Xu hướng phát triển khu công nghiệp thông minh, tích hợp đang ngày càng được chú trọng tại Việt Nam, mở ra cơ hội thu hút vốn đầu tư nước ngoài chất lượng cao và thúc đẩy phát triển bền vững. Diễn đàn phát triển khu công nghiệp ngày 29/5 đã nêu bật những yếu tố then chốt và thách thức trong quá trình chuyển đổi này.
Ông Nguyễn Văn Tiến, Phó chủ tịch Liên chi hội Bất động sản công nghiệp Việt Nam (VIREA), nhấn mạnh rằng khu công nghiệp thông minh ứng dụng các công nghệ tiên tiến như trí tuệ nhân tạo (AI), Internet vạn vật (IoT), dữ liệu lớn và tự động hóa để tối ưu hóa sản xuất, giảm chi phí và bảo vệ môi trường. Mô hình này tạo ra một hệ sinh thái kết nối, giúp doanh nghiệp nâng cao chất lượng sản phẩm và năng lực cạnh tranh.
Theo ông Tiến, ba động lực chính thúc đẩy sự chuyển đổi này bao gồm sự phát triển của công nghệ, áp lực từ các nhà đầu tư quốc tế và yêu cầu cạnh tranh trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Một khảo sát của VIREA cho thấy hơn 60% doanh nghiệp FDI tại Việt Nam ưu tiên lựa chọn các khu công nghiệp có hệ thống quản lý thông minh và khả năng cung cấp dữ liệu vận hành theo thời gian thực. Điều này cho thấy các doanh nghiệp ngoại ngày càng quan tâm đến hạ tầng công nghệ và khả năng số hóa của khu công nghiệp, bên cạnh các yếu tố truyền thống như chi phí sản xuất và vị trí địa lý.
Ông Phạm Thanh Bình, Giám đốc Trung tâm Xúc tiến thông tin và hỗ trợ đầu tư phía Bắc, Cục Đầu tư nước ngoài (Bộ Kế hoạch và Đầu tư), cũng đồng tình rằng Việt Nam có nhiều tiềm năng để phát triển các khu công nghiệp thông minh, sinh thái. Số liệu cho thấy trong 4 tháng đầu năm, Việt Nam đã thu hút hơn 13,8 tỷ USD vốn FDI đăng ký, tăng gần 40% so với cùng kỳ năm trước, trong đó ngành công nghiệp chế biến, chế tạo chiếm phần lớn. Dòng vốn FDI đang có xu hướng dịch chuyển sang các ngành công nghệ cao và thân thiện với môi trường, cho thấy nhà đầu tư ngày càng khắt khe hơn về hạ tầng thông minh, cam kết phát thải thấp và lực lượng lao động kỹ thuật số.
Tuy nhiên, quá trình chuyển đổi này cũng đối mặt với không ít thách thức. Ông Nguyễn Văn Tiến chỉ ra rằng nhiều khu công nghiệp hiện tại vẫn còn thiếu đồng bộ về hạ tầng kỹ thuật, như nhà ở cho công nhân, hạ tầng logistics và hệ thống xử lý môi trường đạt chuẩn. Bên cạnh đó, nhiều khu công nghiệp vẫn đang trong giai đoạn đền bù, giải phóng mặt bằng, hoặc chưa được khai thác hiệu quả, gây lãng phí tài nguyên đất và vốn đầu tư công. Việt Nam chủ yếu thu hút FDI vào các ngành sử dụng nhiều lao động, giá trị gia tăng thấp và ít có sự lan tỏa công nghệ, dẫn đến sự hạn chế về số lượng các mô hình tiên tiến như khu công nghiệp sinh thái, công nghệ cao và tích hợp. Tình trạng thiếu hụt lao động chất lượng cao, đặc biệt trong lĩnh vực tự động hóa và quản trị sản xuất hiện đại, cũng là một vấn đề đáng lo ngại.
Để vượt qua những thách thức này, ông Phạm Thanh Bình đề xuất cần quy hoạch khu công nghiệp một cách tích hợp với đô thị, cảng biển, đường cao tốc và các trung tâm đổi mới sáng tạo, giáo dục và logistics. Điều này đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các địa phương và tư duy phát triển liên ngành. Ông cũng đề xuất xây dựng bộ tiêu chí cụ thể về việc cấp phép và vận hành các khu công nghiệp thông minh, sinh thái, cùng với các chính sách ưu đãi về thuế và tín dụng cho các dự án áp dụng mô hình tuần hoàn nước, tái chế chất thải và sử dụng năng lượng sạch.
Bà Nguyễn Thi Dung, Phó chủ tịch VIREA, nhấn mạnh rằng giai đoạn 2025-2030 là thời điểm “vàng” để đầu tư vào hạ tầng khu công nghiệp, do nhu cầu đất công nghiệp dự kiến sẽ tiếp tục tăng mạnh. Theo quy hoạch, đến năm 2030, Việt Nam sẽ có thêm 221 dự án khu công nghiệp mới, 74 dự án mở rộng và 23 khu điều chỉnh quy hoạch, bên cạnh 435 khu công nghiệp hiện có. Bà Dung cho rằng khu công nghiệp tương lai cần trở thành một hệ sinh thái tích hợp, có đầy đủ ưu thế về công nghệ, đổi mới sáng tạo, nhân lực chất lượng cao và cam kết mạnh mẽ với môi trường.
Tóm lại, việc phát triển khu công nghiệp thông minh, tích hợp là một xu hướng tất yếu và là cơ hội để Việt Nam nâng cao năng lực cạnh tranh, thu hút vốn FDI chất lượng cao và phát triển bền vững. Để đạt được mục tiêu này, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các bộ, ngành, địa phương và doanh nghiệp, cùng với các chính sách hỗ trợ phù hợp và tầm nhìn chiến lược dài hạn.
Admin
Nguồn: VnExpress
