Mất cân bằng giới tính khi sinh ở Việt Nam đang ở mức báo động, với tỷ lệ năm 2024 là 111,4 bé trai trên 100 bé gái, vượt xa ngưỡng tự nhiên là 106/100. Để giải quyết tình trạng này, Bộ Y tế đề xuất tăng mức phạt đối với hành vi lựa chọn giới tính thai nhi lên 100 triệu đồng, so với mức phạt tối đa hiện tại là 30 triệu đồng, trong dự thảo Luật Dân số đang được lấy ý kiến.
Theo Cục Thống kê, tình trạng mất cân bằng giới tính tập trung chủ yếu ở các tỉnh phía Bắc, đặc biệt là khu vực Đồng bằng sông Hồng. Trong 11 tỉnh thuộc khu vực này, có tới 10 tỉnh có tỷ lệ trên 110, trong đó Bắc Ninh, Vĩnh Phúc (118,5), Hà Nội (118,1) và Hưng Yên (116,7) là những địa phương có tỷ lệ cao nhất. Một số tỉnh miền Trung du và miền núi phía Bắc như Bắc Giang (116,3), Sơn La (115), Lạng Sơn (114,5) và Phú Thọ (113,6) cũng ghi nhận tỷ lệ đáng lo ngại. Ngược lại, các tỉnh phía Nam duy trì mức gần cân bằng tự nhiên, dao động từ 105 đến 108.
Bộ Y tế nhận định nguyên nhân chính của tình trạng này là do việc can thiệp chủ động để sinh con theo ý muốn. Pháp luật Việt Nam nghiêm cấm mọi hình thức lựa chọn giới tính thai nhi và có chế tài xử phạt. Tuy nhiên, theo Bộ Y tế, mức phạt hiện tại chưa đủ sức răn đe, do đó cần thiết phải tăng lên.
Ngoài việc tăng mức phạt, Bộ Y tế cũng đề xuất công khai định kỳ các địa phương có tình trạng mất cân bằng giới tính ở các mức độ khác nhau. Đồng thời, tăng cường công tác truyền thông, giáo dục để thay đổi nhận thức, nâng cao vai trò và vị thế của phụ nữ, xóa bỏ định kiến giới và phân biệt đối xử với trẻ em gái.
Bác sĩ Mai Xuân Phương, Phó Vụ trưởng Cục Dân số (Bộ Y tế), cho biết tâm lý “trọng nam khinh nữ” vẫn còn tồn tại trong nhiều gia đình Việt Nam, đặc biệt trong bối cảnh mức sinh giảm mạnh. Nhiều gia đình chỉ sinh một con nên tìm mọi cách để lựa chọn giới tính thai nhi.
Thêm vào đó, ảnh hưởng của văn hóa Nho giáo với quan niệm “nối dõi tông đường” và sự đánh giá thấp vai trò của phụ nữ trong gia đình và xã hội cũng góp phần làm gia tăng tình trạng chênh lệch giới tính. Việc dễ dàng tiếp cận các dịch vụ y tế để chẩn đoán và lựa chọn giới tính thai nhi cũng tạo điều kiện cho việc nạo phá thai lựa chọn giới tính.
Báo cáo tổng kết thi hành Pháp lệnh Dân số của Bộ Y tế cũng chỉ ra rằng một số nhân viên y tế vẫn ngầm thông báo giới tính thai nhi cho các gia đình, đặc biệt là tại các phòng khám tư nhân.
Thứ trưởng Y tế Trần Văn Thuấn cảnh báo Việt Nam đang đối mặt với tình trạng “giảm sinh, thừa nam thiếu nữ”. Nếu tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh tiếp tục diễn ra, dự kiến đến năm 2034, Việt Nam sẽ thừa 1,5 triệu nam giới trong độ tuổi 15-49, và con số này có thể tăng lên 1,8 triệu vào năm 2059.
Việt Nam đặt mục tiêu đến năm 2030 sẽ đưa tỷ số giới tính khi sinh về mức cân bằng tự nhiên, dưới 109 bé trai/100 bé gái. Các chuyên gia nhấn mạnh sự cần thiết của việc thay đổi nhận thức và hành vi của người dân, khuyến khích sinh con theo quy luật tự nhiên. Đồng thời, cần xây dựng các chính sách hỗ trợ để nâng cao vai trò và vị thế của phụ nữ và trẻ em gái trong gia đình, cộng đồng và xã hội.
Để đạt được mục tiêu này, việc thực thi nghiêm các quy định pháp luật về kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh là vô cùng quan trọng. Bên cạnh đó, cần khuyến khích các gia đình sinh đủ hai con, đặc biệt là bé gái, nhằm cân bằng tỷ lệ giới tính trong tương lai.
Admin
Nguồn: VnExpress
