Thạc sĩ, bác sĩ Lê Văn Ngân từ khoa Thần kinh – Cột sống, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, cảnh báo rằng tư thế ngồi sai không chỉ gây ra sự khó chịu tạm thời như mỏi lưng, đau cổ, mà còn có thể dẫn đến những thay đổi nghiêm trọng trong cấu trúc giải phẫu của cột sống. Điều này có thể gây chèn ép rễ thần kinh, tăng nguy cơ thoát vị đĩa đệm, vẹo cột sống, hoặc thậm chí hội chứng chùm đuôi ngựa. Bác sĩ Ngân cho biết, nhiều bệnh nhân tìm đến bệnh viện trong tình trạng đau kéo dài, tê yếu tay chân, ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống, và nguyên nhân thường xuất phát từ những thói quen ngồi sai tư thế.
Một trong những tư thế sai phổ biến là ngồi gù lưng, cúi đầu về phía trước, thường thấy ở những người làm việc với máy tính hoặc sử dụng điện thoại. Trong tư thế này, cổ thường rướn ra trước, vai rũ xuống, và lưng cong hình chữ C. Trọng lượng của đầu, vốn đã khoảng 4-5 kg, dồn lên các đốt sống cổ với một lực lớn hơn bình thường, đặc biệt khi cúi đầu ở góc 45-60 độ. Theo thời gian, các đĩa đệm ở vùng cổ và thắt lưng bị chèn ép, dẫn đến thoái hóa sớm, gây ra các vấn đề như đau cổ vai gáy, hội chứng cổ rùa, và thậm chí thoát vị đĩa đệm cổ. Ở vùng lưng, tư thế gù lưng kéo dài có thể làm sai lệch trục cột sống, gây căng cơ cạnh sống và viêm điểm bám gân, dẫn đến mỏi lưng kéo dài và đau tăng khi đứng lên hoặc xoay người.
Một thói quen khác cần tránh là ngồi bắt chéo chân, một tư thế mà nhiều người cho là lịch sự và thoải mái. Tuy nhiên, bác sĩ Ngân giải thích rằng tư thế này có thể khiến khung chậu bị xoay lệch, làm trục cột sống nghiêng sang một bên để bù lại sự mất cân bằng. Nếu duy trì tư thế này trong thời gian dài, các đốt sống sẽ quen với vị trí lệch, dẫn đến vẹo cột sống chức năng. Ngoài ra, ngồi bắt chéo chân còn làm giảm tuần hoàn máu đến chi dưới, gây tê bì, phù nhẹ hoặc cảm giác lạnh chân. Đối với những người đã có bệnh lý như thoát vị đĩa đệm hoặc hội chứng thắt lưng – hông, tư thế này có thể làm tăng áp lực lên rễ thần kinh, làm cho các triệu chứng đau lan xuống chân trở nên rõ rệt hơn.
Ngồi lệch về một bên cũng là một thói quen có hại. Việc nghiêng người, tựa khuỷu tay lên bàn hoặc chống đầu bằng tay thường là dấu hiệu của sự mỏi cơ do làm việc lâu. Tuy nhiên, khi trọng lượng cơ thể dồn không đều, cột sống bị kéo lệch, khiến các cơ ở hai bên phải và trái hoạt động không cân bằng, dẫn đến co cứng một bên và giãn cơ bên còn lại. Điều này có thể gây ra đau ở vùng thắt lưng bên nghiêng, đau lan lên vai hoặc xuống mông. Về lâu dài, sự bất đối xứng trong phân bố lực có thể gây mất ổn định vùng thắt lưng – chậu, dẫn đến lưng yếu và dễ tái phát đau khi vận động nhẹ.
Chiều cao của ghế so với bàn làm việc cũng đóng một vai trò quan trọng. Nếu ghế quá thấp, người ngồi phải rướn vai, gập cổ hoặc gù lưng để nhìn màn hình hoặc viết. Ngược lại, nếu ghế quá cao, người bệnh phải cúi nhiều, vai bị nâng lên kéo dài. Cả hai tình huống này đều tạo áp lực không đều lên các đốt sống cổ và lưng, khiến các cơ vùng cổ và vai phải làm việc liên tục, dễ dẫn đến viêm cơ thang, co rút cơ vai – gáy và đau đầu căng cơ. Về lâu dài, cấu trúc thần kinh như rễ thần kinh cổ và bó mạch vai có thể bị chèn ép, gây tê tay hoặc chóng mặt.
Ngồi quá lâu mà không thay đổi tư thế cũng gây ra những ảnh hưởng tiêu cực, ngay cả khi ngồi đúng tư thế. Việc ngồi liên tục hơn 30-45 phút có thể làm chậm lưu thông máu, khiến đĩa đệm bị mất nước tạm thời do chèn ép, làm tăng nguy cơ thoái hóa. Cơ vùng mông và lưng bị thiếu oxy, sinh ra axit lactic gây cảm giác mỏi và đau. Thói quen này thường gặp ở nhân viên văn phòng, học sinh, tài xế hoặc người chơi game, khiến họ có nguy cơ cao mắc hội chứng cơ hình lê, rối loạn thần kinh tọa hoặc đau lưng mạn tính. Việc điều trị các bệnh này thường kéo dài và dễ tái phát nếu không thay đổi thói quen sinh hoạt.
Để giảm nguy cơ tổn thương cột sống và hệ thần kinh, bác sĩ Ngân khuyến cáo rằng việc điều chỉnh tư thế ngồi là yếu tố quan trọng hàng đầu trong sinh hoạt và làm việc hàng ngày. Khi ngồi, cần giữ lưng thẳng, vai mở rộng, mắt ngang tầm màn hình để tránh tình trạng cổ và lưng bị gập kéo dài. Nên tựa lưng vào ghế, ưu tiên các loại ghế có đệm hỗ trợ vùng thắt lưng để duy trì đường cong sinh lý tự nhiên của cột sống. Bàn chân cần đặt phẳng trên sàn, đầu gối vuông góc hoặc hơi thấp hơn hông để tránh gây áp lực lên khớp háng và thắt lưng. Cần tránh bắt chéo chân hoặc nghiêng người về một bên trong thời gian dài để ngăn ngừa lệch khung chậu và cong vẹo cột sống.
Đối với nhân viên văn phòng, học sinh, sinh viên hoặc tài xế, nên đứng dậy, đi lại nhẹ nhàng hoặc thay đổi tư thế sau mỗi 30-45 phút. Thường xuyên tập luyện các động tác giãn cơ vùng cổ, vai, lưng để cải thiện tuần hoàn, tăng linh hoạt và giảm nguy cơ co cứng cơ.
Bác sĩ Ngân nhấn mạnh rằng nếu có các triệu chứng như đau cổ vai gáy, tê bì tay chân, yếu cơ hoặc đau lan từ thắt lưng xuống chân, người bệnh nên đi khám chuyên khoa Ngoại Thần kinh Cột sống, Cơ xương khớp, Chấn thương Chỉnh hình càng sớm càng tốt. Đây có thể là dấu hiệu của thoát vị đĩa đệm, chèn ép rễ thần kinh hoặc các tổn thương cột sống tiến triển, cần được chẩn đoán và điều trị kịp thời để tránh các biến chứng nghiêm trọng.
Admin
Nguồn: VnExpress
