Seria Ganeko, 24 tuổi, bắt đầu hành trình tìm kiếm việc làm từ những năm cuối đại học, mang theo khát vọng rời khỏi vùng an toàn của hòn đảo Okinawa quê hương để khám phá những chân trời mới. Cô đã xem xét gần 20 cơ hội khác nhau, từ các công ty nhân sự đến đại lý điện thoại di động và thậm chí cả vị trí nhân viên cửa hàng tiện lợi.
“Tôi không muốn tự giới hạn mình,” Ganeko chia sẻ, “Tôi chỉ chọn những nơi có triết lý quản lý mà tôi thực sự đồng cảm.”
Sau khi hoàn thành kỳ thực tập, Ganeko quyết định nhận công việc lái xe tại một công ty ở Tokyo. Điều hấp dẫn cô không chỉ là công việc mà còn là những lợi ích đi kèm, như các lớp học tiếng Anh miễn phí hàng tuần với giáo viên bản xứ và chế độ ba ngày nghỉ mỗi tuần. Tuy nhiên, chỉ sau vài tuần, sự thất vọng đã ập đến khi cô nhận ra mình không thể hòa hợp với phong cách quản lý độc đoán tại đây, và cô quyết định nghỉ việc.
Câu chuyện của Ganeko phản ánh một xu hướng ngày càng phổ biến trong giới lao động trẻ Nhật Bản: “nhảy việc”. Thế hệ này đang phá vỡ triết lý “ngồi trên đá ba năm” – một thành ngữ cổ mang ý nghĩa sự kiên trì sẽ mang lại thành quả nếu gắn bó đủ lâu với một công việc. Thay vào đó, họ ưu tiên hiệu quả, khả năng thích ứng và cơ hội học hỏi, hơn là sự trung thành và ổn định. Nhiều người trẻ chủ động trang bị cho mình những kỹ năng đa dạng, dễ chuyển đổi, đồng thời tích lũy kinh nghiệm chuyên môn để tự định hình con đường sự nghiệp riêng.
Mặc dù Nhật Bản không phân chia các thế hệ lao động theo kiểu Gen Z, Millennials hay Gen X như phương Tây, nhưng lực lượng lao động ở đây vẫn thể hiện sự khác biệt giữa các nhóm tuổi, được hình thành bởi những thay đổi kinh tế và xã hội trong nhiều thập kỷ qua. Theo Kaoru Fujii, giám đốc nhân sự của Recruit Co., giới trẻ Nhật Bản đang làm việc trong một thị trường thay đổi nhanh chóng bởi công nghệ và nền kinh tế gig, nơi sự thỏa mãn cá nhân và tính linh hoạt được ưu tiên hơn là lòng trung thành với công ty.
“Tỷ lệ sinh giảm và dân số già hóa khiến người trẻ trở nên khan hiếm và được săn đón,” ông Fujii nhận định.
Báo cáo của Bộ Lao động Nhật Bản cho thấy một con số đáng chú ý: 38% học sinh tốt nghiệp trung học và 35% sinh viên tốt nghiệp đại học đã rời bỏ công việc trong vòng ba năm đầu tiên. Một báo cáo khác từ nền tảng nhân sự Recruit Agent còn chỉ ra rằng tỷ lệ nhảy việc ở lao động dưới 26 tuổi đã tăng gấp đôi so với năm 2017, với chỉ 20% mong muốn gắn bó với một công ty đến khi nghỉ hưu.
Một trong những nguyên nhân chính của sự thay đổi này là vòng đời của các công ty đã giảm đáng kể, từ 60 năm xuống còn 20 năm. Trong khi đó, người lao động hiện nay được kỳ vọng sẽ làm việc hơn 60 năm. Sự không khớp này đã thúc đẩy người lao động trẻ tìm kiếm những cách thức gắn kết bền vững với xã hội, thay vì chỉ tập trung vào một nhà tuyển dụng duy nhất.
Nhiều khảo sát từ chính phủ và các tổ chức tư nhân cũng cho thấy rằng giới trẻ ngày nay ưu tiên các giá trị cá nhân hơn trong công việc. Giáo sư Yuki Honda tại Đại học Tokyo nhấn mạnh rằng sự cân bằng giữa công việc và cuộc sống ngày càng được coi trọng. Việc bị phân công công việc hoặc địa điểm làm việc một cách ngẫu nhiên mà không được báo trước là điều tối kỵ đối với họ.
Giới trẻ Nhật Bản thậm chí còn có một thuật ngữ riêng cho hiện tượng này: “haizoku gacha”, có nghĩa là bị phân công công việc hoặc chuyển địa điểm làm việc một cách ngẫu nhiên, không báo trước. Thuật ngữ này được lấy cảm hứng từ máy gachapon, loại máy bán đồ chơi viên con nhộng, nơi người chơi không biết trước mình sẽ nhận được món đồ gì. Tương tự, người lao động cảm thấy việc phân công ngẫu nhiên như vậy gây ra sự bất an và thiếu minh bạch.
Để đáp ứng nhu cầu của lực lượng lao động trẻ, nhiều công ty đã bắt đầu áp dụng hình thức tuyển dụng dựa trên công việc, trong đó vai trò và trách nhiệm được xác định rõ ràng ngay từ đầu. Điều này khác biệt so với mô hình truyền thống, nơi nhân viên được tuyển dụng như một thành viên chung của công ty và sau đó mới được phân công nhiệm vụ.
“Mặc dù chưa phổ biến, nhưng một số nhà tuyển dụng đã nhận ra sự rõ ràng là yếu tố cần thiết để thu hút người trẻ,” giáo sư Honda cho biết.
Thế hệ Z Nhật Bản cũng ngày càng sẵn sàng từ chối văn hóa làm việc độc hại và tìm kiếm những môi trường cởi mở hơn. Một khảo sát của tập đoàn bất động sản FJ Next Holdings cho thấy gần 30% chuyên gia trẻ ở Tokyo sẵn sàng sử dụng dịch vụ ủy quyền nghỉ việc để thoát khỏi những công việc không phù hợp. Ông Toshiyuki Niino, giám đốc dịch vụ nghỉ việc Exit, cho biết 70% khách hàng của ông là những người trẻ ở độ tuổi 20, chủ yếu làm việc trong các ngành có điều kiện khó khăn như dịch vụ ăn uống và công nghệ thông tin.
Rõ ràng, giới trẻ ngày nay không chỉ quan tâm đến thu nhập mà còn chú trọng đến môi trường giao tiếp thoải mái, cơ hội học hỏi và sự cân bằng giữa công việc và cuộc sống. Điều này cho thấy một sự thay đổi rõ rệt trong tư duy làm việc của thế hệ mới tại Nhật Bản.
Admin
Nguồn: VnExpress
