩn nguy hiểm cho cả Ukraine và các đồng minh của họ, đồng thời đi ngược lại mong muốn đạt được một giải pháp chính trị. Ông cũng cho rằng việc Đức hợp tác phát triển vũ khí tầm xa với Ukraine là hành động “kích động thêm chiến tranh” và thể hiện một lập trường “vô trách nhiệm”.
Admin
Nguồn: VnExpress
