Trong khoảnh khắc quyết định giữa “dừng lại hay tiếp tục” ca can thiệp tim thai phức tạp, bác sĩ Tín từ Bệnh viện Nhi Đồng 1 đã trao đổi nhanh với bác sĩ Trịnh Nhựt Thư Hương, Trưởng khoa Chăm sóc trước sinh, Bệnh viện Từ Dũ, cùng các đồng nghiệp vào ngày 28/5. Thời điểm đó, thai nhi đang ở một tư thế hiếm có, thuận lợi cho việc can thiệp. Tuy nhiên, việc rút kim có thể giúp nhịp tim phục hồi nhưng sẽ gây khó khăn trong việc tái định vị nếu cần can thiệp lại.
Trước đó, để có được vị trí tối ưu này, đội ngũ y bác sĩ đã trải qua nhiều giờ căng thẳng. Lần đầu tiên vào phòng can thiệp ngày 22/5, sau hơn hai tiếng cố gắng, thai nhi vẫn giữ tư thế sấp, bánh nhau ở mặt trước, gây cản trở việc tiếp cận tim. Đến lần thứ hai, ê-kíp tiếp tục mất hơn hai giờ để xoay chuyển, truyền ối, giúp em bé hợp tác để đưa kim vào buồng tim.
Bác sĩ Hương nhanh chóng đưa ra quyết định: “Làm luôn, nếu chần chừ sẽ mất cơ hội.” Không khí trong phòng can thiệp trở nên căng thẳng. Nếu lần này không thể nong van động mạch chủ, cơ hội sống của em bé sẽ rất mong manh vì đã bị thiểu sản thất trái.
Do áp lực từ thành ngực khiến tim thai chậm lại, bác sĩ Tín quyết định tiếp cận buồng thất nhanh nhất có thể. Lúc này, kim xuyên qua tử cung vào tim thai không gây chảy máu như thường lệ. Ông nhanh chóng luồn guidewire (dây dẫn) qua kim, đưa bóng vào đúng vị trí van động mạch chủ và nhanh chóng bơm bóng để nong. Toàn bộ ê-kíp gần như nín thở, tập trung theo dõi từng động tác.
Thời gian thông tim, từ lúc đâm kim vào buồng thất đến khi rút kim, chỉ diễn ra trong 2 phút 40 giây – một kỷ lục mới được thiết lập trong tình huống khẩn cấp. Ngay sau can thiệp, các bác sĩ tiến hành hồi sức cho thai, tiêm thuốc vận mạch adrenaline vào đùi em bé. May mắn thay, chỉ sau một mũi tiêm, nhịp tim của em bé nhanh chóng phục hồi, đạt 141 lần/phút, trở về mức bình thường.
Các y bác sĩ vỡ òa trong niềm vui, ôm chầm lấy nhau. Kết quả siêu âm cho thấy dòng máu của thai nhi đã lưu thông trở lại qua van động mạch chủ ngay sau can thiệp. Vợ chồng thai phụ xúc động, nắm chặt tay nhau, nghẹn ngào trong nước mắt.
Để đạt được thành công này, cặp vợ chồng 41 tuổi đã từ Singapore đến TP.HCM và kiên trì bám trụ gần một tháng. Người vợ mang thai con đầu lòng nhờ phương pháp thụ tinh trong ống nghiệm sau hơn 10 năm điều trị hiếm muộn, dự kiến sinh vào tháng 9/2025. Trong quá trình theo dõi thai kỳ tại hai bệnh viện lớn của Singapore (KK Women’s and Children’s Hospital và Singapore General Hospital), các bác sĩ phát hiện tim thai có dấu hiệu bất thường ở tuần thứ 18. Đến tuần 21, tình hình trở nên nghiêm trọng hơn với chẩn đoán hẹp van động mạch chủ nặng, hở van hai lá nặng và thiểu sản thất trái.
Khi biết đến kỹ thuật can thiệp tim thai tại Việt Nam, một thành tựu y khoa mà ít nơi trên thế giới thực hiện được, bác sĩ Singapore đã liên hệ với bác sĩ Tín để chuyển bệnh nhân sang. Ngày 5/5, vợ chồng thai phụ đã đến TP.HCM để tìm kiếm cơ hội cuối cùng cứu lấy đứa con của mình.
Theo BS.CK2 Đỗ Thị Cẩm Giang, Khoa Tim mạch Bệnh viện Nhi đồng 1, đây là ca can thiệp khó nhất trong số 8 ca bệnh viện từng thực hiện. Thai nhi quá nhỏ, chỉ nặng 600 gram, lại bị hẹp khít van động mạch chủ nghiêm trọng.
Trước đó, hai bệnh viện đã tổ chức nhiều cuộc thăm khám và hội chẩn từ xa với các chuyên gia hàng đầu tại Australia và Italy. Tất cả đều thống nhất rằng cần phải can thiệp sớm để cứu thai nhi. Nếu chậm trễ, em bé sẽ không thể sống sót, nhưng nếu can thiệp thất bại, thai nhi có thể tử vong ngay trong bụng mẹ.
Bác sĩ Giang nhớ lại: “Vợ chồng thai phụ đã tham gia buổi hội chẩn và bày tỏ mong muốn được can thiệp. Họ nói rằng nếu thai chết lưu, họ sẽ về Singapore để can thiệp lấy em bé ra.”
Khi bác sĩ thông báo không thể tiếp cận buồng tim do em bé nằm sấp trong lần can thiệp đầu tiên vào ngày 22/5, thai phụ, dù đã trải qua gây tê tủy sống và gây mê, vẫn kiên quyết không từ bỏ. Đồng nghiệp từ Singapore cũng nhắn nhủ bác sĩ Việt Nam “chỉ cần cố gắng giúp mở van động mạch chủ, sau này khi em bé chào đời, họ sẽ tiếp tục điều trị những phần còn lại.”
Trước sự quyết tâm của gia đình sản phụ, các y bác sĩ đã tiến hành can thiệp lần thứ hai với mục tiêu cứu sống em bé ngay trong bụng mẹ. Lòng thất trái của thai nhi thu hẹp nhanh chóng, từ 2,3 mm ở lần can thiệp đầu tiên xuống còn 1,4 mm. Đây là trường hợp nhỏ nhất mà ê-kíp hai bệnh viện từng thực hiện, vượt qua cả kỷ lục trước đó là 2,4 mm. Tình huống này đòi hỏi đường tiếp cận tối ưu, kim chỉ có thể đâm thẳng theo trục tim hướng 11-12 giờ. Tuy nhiên, do em bé nằm sấp, trục tim lệch 7 giờ, nên cần xoay thai 120 độ theo chiều kim đồng hồ.
Bác sĩ Thư Hương giải thích rằng việc xoay thai tối thiểu 120 độ tiềm ẩn nhiều rủi ro. Nếu xoay lệch vài độ hoặc thao tác quá nhanh, dây rốn có thể bị xoắn, tim thai có thể ngừng đập. Các bác sĩ đã sử dụng dụng cụ đặc biệt đưa vào buồng ối, nhẹ nhàng xoay đùi, vai và ngực thai nhi cho đến khi trục tim vào vị trí thuận lợi cho thủ thuật.
Hành trình phía trước của em bé vẫn còn nhiều khó khăn. Đây chỉ là bước đầu giúp giảm nguy cơ tử vong trong bụng mẹ. Sau khi chào đời, bé sẽ tiếp tục được các bác sĩ ở Singapore can thiệp và sửa chữa dị tật tim, theo bác sĩ Giang.
Bác sĩ Tín đánh giá thành công của ca phẫu thuật phức tạp này có được là nhờ quyết định dừng lại đúng lúc ở lần đầu tiên. Sau thất bại, tư thế thai được dựng hình 4D để đánh dấu từng chi tiết, hỗ trợ định hướng can thiệp chuẩn xác hơn.
Ông chia sẻ: “Nếu chúng tôi hiếu chiến và cố gắng làm đến cùng, có lẽ đã không thể cứu được em bé, và tinh thần của các y bác sĩ cũng sẽ bị ảnh hưởng rất nhiều.”
Đây là ca can thiệp tim thai nhi thứ 9 tại Việt Nam và cũng là lần đầu tiên các bác sĩ thực hiện trên bệnh nhân người nước ngoài. Giám đốc Sở Y tế TP.HCM Tăng Chí Thượng đánh giá việc một bệnh viện hàng đầu của Singapore chủ động giới thiệu bệnh nhân sang TP.HCM điều trị không chỉ thể hiện niềm tin vào năng lực chuyên môn mà còn là sự ghi nhận của khu vực ASEAN đối với trình độ kỹ thuật cao trong lĩnh vực y học bào thai của Việt Nam.
Admin
Nguồn: VnExpress
