Thời gian gần đây, tình trạng sản xuất và kinh doanh thuốc giả, thực phẩm chức năng giả, sữa giả, mỹ phẩm kém chất lượng diễn biến phức tạp với nhiều vụ việc quy mô lớn bị phát hiện ở nhiều địa phương. Đáng chú ý, một số người nổi tiếng tại Việt Nam cũng vướng vào các cáo buộc quảng cáo sai sự thật, thổi phồng công dụng của các sản phẩm sữa và thực phẩm chức năng.
Theo bà Phạm Khánh Phong Lan, Giám đốc Sở An toàn Thực phẩm TP.HCM, qua kiểm tra thực tế, có hai hình thức làm hàng giả phổ biến. Thứ nhất là làm giả hàng của người khác, và thứ hai là tự làm giả hàng của chính mình.
Đối với hành vi làm giả hàng của người khác, các đối tượng thường lợi dụng uy tín của các thương hiệu nổi tiếng để thuê gia công, làm hàng giả, bắt chước mẫu mã, nhãn hiệu và phân phối trái phép trên thị trường. Các sản phẩm này thường khó xâm nhập vào các kênh phân phối chính thức mà chủ yếu được bán qua đường xách tay, bán online hoặc dưới dạng hàng giá rẻ bất ngờ.
Điển hình như vụ việc vào tháng 4, Công an tỉnh Thanh Hóa đã triệt phá một đường dây sản xuất thuốc giả quy mô lớn do Nguyễn Tiến Đạt cầm đầu, thu giữ 10 tấn thuốc và nguyên liệu, hàng nghìn hộp thuốc kháng sinh, thuốc bổ, thuốc điều trị thoái hóa xương khớp giả mạo các thương hiệu lớn trên thế giới. Các đối tượng sản xuất thuốc giả tại các nhà kho ở những khu vực vắng người, nhân công ăn ở khép kín và không giao tiếp với bên ngoài.
Các đối tượng còn sử dụng hình thức tuyển dụng nhân viên dưới vỏ bọc trình dược viên để bán thuốc cho các công ty dược. Những nhân viên này được huấn luyện qua Zalo, Facebook để quảng cáo về nguồn thuốc kháng sinh chính hãng, tuồn ra từ các nguồn đấu thầu hoặc bán do không xuất được hóa đơn, do đó có giá rẻ hơn hàng chính hãng. Để tạo lòng tin, các đối tượng còn trà trộn thuốc thật vào thuốc giả và giới thiệu các sản phẩm giả mạo nguồn gốc nước ngoài là “hàng xách tay”.
Bà Lan cho biết, một số nhà thuốc và công ty phân phối biết rõ đây là hàng giả nhưng vẫn cố tình nhập và bán cho người tiêu dùng. Cơ quan chức năng có thể dễ dàng phát hiện hành vi này thông qua việc truy xuất nguồn gốc, hóa đơn chứng từ và số lô sản phẩm. Các chủ sở hữu thương hiệu và nhà phân phối chính thức cũng thường xuyên hợp tác điều tra, cung cấp thông tin và áp dụng các biện pháp chống giả để bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.
Đối với hành vi làm giả hàng của chính mình, các đối tượng sẽ tự thành lập công ty, tự công bố sản phẩm với các chỉ tiêu an toàn và chất lượng cụ thể, đặc biệt là đối với thực phẩm bảo vệ sức khỏe. Tuy nhiên, trong quá trình sản xuất, họ thường vi phạm các quy định, cho ra các sản phẩm không đạt chất lượng như cam kết, bớt xén nguyên vật liệu đắt tiền, hoặc thậm chí chứa các chất độc hại.
Bà Lan nhấn mạnh, các sản phẩm này thường có đầy đủ hóa đơn chứng từ, nguồn gốc xuất xứ và được phân phối công khai cả trên thị trường lẫn trên mạng. Để nhanh chóng chiếm lĩnh thị trường, các đối tượng thường áp dụng các chiêu thức như chiết khấu cao, khuyến mãi hấp dẫn và quảng cáo thổi phồng công dụng. Chỉ khi cơ quan chức năng lấy mẫu kiểm nghiệm thì chất lượng thực sự của sản phẩm mới được phơi bày.
Điển hình như trường hợp hoa hậu Nguyễn Thúc Thùy Tiên bị khởi tố vì hành vi lừa dối khách hàng. Cô góp vốn vào Công ty Chị Em Rọt và tham gia điều hành sản xuất, bán kẹo rau củ Kera với hàm lượng bột rau thấp hơn nhiều so với công bố. Sản phẩm còn chứa chất sorbitol với tỷ lệ cao nhưng không được công bố cho người tiêu dùng. Hay các sản phẩm do ca sĩ Đoàn Di Băng quảng cáo cũng liên tục bị thu hồi do ghi nhãn không đúng công bố.
Ông Nguyễn Quang Huy, Phó chi cục trưởng Quản lý thị trường TP.HCM, cho biết một thủ đoạn mới và đặc biệt nguy hiểm là trộn thuốc thật với thuốc giả để tạo lòng tin cho người tiêu dùng và gây khó khăn cho cơ quan chức năng trong quá trình kiểm tra.
Một ví dụ điển hình là vụ việc dược sĩ Phạm Ngọc Tiến sản xuất 100 loại thực phẩm chức năng giả. Ban đầu, Tiến nhập khẩu thực phẩm chức năng từ nước ngoài về phân phối. Sau khi thấy kinh doanh có lãi, anh ta đã sử dụng kiến thức dược sĩ của mình để tự tạo ra công thức sản phẩm, mua dược liệu và đóng gói thành thực phẩm chức năng “nhập ngoại”. Để hợp thức hóa, nhóm này vẫn nhập khẩu các loại thực phẩm chức năng. Hàng giả được bán tại nhiều hiệu thuốc và bệnh viện trên toàn quốc.
Ngoài ra, một số đối tượng còn tự đặt tên thuốc, công ty sản xuất “ảo” ở nước ngoài và quảng cáo là “hàng xách tay” hoặc hàng có xuất xứ nước ngoài trên mạng xã hội. Thực tế, đây là các sản phẩm tự pha trộn từ các nguyên liệu trôi nổi như tinh bột, chất kết dính, phụ gia y dược, than tre, chất tạo màu…
Trước tình hình vi phạm ngày càng gia tăng, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã chỉ đạo lập tổ công tác đặc biệt và mở đợt cao điểm truy quét buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả từ 15/5 đến 15/6. Chính phủ cũng đã trình Quốc hội dự thảo sửa đổi Bộ luật Hình sự, đề xuất tăng gấp đôi mức phạt đối với hành vi sản xuất, bán lương thực và thực phẩm giả.
Các chuyên gia khuyến nghị cần tăng cường mức xử phạt, bổ sung các quy định pháp luật còn thiếu, ứng dụng công nghệ để chống hàng giả. Người dân nên mua thuốc ở những nơi có giấy phép, rõ nguồn gốc, kiểm tra kỹ thông tin bao bì và không mua qua mạng xã hội hoặc tin vào các quảng cáo “thần dược”. Khi phát hiện các dấu hiệu nghi ngờ về thuốc giả, cần thông báo ngay cho cơ quan chức năng.
Theo quy định mới trong Luật Dược 2024, chỉ các cơ sở đủ điều kiện kinh doanh dược mới được phép bán thuốc qua mạng. Các sàn thương mại điện tử phải có giấy phép của Bộ Công Thương và chỉ được bán thuốc không kê đơn thuộc danh mục do Bộ Y tế ban hành. Đặc biệt, hành vi bán thuốc qua livestream trên các nền tảng mạng xã hội như TikTok, Zalo sẽ bị nghiêm cấm.
Admin
Nguồn: VnExpress
