Leo Gerdén, một sinh viên đến từ Thụy Điển, đã luôn mơ về khoảnh khắc được đứng trên bục vinh quang cùng hơn 1.700 sinh viên khác tại lễ tốt nghiệp Đại học Harvard. Tuy nhiên, khi ngày 29/5 đang đến gần, anh không chắc liệu niềm hạnh phúc có còn trọn vẹn như mong đợi.
“Thành thật mà nói, tôi nghĩ mọi thứ sẽ khá khó khăn,” Gerdén chia sẻ.
Mặc dù vậy, Gerdén vẫn cảm thấy may mắn vì đây là học kỳ cuối cùng của anh tại Harvard. Nhiều sinh viên quốc tế khác đang phải đối mặt với nỗi lo lớn hơn: thời gian học tập của họ tại trường có thể bị rút ngắn.
Sinh viên quốc tế chiếm tới 27% tổng số sinh viên của Harvard và đang trở thành tâm điểm trong cuộc giằng co giữa nhà trường và chính quyền Tổng thống Donald Trump. Nhà Trắng đang gây áp lực lên các trường đại học trên khắp nước Mỹ để tuân thủ các mệnh lệnh và chính sách do chính phủ đề ra.
Cùng thời điểm diễn ra lễ tốt nghiệp, tại một phòng xử án cách trường khoảng 10 km, Thẩm phán Tòa án Liên bang Allison Burroughs sẽ lắng nghe tranh luận giữa luật sư của Đại học Harvard và đại diện chính quyền Trump. Vụ việc xoay quanh nỗ lực của chính phủ nhằm cấm trường tiếp nhận sinh viên quốc tế, lệnh cấm này đã bị Thẩm phán Burroughs chặn khẩn cấp trong thời gian chờ xem xét thêm.
“Tôi không có người thân nào ở Mỹ. Tôi đến đây khi mới 18, 19 tuổi, và giờ phải đối mặt với tất cả những chuyện này,” Abdullah Shahid Sial, đồng Chủ tịch Hiệp hội Sinh viên Harvard, người gốc Pakistan, chia sẻ với CNN. “Sinh viên cảm thấy bị đối xử vô nhân đạo, bị hạ thấp và không được tôn trọng.”
Nhiều sinh viên cảm thấy bất công khi không thể tận hưởng trọn vẹn lễ tốt nghiệp sau những năm tháng nỗ lực. “Ngày nhận được thư trúng tuyển có lẽ là ngày hạnh phúc nhất trong cuộc đời tôi,” Gerdén nói. “Và giờ đây, tất cả những phấn đấu đó có thể bị tước đi chỉ trong chớp mắt.”
Trong bối cảnh căng thẳng này, Harvard đang phải “đi trên dây”. Lễ tốt nghiệp, vốn là dịp để các diễn giả và sinh viên bày tỏ quan điểm, năm nay diễn ra trong một tình thế đặc biệt nhạy cảm.
Trường đã đệ trình hai đơn kiện chống lại chính phủ, yêu cầu dỡ bỏ lệnh cấm tuyển sinh sinh viên quốc tế và giải phóng hơn hai tỷ USD tiền tài trợ cùng các hợp đồng liên bang đang bị đóng băng.
Tuy nhiên, Harvard cũng tránh đối đầu trực diện trong những lĩnh vực pháp lý nhạy cảm hơn. Trường đồng ý với một số nỗ lực nhằm thúc đẩy sự đa dạng quan điểm trong trường, sau khi chính quyền Trump chỉ trích rằng các trường đại học quá nghiêng về cánh tả và thiếu tiếng nói bảo thủ. Dù vậy, Harvard kiên quyết phản đối việc chính quyền Trump muốn trực tiếp giám sát những nỗ lực này.
Để đối phó với sắc lệnh hành pháp của Tổng thống nhằm xóa bỏ các chương trình đa dạng sắc tộc, công bằng và hòa nhập (DEI), Harvard đã đổi tên Văn phòng Bình đẳng, Đa dạng, Hòa nhập và Gắn kết thành Văn phòng Cộng đồng và Đời sống Sinh viên, với mục tiêu “nuôi dưỡng một nền văn hóa gắn kết cho tất cả mọi người”.
Tuy nhiên, không phải tất cả các thành viên trong trường đều chọn cách phản ứng dung hòa. Hơn 300 sinh viên đã tổ chức một cuộc biểu tình vào ngày 27/5 để phản đối chính phủ nhắm vào Harvard. Sự kiện này diễn ra tương đối ôn hòa, nhưng lễ tốt nghiệp lại là một sự kiện khác mà nhà trường không thể kiểm soát hoàn toàn những gì xảy ra.
“Mọi người đang ở trong trạng thái cực kỳ bất định,” Gerdén, người đã giúp tổ chức cuộc biểu tình, cho biết.
Một thay đổi đáng chú ý trong tuần lễ tốt nghiệp năm nay là việc hủy bỏ tất cả các buổi lễ do nhà trường tài trợ dành cho các nhóm sắc tộc. Động thái này diễn ra sau khi chính quyền Trump cấm các trường đại học sử dụng ngân sách để tổ chức những hoạt động mà họ gọi là “phân chia chủng tộc tại lễ tốt nghiệp”.
“Harvard sẽ không cung cấp kinh phí, nhân sự hay địa điểm cho các buổi lễ kỷ niệm cuối năm của các nhóm đặc thù,” trang web của trường cho hay, mặc dù một số nhóm vẫn tiếp tục tổ chức sự kiện bằng nguồn tài trợ tư nhân.
Một câu hỏi lớn được đặt ra là liệu có bất kỳ người tham dự nào sẽ đưa ra các tuyên bố chính trị tại lễ tốt nghiệp Harvard hay không, khi trường đang cố gắng tránh làm gia tăng căng thẳng với chính quyền.
Năm ngoái, diễn giả Maria Ressa, nhà báo điều tra người Philippines, người sáng lập tờ báo điện tử Rappler và từng nhận giải Nobel Hòa bình nhờ “những nỗ lực bảo vệ quyền tự do ngôn luận”, đã vấp phải chỉ trích vì có lập trường chỉ trích Israel trong cuộc chiến với Hamas. Phe bảo thủ cho rằng các trường đại học ưu tú đã trở thành nơi kích động chủ nghĩa bài Do Thái.
“Chỉ vì tôi nhận lời mời đến đây hôm nay, tôi đã bị tấn công trên mạng và bị gọi là kẻ bài Do Thái bởi những người có quyền lực và tiền bạc, vì chính họ mới muốn quyền lực và tiền bạc,” bà Ressa phát biểu.
Sau đó, Ressa giải thích rằng bình luận về “quyền lực và tiền bạc” không ám chỉ người Do Thái mà là các công ty công nghệ lớn bà đã đề cập trước đó trong bài phát biểu, cùng với “những người nắm quyền lực”. Bà cũng xin lỗi nếu lời nói của mình gây xúc phạm.
Báo cáo từ Tổ công tác của Harvard về Chống chủ nghĩa Bài Do Thái và Kỳ thị Israel chỉ ra rằng bà Ressa đã lược bỏ một phần bài phát biểu chuẩn bị sẵn của mình, trong đó khuyến khích những người biểu tình ủng hộ Palestine thấu hiểu hơn cho các bạn học người Do Thái. Tuy nhiên, Ressa nói rằng bản nháp bà gửi cho trường không phải là bản cuối cùng và tổ công tác đã không liên lạc với bà để hỏi kỹ thêm trước khi hoàn thành báo cáo.
Diễn giả chính tại lễ tốt nghiệp Harvard năm nay, Tiến sĩ Abraham Verghese, bác sĩ, tiểu thuyết gia và bạn của Chủ tịch Harvard Alan Garber, ít có khả năng khơi dậy tranh cãi chính trị.
Harvard không cần nhìn lại quá xa để thấy lễ tốt nghiệp có thể trở nên khó lường như thế nào. Tại lễ tốt nghiệp của Đại học Columbia tuần trước, Chủ tịch Claire Shipman đã bị sinh viên la ó tại hai sự kiện để phản đối việc chính quyền tiếp tục giam giữ Mahmoud Khalil, một nghiên cứu sinh và thường trú nhân hợp pháp tại Mỹ, người đóng vai trò chủ chốt trong các cuộc biểu tình ủng hộ Palestine tại trường hồi năm ngoái. Chính phủ tuyên bố rằng việc Khalil đứng sau “các cuộc biểu tình bài Do Thái và hoạt động gây rối” là lý do anh ta cần bị trục xuất.
Sau lễ tốt nghiệp ở Harvard, Gerdén sẽ học tiếp bằng thạc sĩ tại một trường đại học ở Bắc Kinh, Trung Quốc theo diện học bổng.
Trong khi tương lai của hàng nghìn sinh viên Harvard đang được tranh luận tại phòng xử án bên kia sông Charles, Gerdén biết rằng một số thay đổi có thể là vĩnh viễn.
“Tôi vốn rất mong chờ tới lễ tốt nghiệp,” anh nói, “nhưng giờ tôi có thể phải rời khỏi nơi này và trường chưa chắc giữ nguyên được các giá trị vào học kỳ tới.”
Admin
Nguồn: VnExpress
