Tỷ phú công nghệ Elon Musk bất ngờ tuyên bố rút khỏi vai trò cố vấn trong chính quyền Tổng thống Donald Trump vào ngày 28/5, chỉ vài tháng sau khi đảm nhận vị trí dẫn dắt các nỗ lực cải tổ và cắt giảm chi tiêu liên bang thông qua Ban Hiệu suất Chính phủ (DOGE). Quyết định này khép lại một giai đoạn đầy tranh cãi, khi Musk trở thành một trong những nhân vật có ảnh hưởng lớn trong chính quyền Trump, nhưng đồng thời cũng là tâm điểm của nhiều tranh luận về xung đột lợi ích và hiệu quả quản trị.
Quyết định rút khỏi chính quyền của Elon Musk được giới quan sát nhận định là kết quả của nhiều yếu tố đan xen, bao gồm giới hạn pháp lý, áp lực dư luận và những bất đồng chính sách với Tổng thống Trump.
Một trong những yếu tố đầu tiên là hạn chế pháp lý của vai trò “nhân viên chính phủ đặc biệt” (SGE) mà Musk được ông Trump bổ nhiệm sau khi nhậm chức. Với vai trò này, Musk được giao nhiệm vụ phụ trách DOGE, cơ quan được thành lập để tái cấu trúc và cắt giảm chi tiêu liên bang. Tuy nhiên, theo luật liên bang Mỹ, một SGE như Musk chỉ được phép làm việc tối đa 130 ngày trong vòng 365 ngày. Thời hạn này đã kết thúc vào khoảng cuối tháng 5.
Mặc dù nhiều tờ báo Mỹ cho biết Musk và ông Trump đều nhận thức rõ giới hạn này và đã thảo luận về kế hoạch rút lui từ trước, một số nhà phân tích cho rằng việc tuân thủ giới hạn 130 ngày chỉ là cái cớ. Theo Max Stier, lãnh đạo tổ chức Đối tác vì Dịch vụ Công, việc vận dụng vai trò SGE để đưa Elon Musk vào chính quyền là cách ông Trump “lách luật”, nhằm tránh các yêu cầu về kiểm tra lý lịch và công khai tài chính. Stier cho rằng việc Musk rời đi có thể là cách để chính quyền Trump tránh những rủi ro pháp lý liên quan đến xung đột lợi ích.
Hình ảnh của Musk trong vai trò lãnh đạo DOGE đã suy giảm nghiêm trọng trong mắt công chúng Mỹ, góp phần thúc đẩy tỷ phú này rút khỏi hoạt động chính trị. Theo một cuộc thăm dò, chỉ 35% người Mỹ tán thành cách Musk xử lý công việc trong chính quyền Trump, trong khi 57% không tán thành. Thêm vào đó, ứng viên bảo thủ được Musk hỗ trợ thất bại trong cuộc đua vào ghế thẩm phán Tòa án Tối cao bang Wisconsin, giáng một đòn vào uy tín chính trị của ông.
Bên cạnh đó, sau vài tháng phụ trách DOGE, Musk đã không đạt được mục tiêu cắt giảm 1.000 tỷ USD như kỳ vọng. Nhóm của ông cũng vướng phải một số sai lầm, làm giảm uy tín của Musk. Các cuộc biểu tình phản đối Musk và DOGE cũng làm gia tăng áp lực dư luận. Những yếu tố này có thể đã khiến Musk nhận ra rằng việc tiếp tục ở lại chính quyền có thể gây tổn hại thêm cho danh tiếng cá nhân và thương hiệu của các công ty ông điều hành. Một số trợ lý cấp cao của đảng Cộng hòa cũng bày tỏ sự nhẹ nhõm khi Musk rút lui, vì họ xem ông là một “gánh nặng chính trị” làm tổn hại đến hình ảnh của đảng.
Ngoài ra, còn có bất đồng giữa Elon Musk và ông Trump về các ưu tiên chính sách, đặc biệt liên quan đến “siêu dự luật” trị giá 3.800 tỷ USD, kết hợp cắt giảm thuế và tăng cường thực thi luật nhập cư. Musk đã công khai chỉ trích dự luật này, gọi nó là “dự luật chi tiêu khổng lồ” làm tăng thâm hụt ngân sách và đi ngược lại sứ mệnh cắt giảm chi tiêu của DOGE. Việc Musk phản đối công khai các chính sách cốt lõi của ông Trump cũng có thể đã làm giảm sự tin tưởng của Tổng thống đối với tỷ phú, đẩy nhanh quyết định rút lui.
Tình hình kinh doanh khó khăn tại các công ty của Musk, đặc biệt là Tesla, cũng là một lý do quan trọng. Doanh số và lợi nhuận của Tesla giảm sút một phần do phong trào phản đối của người tiêu dùng đối với vai trò chính trị của Musk. Điều này cho thấy Musk nhận thức được rằng vai trò chính trị của mình đang gây tổn hại đến lợi ích kinh doanh, và ông cần quay trở lại tập trung vào quản lý doanh nghiệp.
Một vấn đề gây tranh cãi lớn trong thời gian Musk phụ trách DOGE là cáo buộc xung đột lợi ích. Các công ty của Musk có hợp đồng trị giá hàng tỷ USD với chính phủ liên bang. Việc Musk đồng thời giám sát việc cắt giảm ngân sách tại các cơ quan có liên quan đến hoạt động kinh doanh của ông đã làm dấy lên lo ngại về tính minh bạch. Các chuyên gia cho rằng việc Musk rời đi là cần thiết để khôi phục tính minh bạch và trách nhiệm trong chính phủ.
Về lâu dài, việc Musk rút lui có thể đánh dấu sự chuyển đổi trong chiến lược của chính quyền Trump. Tuy nhiên, các đề xuất cắt giảm ngân sách của DOGE vẫn có thể được quốc hội xem xét, cho thấy di sản của Musk sẽ tiếp tục ảnh hưởng đến chính sách liên bang Mỹ.
Admin
Nguồn: VnExpress
