Trong hai thập kỷ qua, các đại dương trên thế giới đang dần trở nên tối hơn, một xu hướng đáng báo động có thể gây ra những tác động nghiêm trọng đến hệ sinh thái biển toàn cầu. Dữ liệu từ vệ tinh và các mô hình số cho thấy, từ năm 2003 đến năm 2022, hơn 20% diện tích đại dương đã tối đi, làm giảm đáng kể khu vực mà sinh vật biển có thể sinh sống và phát triển nhờ ánh sáng mặt trời và ánh trăng.
Hiện tượng này đặc biệt rõ rệt trên một vùng biển rộng lớn, lên tới 75 triệu km², tương đương tổng diện tích của châu Âu, châu Phi, Trung Quốc và Bắc Mỹ. Sự thay đổi này gây ảnh hưởng lớn đến lớp nước bề mặt, nơi sinh sống của 90% các loài sinh vật biển.
Tiến sĩ Thomas Davies, một nhà bảo tồn biển tại Đại học Plymouth, nhấn mạnh rằng phát hiện này “thực sự đáng lo ngại”, với những hậu quả tiềm tàng nghiêm trọng đối với hệ sinh thái biển, ngành thủy sản toàn cầu, cũng như sự luân chuyển của carbon và các dưỡng chất trong đại dương.
Phần lớn sinh vật biển phát triển mạnh ở các vùng nước nông, nơi ánh sáng mặt trời có thể xuyên qua dễ dàng. Mặc dù ánh sáng có thể đạt tới độ sâu 1km, nhưng thực tế chỉ có một lượng rất nhỏ ánh sáng tồn tại ở độ sâu dưới 200m. Lớp nước bề mặt này là nơi sinh sống của các vi sinh vật gọi là thực vật phù du, chúng thực hiện quá trình quang hợp và là nền tảng của chuỗi thức ăn biển, đồng thời tạo ra gần một nửa lượng oxy trên hành tinh. Nhiều loài cá, động vật biển có vú và các sinh vật khác tìm kiếm thức ăn, săn mồi và sinh sản ở vùng nước ấm áp, giàu dinh dưỡng này.
Để đo lường sự thay đổi này, Tiến sĩ Davies và các đồng nghiệp đã sử dụng dữ liệu vệ tinh và các thuật toán để tính toán độ sâu của vùng sáng trên toàn thế giới. Kết quả cho thấy, trong vòng 20 năm, tính đến năm 2022, hiện tượng tối đi đã ảnh hưởng đến 21% diện tích đại dương toàn cầu. Đáng chú ý, ở 9% diện tích đại dương, vùng sáng đã trở nên nông hơn 50m, và ở 2,6% diện tích, vùng sáng nông hơn tới 100m. Nghiên cứu này đã được công bố trên tạp chí Global Change Biology.
Sự tối đi của đại dương xảy ra khi ánh sáng khó xuyên qua nước hơn. Điều này thường xảy ra ở các khu vực ven biển, nơi nước lạnh từ dưới sâu trồi lên, mang theo nhiều dưỡng chất lên bề mặt, hoặc do mưa cuốn trôi các chất dinh dưỡng và trầm tích từ đất liền xuống biển. Tuy nhiên, nguyên nhân gây ra hiện tượng này ở ngoài khơi xa vẫn chưa rõ ràng, mặc dù có mối liên hệ với tình trạng nóng lên toàn cầu và những thay đổi trong dòng hải lưu. Tiến sĩ Davies cho biết: “Những khu vực có sự thay đổi lớn trong tuần hoàn đại dương hoặc đại dương ấm lên do biến đổi khí hậu, dường như đang tối đi, chẳng hạn như Nam Đại Dương và dòng hải lưu Gulf Stream chảy qua Greenland”.
Tiến sĩ Davies giải thích rằng sinh vật biển sử dụng ánh sáng cho nhiều mục đích quan trọng, bao gồm săn mồi, giao phối và xác định thời điểm sinh sản. Khi đại dương tối đi, chúng buộc phải di chuyển theo chiều dọc của cột nước, làm giảm không gian sống và gây áp lực lên các loài sinh vật.
Giáo sư Oliver Zielinski, Giám đốc Viện Nghiên cứu biển Baltic Leibniz ở Đức, cũng bày tỏ sự lo ngại về xu hướng này. Ông cho rằng những thay đổi như vậy có thể làm gián đoạn chuỗi thức ăn biển, thay đổi sự phân bố của các loài, và làm suy yếu khả năng hỗ trợ đa dạng sinh học và điều chỉnh khí hậu của đại dương. Ông nhấn mạnh rằng các vùng biển ven bờ, nơi chịu tác động lớn nhất từ các hoạt động của con người, đặc biệt dễ bị tổn thương, và khả năng phục hồi của chúng là rất quan trọng đối với sức khỏe của hệ sinh thái và sự thịnh vượng của con người.
Admin
Nguồn: VnExpress
