Tiến sĩ Brandy Smith, chuyên gia tâm lý học tại Đại học Memphis (Mỹ), chỉ ra rằng “hội chứng đứa trẻ vàng” là một trong những phương pháp nuôi dạy con cái có thể gây tổn thương tâm lý sâu sắc. Trong kiểu nuôi dạy này, trẻ em được định hình để tin rằng mình là “người được chọn”, phải luôn hoàn hảo và không được phép mắc bất kỳ sai lầm nào.
Theo các chuyên gia, điều này có thể dẫn đến nhiều vấn đề nghiêm trọng trong cuộc sống sau này của trẻ, khiến chúng trở nên khắt khe với bản thân khi không nhận được sự đánh giá cao từ người khác.
Vậy, “đứa trẻ vàng” thực chất là gì?
Tiến sĩ Smith giải thích rằng “đứa trẻ vàng” là thuật ngữ dùng để chỉ những đứa trẻ được gia đình xem là đặc biệt một cách vô căn cứ. Điều này có nghĩa là trẻ luôn phải giỏi mọi thứ, không bao giờ được phép sai sót và phải đáp ứng mọi mong muốn của cha mẹ, ngay cả khi đó không phải là điều trẻ thực sự thích.
Nhà tâm lý học Terri Cole bổ sung rằng “đứa trẻ vàng” luôn cảm thấy áp lực nặng nề từ cha mẹ. Để duy trì tình yêu thương, chúng phải liên tục đạt được những gì cha mẹ mong muốn và hành xử theo sự chỉ đạo của họ. Thêm vào đó, chúng thường được xem là hình mẫu lý tưởng cho những đứa trẻ khác, tạo ra sự ganh ghét và cạnh tranh giữa các anh chị em trong gia đình.
Dấu hiệu nhận biết hội chứng “đứa trẻ vàng”
Một trong những biểu hiện rõ rệt là “đứa trẻ vàng” luôn khao khát chiến thắng. Thành tích tốt là cách duy nhất để chúng nhận được tình yêu và sự quan tâm. Do đó, chúng có thể làm việc cật lực, thậm chí bất chấp mọi thủ đoạn để đạt được mục tiêu.
Một dấu hiệu khác là sự thiếu ý thức về bản thân và nỗi sợ thất bại thường trực. Giấc mơ của “đứa trẻ vàng” thường là sự phản ánh giấc mơ của cha mẹ. Chuyên gia Cole giải thích rằng điều này xảy ra do người lớn liên tục biến cảm xúc và mong muốn của mình thành trung tâm trong cuộc sống của trẻ. Vì vậy, trẻ dễ cảm thấy lạc lõng và hoang mang khi cố gắng theo đuổi mục tiêu riêng. Áp lực phải hoàn hảo cũng khiến trẻ dễ bị lo âu và trầm cảm hơn.
“Đứa trẻ vàng” cũng thường cố gắng làm hài lòng tất cả mọi người. Bởi vì chúng đã quen với việc đáp ứng nhu cầu của cha mẹ, nên chúng tiếp tục mở rộng điều này ra những người xung quanh, xem đó là lẽ sống.
Tiến sĩ Janelle S. Peifer, trợ lý giáo sư tại Đại học Richmond, cho biết thêm rằng “đứa trẻ vàng” thường có xu hướng trưởng thành sớm hơn so với lứa tuổi. Chúng muốn hiện thực hóa ước mơ của cha mẹ, từ đó sớm từ bỏ những thú vui trẻ con vì sợ không được khen ngợi.
Việc trở thành “đứa trẻ vàng” trong gia đình có thể gây ra nhiều hệ lụy lâu dài trong các mối quan hệ, từ tình bạn, cách nuôi dạy con cái sau này, công việc, cho đến lòng tự trọng. Những đứa trẻ này thường gặp khó khăn khi tập trung vào nhu cầu của bản thân, dẫn đến hai thái cực: hoặc trở thành nô lệ của người khác để làm hài lòng họ, hoặc thu mình lại và trở nên xa cách khi đối mặt với những lời chỉ trích.
Vậy, làm thế nào để vượt qua ảnh hưởng của hội chứng “đứa trẻ vàng”?
Bước đầu tiên và quan trọng nhất là nâng cao nhận thức về vấn đề. Trẻ cần hiểu rõ bản thân là ai, cần được hướng dẫn để chuyển sự tập trung từ việc làm hài lòng cha mẹ sang việc thỏa mãn chính mình.
Chuyên gia Cole khuyên rằng, để thực sự khám phá bản thân, trẻ nên kết hợp viết nhật ký, thiền định và trị liệu. Đồng thời, nên tránh xa những tác động bên ngoài để có thể hiểu rõ hơn về sở thích và mong muốn thực sự của mình.
Các biện pháp cụ thể bao gồm:
Học cách đặt ranh giới rõ ràng để bảo vệ quyền tự chủ và quyền tự quyết trong gia đình.
Nhận diện những thói quen xấu như xấu hổ, né tránh khó khăn hoặc cố gắng làm hài lòng mọi người, sau đó chủ động thay đổi hành vi theo hướng ngược lại.
Xây dựng và duy trì các mối quan hệ hỗ trợ, khuyến khích sự không hoàn hảo và chấp nhận sai lầm như một phần của quá trình trưởng thành.
Admin
Nguồn: VnExpress
