Trên thế giới có nhiều bảo tàng và đài tưởng niệm được xây dựng để vinh danh những nhà khoa học và các phát minh vĩ đại, góp phần thúc đẩy sự phát triển của nhân loại. Dưới đây là một vài ví dụ tiêu biểu.
**Bảo tàng Khoa học Quốc gia Gwacheon (Hàn Quốc)**
Mở cửa từ năm 2008, Bảo tàng Khoa học Quốc gia Gwacheon ở Hàn Quốc là một không gian rộng lớn với diện tích lên đến 243.970 m2, bao gồm các khu triển lãm trong nhà và ngoài trời, đài quan sát thiên văn, trung tâm nghiên cứu trải nghiệm sinh thái và khu cắm trại khoa học.
Điểm nhấn của bảo tàng là Hall of Fame, một khu vực đặc biệt được thiết kế để tôn vinh những nhà khoa học có đóng góp to lớn cho sự phát triển khoa học công nghệ của Hàn Quốc. Tại đây, khách tham quan có thể khám phá quá trình phát triển của khoa học công nghệ nước này, cũng như những thành tựu nổi bật.
Hall of Fame vinh danh 31 cá nhân xuất sắc, được chia thành hai giai đoạn lịch sử: cổ xưa và hiện đại. Khu vực trưng bày về thời kỳ cổ xưa giới thiệu thông tin và hiện vật liên quan đến các nhân vật quan trọng của thế kỷ 14-15 như Moo-seon Choi, người đầu tiên phát triển vũ khí dùng thuốc súng ở Hàn Quốc; kỹ sư cơ khí Young-shil Jang; và các nhân vật của thế kỷ 17-18 như thầy thuốc Heo Jun và học giả Dae-Yong Hong.
Khu vực trưng bày về thời kỳ hiện đại vinh danh những tên tuổi đã góp phần đưa Hàn Quốc trở thành một cường quốc về khoa học công nghệ, như nhà vật lý lý thuyết Benjamin Whisoh Lee và nhà virus học Ho-wang Lee.
Theo thống kê của Bộ Khoa học và Thông tin, Truyền thông, Công nghệ Hàn Quốc, bảo tàng đã thu hút hơn 2,5 triệu lượt khách tham quan vào năm 2019, trong đó phần lớn là học sinh tiểu học và trung học (chiếm 77,1%).
**Đài tưởng niệm những người chinh phục không gian (Nga)**
Khánh thành vào ngày 4/10/1964, Đài tưởng niệm những người chinh phục không gian ở Nga là một công trình đồ sộ kỷ niệm 7 năm ngày phóng Sputnik 1, vệ tinh nhân tạo đầu tiên của thế giới. Đài tưởng niệm này tôn vinh những thành tựu vĩ đại của Liên Xô trong lĩnh vực thám hiểm không gian, đặc biệt là trong giai đoạn đầu của cuộc chạy đua vũ trụ vào cuối những năm 1950 và đầu những năm 1960.
Đài tưởng niệm có hình dáng độc đáo, mô phỏng một tên lửa đang bay lên, với phần khói phía sau. Thiết kế này được chọn từ hơn 350 bản phác thảo. Tháp chính cao 110 mét, nghiêng 77 độ và được phủ bằng titan, một kim loại siêu bền thường được sử dụng trong các bộ phận của tàu vũ trụ. Phần đế của đài tưởng niệm là Bảo tàng Tưởng niệm Du hành vũ trụ, nơi lưu giữ khoảng 85.000 hiện vật có giá trị.
Đài tưởng niệm vinh danh những cá nhân có đóng góp to lớn cho những thành tựu khoa học vũ trụ của Liên Xô. Phía trước đài tưởng niệm là tượng của nhà khoa học Konstantin Tsiolkovsky, người được coi là một trong những người đặt nền móng cho ngành tên lửa và du hành vũ trụ thế giới. Hai bên bệ là các bức phù điêu khắc họa những thành viên tham gia chương trình không gian, bao gồm cả Laika, chú chó đầu tiên bay vào vũ trụ.
Dọc theo Hẻm phi hành gia, con đường dẫn đến tháp chính, là các tượng bán thân của những nhân vật quan trọng như Yuri Gagarin, phi hành gia đầu tiên bay vào vũ trụ năm 1961; Sergey Korolev, kỹ sư tên lửa và nhà thiết kế đứng sau chuyến bay lịch sử của Yuri Gagarin; nhà khoa học Mstislav Kelydysh và kỹ sư Valentin Glushko.
**Bảo tàng National Inventors Hall of Fame (Mỹ)**
Bảo tàng National Inventors Hall of Fame (NIHF) là một tổ chức phi lợi nhuận được thành lập vào năm 1973 để vinh danh các kỹ sư và nhà phát minh sở hữu bằng sáng chế công nghệ quan trọng của Mỹ.
Bảo tàng NIHF bao gồm nhiều khu vực khác nhau, trong đó có Gallery of Icons, nơi trưng bày hàng trăm biểu tượng thủy tinh hình lục giác. Mỗi biểu tượng đại diện cho một nhà phát minh, được sắp xếp theo thứ tự thời gian để kể câu chuyện về sự đổi mới của Mỹ qua các giai đoạn lịch sử.
NIHF cũng lưu giữ hơn 250 mô hình bằng sáng chế, là các mô hình 3D nhỏ thể hiện chức năng của phát minh, theo yêu cầu của hệ thống cấp bằng sáng chế Mỹ từ năm 1790 đến 1880.
Bên cạnh đó, bảo tàng còn tổ chức nhiều triển lãm với các hiện vật, nguyên mẫu hoạt động và thông tin về các nhà phát minh, nhằm truyền cảm hứng cho khách tham quan.
Danh sách của NIHF hiện có hơn 600 nhà khoa học, bao gồm cả những nhân vật lịch sử trong ba thế kỷ qua và cả những người đương đại. Một số tên tuổi nổi bật cùng với các bằng sáng chế liên quan bao gồm Thomas Edison (đèn điện, máy hát), Nikola Tesla (động cơ cảm ứng), Gordon Moore (sản xuất chất bán dẫn), Leroy Hood (máy giải trình tự ADN) và Steve Jobs (máy tính cá nhân, điện thoại di động).
Để được ghi danh vào NIHF, nhà phát minh phải đáp ứng các tiêu chí khắt khe. Tổ chức này do Văn phòng Sáng chế và Nhãn hiệu Mỹ đồng sáng lập và chỉ tôn vinh những cá nhân được cấp bằng sáng chế cho một phát minh có đóng góp đáng kể và có thể đo lường được cho sự tiến bộ của xã hội.
Danh sách NIHF liên tục được bổ sung những cái tên mới mỗi năm. Kỹ sư máy tính Steve Wozniak, nhà đồng sáng lập Apple, chia sẻ với Wired vào năm 2020: “Được ghi danh vào NIHF, cùng với những huyền thoại về đổi mới như Thomas Edison và bạn tôi, Steve Jobs, là một trong những vinh dự lớn nhất trong sự nghiệp của tôi”.
NIHF không chỉ tôn vinh những nhà phát minh trong quá khứ mà còn hướng đến việc truyền cảm hứng cho các nhà phát minh tương lai. Tổ chức này triển khai nhiều chương trình giáo dục và hợp tác với các trường học để đưa phương pháp giáo dục STEM vào chương trình giảng dạy. Theo Paul Fucito, thư ký báo chí tại Văn phòng Sáng chế và Nhãn hiệu Mỹ (USPTO), mục tiêu là giúp trẻ em nhận thấy rằng các môn khoa học và công nghệ không hề khô khan.
Tại Việt Nam, ý tưởng xây dựng một khu tưởng niệm, vinh danh các nhà khoa học công nghệ có nhiều đóng góp cho sự phát triển của đất nước cũng đang nhận được sự quan tâm. Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng đã đề xuất Chính phủ xây dựng một khu tưởng niệm như vậy, với mong muốn “những nhà khoa học công nghệ có nhiều đóng góp cho sự phát triển của đất nước, của nhân loại phải được tôn vinh muôn đời”. Ý tưởng này đã thu hút sự quan tâm từ cộng đồng khoa học và được nhiều chuyên gia đánh giá là cần thiết, mang ý nghĩa tinh thần và giáo dục sâu sắc. Nhiều nhà khoa học kỳ vọng rằng, nếu được thực hiện đúng hướng, khu tưởng niệm sẽ không chỉ là nơi vinh danh những người đã khuất mà còn đóng vai trò giáo dục, truyền cảm hứng cho thế hệ trẻ, khơi dậy khát vọng cống hiến và tinh thần trọng tri thức trong xã hội.
Admin
Nguồn: VnExpress
