Tổng thống Mỹ Donald Trump từng tuyên bố rằng việc áp đặt các biện pháp trừng phạt mới lên Nga có thể phá hỏng thỏa thuận mà ông tin là sắp đạt được. Ông nhấn mạnh sự cứng rắn của mình nhưng cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc lựa chọn thời điểm thích hợp để áp dụng các biện pháp trừng phạt.
Tuyên bố này cho thấy cách tiếp cận thực dụng và cá nhân của ông Trump trong chính sách đối ngoại, đặc biệt liên quan đến Nga và cuộc xung đột ở Ukraine. Mặc dù các đồng minh châu Âu và Ukraine liên tục kêu gọi, ông Trump vẫn do dự trong việc áp đặt các biện pháp trừng phạt ngay lập tức.
Ngay sau khi nhậm chức, ông Trump đã bổ nhiệm tướng Keith Kellogg làm đặc phái viên giải quyết xung đột Ukraine, đề xuất sử dụng việc cắt viện trợ cho Ukraine và nới lỏng trừng phạt Nga như những “đòn bẩy” để thúc đẩy đàm phán. Các nhà phân tích cho rằng điều này cho thấy ưu tiên của ông Trump là giải pháp ngoại giao thay vì tăng cường áp lực lên Nga bằng các biện pháp trừng phạt như chính quyền tiền nhiệm Joe Biden đã làm.
Theo Lev Sokolshchik, một nhà nghiên cứu tại Trung tâm Nghiên cứu châu Âu và Quốc tế Toàn diện thuộc Trường Kinh tế Cao cấp HSE của Nga, việc ông Trump không muốn áp đặt trừng phạt là do ông ưu tiên đàm phán hòa bình để giải quyết xung đột. Ông Trump tin rằng các biện pháp trừng phạt có thể leo thang căng thẳng và cản trở việc đạt được thỏa thuận giữa Nga và Ukraine. Thay vào đó, ông sử dụng chính sách “cây gậy và củ cà rốt”, kết hợp đe dọa và khuyến khích để thuyết phục Nga tham gia đàm phán.
Gần đây, ông Trump đã đề cập nhiều hơn đến khả năng áp đặt trừng phạt sau khi bày tỏ sự thất vọng với tiến trình đàm phán chậm chạp và việc Nga từ chối đề xuất ngừng bắn vô điều kiện trong 30 ngày. Ông Sokolshchik nhận định rằng những tuyên bố này là một phần của chiến thuật đàm phán, gây áp lực lên cả Kiev và Moscow để đạt được một thỏa thuận hòa bình. Ông cho rằng ông Trump không muốn dồn ép Nga quá mức, vì điều này có thể khiến Moscow từ chối đàm phán và dẫn đến bế tắc.
Nhà phân tích tài chính và địa chính trị Tom Luongo của Newsmax cho rằng ông Trump nhận thức được sức mạnh kinh tế của Nga, vốn đã vượt qua các dự đoán về sự sụp đổ do các lệnh trừng phạt trước đó. Ông Luongo lưu ý rằng Nga đã vượt Nhật Bản để trở thành nền kinh tế lớn thứ tư thế giới theo sức mua tương đương (PPP), với tỷ lệ thất nghiệp thấp kỷ lục. Ông Trump hiểu rằng các biện pháp trừng phạt mới có thể không hiệu quả như mong đợi và thậm chí có thể khiến Nga mạnh hơn về lâu dài.
Các chuyên gia kinh tế và địa chính trị phương Tây đã chỉ ra rằng các lệnh trừng phạt chưa từng có tiền lệ mà Mỹ và châu Âu áp đặt lên Nga trong ba năm chiến sự đã không đạt được các mục tiêu mong muốn. Nga đã tìm cách giảm sự phụ thuộc vào thị trường phương Tây bằng cách tăng xuất khẩu dầu sang Trung Quốc và Ấn Độ. Năm 2024, Trung Quốc nhập trung bình hơn 2,1 triệu thùng dầu thô mỗi ngày từ Nga, mức cao nhất từ trước đến nay, trong khi xuất khẩu dầu từ Nga sang Ấn Độ đạt mức kỷ lục vào tháng 7/2024.
Theo chuyên gia Sokolshchik, các lệnh trừng phạt chỉ khiến Nga thích nghi tốt hơn với áp lực kinh tế. Ông cho rằng Nga đã xây dựng các cơ chế để vượt qua các lệnh trừng phạt, từ phát triển hệ thống thanh toán độc lập đến tăng cường quan hệ thương mại với các quốc gia thân thiện như Trung Quốc, Ấn Độ và các quốc gia Trung Đông – châu Phi. Ông Trump có thể nhận thấy rằng các biện pháp trừng phạt mới sẽ không mang lại kết quả như mong đợi.
Một lý do khác khiến ông Trump chưa muốn áp đặt trừng phạt là ông không muốn bị cuốn theo áp lực từ các đồng minh châu Âu, những người muốn Mỹ duy trì lập trường cứng rắn với Nga. Các nhà lãnh đạo châu Âu, đặc biệt là từ Anh, Pháp, Ba Lan và Đức, đã nhiều lần hối thúc ông Trump áp đặt các biện pháp trừng phạt mới nếu Nga không chấp nhận lệnh ngừng bắn. Tuy nhiên, ông dường như không muốn thực hiện các yêu cầu này vì cho rằng sự đoàn kết của NATO đang bị “lung lay” bởi những bất đồng nội bộ.
Thủ tướng Italy Giorgia Meloni đã cảnh báo về sự chia rẽ trong khối phương Tây, nhấn mạnh rằng bất kỳ bất đồng nào cũng sẽ làm suy yếu liên minh. Tương tự, Tổng thống Bulgaria Rumen Radev kêu gọi các nhà lãnh đạo châu Âu “hành động phù hợp với tình hình thực tế ở Ukraine, thay vì áp đặt các biện pháp trừng phạt cứng rắn mà không có lộ trình hòa bình rõ ràng”.
Ông Trump gần đây đã gây chú ý với Liên minh châu Âu (EU) khi thông báo rằng ông đang cân nhắc rút các lệnh trừng phạt Nga để “mở rộng cơ hội kinh tế” cho Mỹ. Động thái này, được cho là nhằm “tối đa hóa” cơ hội kinh doanh cho các doanh nghiệp Mỹ, đang gây ra những rạn nứt sâu sắc trong liên minh NATO và khiến các đồng minh châu Âu lo ngại.
Tại Mỹ, một số nghị sĩ thuộc đảng Cộng hòa cho rằng việc áp đặt các biện pháp trừng phạt mới đối với Nga có thể làm tổn hại đến các lợi ích kinh tế của Mỹ, đặc biệt trong bối cảnh ông Trump đang tập trung vào đàm phán thương mại với Trung Quốc và EU. Điều này dẫn đến cách tiếp cận thận trọng hơn, trong đó ông Trump ưu tiên các cuộc điện đàm với Tổng thống Nga Vladimir Putin và các nhà lãnh đạo châu Âu để tìm kiếm giải pháp cho đàm phán, thay vì hành động ngay lập tức.
Tổng thống Trump nổi tiếng với phong cách ngoại giao “đàm phán trong một giờ”, tập trung vào các mối quan hệ cá nhân và các thỏa thuận nhanh chóng. Cuộc điện đàm kéo dài hơn hai tiếng với ông Putin vào ngày 19/5 là một ví dụ điển hình. Sau cuộc điện đàm, ông Trump nói với báo giới rằng Washington không muốn áp đặt thêm trừng phạt với Moscow vì “vẫn còn cơ hội” đạt được tiến triển trong việc giải quyết xung đột ở Ukraine.
Sự ngần ngại của ông Trump trong việc áp đặt các biện pháp trừng phạt mới đối với Nga phản ánh một chiến lược đối ngoại phức tạp, kết hợp giữa thực dụng, đàm phán cá nhân hóa và sự hoài nghi về tính hiệu quả của các biện pháp trừng phạt. Ông Trump dường như muốn định hình lại cấu trúc an ninh châu Âu thông qua các kênh song phương, thay vì tuân theo lập trường chung của NATO. Tuy nhiên, cách tiếp cận này cũng đặt ra nhiều rủi ro, từ việc làm suy yếu liên minh phương Tây đến việc tạo cơ hội cho Nga củng cố vị thế.
Chuyên gia Luongo nhận định rằng trong ván cờ chiến lược của ông Trump, các lệnh trừng phạt chỉ là một công cụ để đàm phán. Trong khi châu Âu và Ukraine hối thúc Mỹ hành động mạnh mẽ hơn, ông dường như tin rằng hòa bình có thể đạt được thông qua đối thoại trực tiếp với Putin, thay vì đối đầu kinh tế.
Admin
Nguồn: VnExpress
