Tỷ phú Elon Musk đã chính thức kết thúc vai trò “nhân viên chính phủ đặc biệt” kéo dài 130 ngày trong chính quyền Tổng thống Donald Trump vào ngày 30/5 vừa qua, khép lại giai đoạn ông dẫn đầu các nỗ lực cải tổ và tinh gọn bộ máy chính phủ.
Dù Musk rời đi, Tổng thống Trump vẫn bày tỏ sự quý mến đối với ông và dự kiến sẽ duy trì mối quan hệ đồng minh này trong tương lai. Ông Trump thậm chí đã yêu cầu các trợ lý tổ chức một buổi chia tay tại Nhà Trắng, nơi cả hai bên đều dành cho nhau những lời tốt đẹp.
Tổng thống Trump khẳng định rằng Elon Musk “sẽ không thực sự rời đi mà sẽ thường xuyên qua lại” để theo dõi tình hình chính quyền. Ông cũng ca ngợi tỷ phú công nghệ vì chương trình cải cách chính phủ mà ông gọi là “toàn diện và có tác động sâu rộng nhất trong nhiều thế hệ”.
Về phía mình, Musk cho biết nhiều khoản trong số 1.000 tỷ USD tiết kiệm ngân sách mà ông cam kết thực hiện cho chính phủ sẽ cần thời gian để phát huy hiệu quả. Ông bày tỏ mong muốn “tiếp tục là bạn và cố vấn cho Tổng thống”.
Mối quan hệ giữa ông Trump và Musk được xem là một trong những mối quan hệ có ảnh hưởng lớn nhất trong lịch sử chính trị hiện đại của Mỹ. Musk đã chi gần 300 triệu USD để hỗ trợ ông Trump trở lại Nhà Trắng, và sau đó được trao quyền hạn lớn để tái định hình bộ máy liên bang. Trong những tháng đầu nhiệm kỳ hai của chính quyền Trump, Musk thường xuyên xuất hiện bên cạnh Tổng thống tại Phòng Bầu dục và các cuộc họp nội các.
Tuy nhiên, mối quan hệ này cũng không thiếu những sóng gió. Một số nhân viên Nhà Trắng tiết lộ rằng ông Trump từng mô tả Musk với các trợ lý là “50% thiên tài, 50% trẻ con”, hoặc thậm chí “90% thiên tài, 10% trẻ con”.
Musk từng rất tức giận về một thỏa thuận của chính phủ với OpenAI, đối thủ của xAI do ông phát triển, và đã phàn nàn với ít nhất ba quan chức Nhà Trắng, buộc họ phải nhờ đến sự can thiệp của Tổng thống Trump. Ban đầu, ông Trump dự định công bố thỏa thuận này cùng với lãnh đạo OpenAI, Sam Altman, nhưng sau đó đã lùi thông báo để xoa dịu Musk.
Việc tham gia vào chính trường cũng gây ra những thiệt hại nhất định cho Musk, đặc biệt là trong lĩnh vực kinh doanh. Doanh số bán xe Tesla đã giảm mạnh trong quý đầu tiên, và SpaceX cũng gặp phải nhiều sự cố trong quá trình phóng tên lửa. Thậm chí, nhiều xe Tesla còn bị khách hàng tẩy chay và phá hoại.
Trong một cuộc họp nội các gần đây, Musk đã than thở về tình hình kinh doanh khó khăn của mình và số lượng xe Tesla bị phá hoại. Bộ trưởng Tư pháp Pam Bondi đã cam kết sẽ truy tố những kẻ phá hoại.
Một số cố vấn của ông Trump cho biết họ đã trải qua một hành trình “chóng mặt” với người đàn ông giàu nhất thế giới, người đôi lúc ngủ lại Nhà Trắng, thường xuyên gửi tin nhắn vào đêm khuya và đưa ra những quyết định bất ngờ.
Bên cạnh những ưu ái, ông Trump cũng nhiều lần vạch rõ giới hạn của Musk, đặc biệt khi hai bên xảy ra căng thẳng. Musk đã xung đột với các quan chức cấp cao Nhà Trắng khi thực hiện kế hoạch tinh gọn bộ máy chính phủ mà không tham vấn ý kiến của họ. Ông cũng bất bình về yêu cầu kiểm tra nhân viên DOGE của mình.
Căng thẳng leo thang đến mức Tổng thống Trump phải yêu cầu Chánh văn phòng Nhà Trắng Susie Wiles trực tiếp kiểm soát Musk. Cuối cùng, Musk đã đồng ý họp thường xuyên với bà Wiles.
Ông Trump và các cố vấn cũng bày tỏ sự thất vọng khi Musk công kích thượng nghị sĩ Cộng hòa Todd Young trên mạng xã hội. Phó tổng thống Vance đã phải gọi điện cho Musk và khuyên ông hạ giọng để “gỡ rối” với Young.
Ngoài ra, việc Musk ủng hộ Brad Schimel trong cuộc đua vào Tòa án Tối cao bang Wisconsin cũng gây ra sự bất bình trong Nhà Trắng. Tổng thống Trump thậm chí còn tỏ ra khó chịu sau khi nói chuyện với Schimel và nhận thấy ứng viên này không thể trả lời rành mạch câu hỏi về phá thai.
Tổng thống Mỹ cũng không hài lòng khi Musk chỉ trích các bộ trưởng nội các và gọi cố vấn thương mại Peter Navarro là “kẻ ngốc”. Ông Trump được cho là rất bất ngờ khi Musk thể hiện sự khó chịu trong một cuộc họp nội các.
Ngoại trưởng Marco Rubio từng nói ông cần kiểm soát Bộ Ngoại giao sau khi Musk tiến hành cắt giảm mạnh Cơ quan Phát triển Quốc tế Mỹ mà không tham khảo ý kiến. Bộ trưởng Giao thông Sean Duffy cũng được cho là đã đụng độ với Musk về vấn đề nhân viên kiểm soát không lưu.
Ở hậu trường, Musk cũng bày tỏ sự không hài lòng với đòn thuế quan của ông Trump, cho rằng chúng sẽ gây hại cho nền kinh tế toàn cầu. Ông đã vận động hành lang một số cố vấn của ông Trump để phản đối đòn thuế này, nhưng không thành công.
Sự thất vọng lớn nhất của ông Trump về Musk được cho là khi ông biết tỷ phú Mỹ nhận được thông tin mật về Trung Quốc của Lầu Năm Góc. Ông Trump cho rằng đây là hành động xung đột lợi ích và Musk không nên làm việc tại Lầu Năm Góc vì công ty của ông có hợp đồng với cơ quan này.
Trong những tuần cuối cùng tại Nhà Trắng, Musk tiếp tục gây thất vọng với các quyết định cắt giảm tại Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh, cũng như việc ông chỉ trích dự luật thuế mới của quốc hội.
Trong cuộc phỏng vấn phát sóng ngày 27/5, Musk nói: “Thành thật mà nói, tôi thất vọng khi thấy dự luật chi tiêu khổng lồ, làm tăng thâm hụt ngân sách này. Nó làm suy yếu nỗ lực mà đội ngũ Ban Hiệu suất Chính phủ (DOGE) đang thực hiện”.
Trong lễ chia tay tại Phòng Bầu dục ngày 30/5, Musk gây chú ý khi xuất hiện với một vết thâm tím trên mắt, do con trai gây ra khi đùa nghịch. “Làm công việc chính phủ đôi khi cũng khó chịu lắm”, ông Trump nói khi Musk đứng bên cạnh.
Sự ra đi của Elon Musk đánh dấu một chương mới trong mối quan hệ phức tạp giữa giới công nghệ và chính trị tại Mỹ. Dù không còn là một phần chính thức của chính quyền, ảnh hưởng của ông đối với các chính sách và quyết định của chính phủ vẫn là một dấu hỏi lớn.
Admin
Nguồn: VnExpress
