Để bảo vệ vị thế của bản thân trong xã hội hiện đại, các nhà khoa học khuyến nghị mỗi người cần trau dồi và nâng cao năng lực tư duy, đặc biệt là bốn loại tư duy cấp cao sau đây.
**Tư duy ngược**
Thay vì đi theo lối mòn, tư duy ngược giúp chúng ta tránh khỏi những cạm bẫy tiềm ẩn. Tư duy ngược, hay còn gọi là tư duy chiều ngang, là một phương pháp tiếp cận vấn đề một cách sáng tạo, bằng cách đảo ngược cách nhìn thông thường để khám phá những góc độ mới và giải pháp độc đáo.
Một nghiên cứu về Yếu tố con người (Parasuraman & Manzey, 2010) đã chỉ ra rằng, việc quá tin tưởng vào các quyết định tự động có thể dẫn đến sai lầm. Tư duy ngược giúp chúng ta nhận diện, đặt câu hỏi và điều chỉnh những thiên kiến này. Nếu thiếu tư duy ngược, chúng ta có thể dễ dàng chấp nhận những thông tin sai lệch.
Lợi ích của tư duy ngược nằm ở khả năng phá vỡ các rào cản tinh thần, khơi dậy sự sáng tạo, thách thức những giả định và tìm ra những giải pháp bị bỏ qua.
**Tư duy phân tích lợi ích**
Trong mọi tình huống, tư duy phân tích lợi ích tập trung vào việc đánh giá những ưu điểm và nhược điểm, những lợi ích và mất mát, để đưa ra quyết định tối ưu nhất. Đây là một dạng tư duy logic, thực tế và hướng đến mục tiêu rõ ràng, đặc biệt hữu ích trong môi trường phức tạp và cạnh tranh.
Nghiên cứu từ Đại học Stanford (Mỹ) cho thấy rằng, khi học sinh được đào tạo để phân tích lợi ích và hậu quả của hành động, kỹ năng giải quyết vấn đề và đưa ra quyết định của họ được cải thiện đáng kể.
**Tư duy nhìn thấu bản chất qua hiện tượng**
Đây là một cách tư duy sâu sắc, nhấn mạnh việc không chỉ nhìn vào bề ngoài mà cần phân tích, suy luận để hiểu rõ bản chất bên trong. Như câu nói: “Đừng nhìn vào mặt sông phẳng lặng như gương, hãy nhìn vào độ sâu của nước”. Sự tĩnh lặng trên bề mặt chỉ là để che giấu dòng chảy ngầm bên dưới.
Chỉ khi nhìn thấu bản chất của vấn đề và biết được sự thật ẩn sau đó, chúng ta mới có thể đưa ra những quyết định sáng suốt và hành động hiệu quả.
**Tư duy chuẩn bị cho tình huống xấu nhất**
Đây là một cách tư duy chiến lược và thận trọng, trong đó chúng ta chủ động lường trước và chuẩn bị cho những kịch bản tồi tệ nhất có thể xảy ra khi đưa ra quyết định hoặc hành động.
Lợi ích của tư duy này là giúp giảm thiểu rủi ro và giúp chúng ta giữ vững tâm lý khi đối mặt với biến cố. Tư duy này cũng giúp chúng ta đưa ra quyết định sáng suốt hơn dựa trên một bức tranh toàn cảnh, thay vì chỉ nhìn vào những khía cạnh lạc quan.
Tư duy chuẩn bị cho tình huống xấu nhất cũng có nghĩa là có tư duy dự phòng, chuẩn bị sẵn một phương án tối thiểu để không rơi vào trạng thái mất kiểm soát và đảm bảo rằng dù có thất bại, tổn thất vẫn nằm trong phạm vi chấp nhận được.
Admin
Nguồn: VnExpress
