**Giáo sư Nguyễn Anh Trí chia sẻ về tâm huyết xây dựng Công viên Di sản các nhà khoa học Việt Nam**
Giáo sư, Bác sĩ cao cấp, Anh hùng Lao động, Thầy thuốc Nhân dân Nguyễn Anh Trí, nguyên Viện trưởng Viện Huyết học – Truyền máu Trung ương, người sáng lập Công viên Di sản các nhà khoa học Việt Nam (Meddom) cùng với Medlatec, đã chia sẻ về ý tưởng và quá trình xây dựng công viên độc đáo này. Trong hơn 20 năm qua, ông và cộng sự đã miệt mài sưu tầm, lưu giữ và tôn vinh những di sản trí tuệ của các thế hệ nhà khoa học Việt Nam.
Giáo sư Nguyễn Anh Trí kể lại, ý tưởng về công viên nảy sinh một cách tình cờ vào năm 1993, khi ông bảo vệ luận án Phó Tiến sĩ. Những lời phê, góp ý của các thầy giáo đã để lại dấu ấn sâu sắc trong ông. Ông nhận thấy giá trị to lớn của những nhận xét đó không chỉ cho luận án mà còn cho cả cuộc đời sau này. Mong muốn lưu giữ những tài liệu quý giá này lâu nhất có thể đã thôi thúc ông tìm kiếm một phương pháp bảo quản hiệu quả.
Từ đó, ông nhận ra rằng không chỉ riêng mình, mà nhiều nghiên cứu sinh khác cũng có những người thầy đáng kính. Ý tưởng về một công viên di sản dần hình thành. Dù chỉ là một bác sĩ trẻ, ông đã tự hứa sẽ thực hiện công trình này nếu có điều kiện, để lưu trữ tài liệu cho đất nước.
Đến năm 1999, ông chia sẻ tâm nguyện này với gia đình và nhận được sự ủng hộ. Sự đồng lòng của gia đình là vô cùng quan trọng, bởi đây là một dự án đầu tư cá nhân. Không chỉ gia đình, các đồng nghiệp, học trò của ông tại Medlatec cũng hết lòng ủng hộ và hứa sẽ cùng ông thực hiện dự án.
Trong một chuyến công tác tại Hòa Bình, ông đã mua một mảnh đất nhỏ ở xóm Tiềng, xã Bắc Phong, huyện Cao Phong. Sau đó, ông xin phép thực hiện dự án Công viên Di sản các nhà khoa học Việt Nam và được tỉnh chấp thuận. Nguyện vọng ban đầu của ông đã thành hiện thực.
Đến nay, công viên có diện tích khoảng 34 ha, bao gồm đồi, suối và vùng bình địa. Đường đi đến công viên cũng thuận tiện hơn nhờ sự phát triển của địa phương. Ông đã mời được các nhà khoa học hàng đầu về bảo tồn bảo tàng làm cố vấn, chuyên gia, trong đó có PGS.TS Nguyễn Văn Huy, con trai của GS Nguyễn Văn Huyên. Thầy Huy đảm nhận vai trò Giám đốc chuyên môn, giúp đào tạo cán bộ và định hướng phát triển cho dự án.
Giáo sư Trí cho biết, Meddom bao gồm hai thực thể: Trung tâm di sản các nhà khoa học Việt Nam tại Hà Nội, nơi giao dịch và làm việc với các nhà khoa học để sưu tầm tài liệu, hiện vật; và Công viên Di sản các nhà khoa học Việt Nam tại Hòa Bình, nơi lưu trữ và phát huy giá trị của các tài liệu, hiện vật đã sưu tầm được. Tại công viên còn có Bảo tàng di sản và Trung tâm giáo dục kỹ năng sống, cả hai đều đã được thẩm định và cấp phép hoạt động.
Bảo tàng hiện lưu giữ trên một triệu tài liệu, hiện vật của hơn 7.000 nhà khoa học thuộc nhiều lĩnh vực, đặc biệt là y khoa. Hầu hết các giáo sư nổi tiếng của Việt Nam đều có tài liệu, hiện vật tại đây.
Những tài liệu, hiện vật quý giá đã được sưu tầm, bao gồm hàng chục cuốn nhật ký viết tay, bằng tốt nghiệp từ năm 1932, các bộ tài liệu chép tay từ nước ngoài, giấy khai sinh viết bằng chữ Hán, bằng tiến sĩ đầu tiên của nhà khoa học Việt Nam từ Liên Xô…
Công viên đã xây dựng hàng chục hạng mục để lưu trữ tài liệu, hiện vật và tổ chức các hoạt động phát huy giá trị di sản. Có 5 kho tài liệu giấy, kho tài liệu hiện vật khối, phim ảnh với hàng vạn bức ảnh quý, các bản ghi âm lời kể của các nhà khoa học. Bên cạnh các hiện vật hữu hình, còn có bảo tàng số với dữ liệu được quét và lưu trữ theo quy trình chuyển đổi số tiên tiến.
Meddom được định hướng là cơ sở nghiên cứu, lưu trữ, viện bảo tàng, thư viện và công viên, nơi tổ chức các hoạt động phát huy giá trị di sản. Du khách có thể tham quan, tham gia các hoạt động team building, trải nghiệm và học tập.
Các chuyên gia trong và ngoài nước đều đánh giá cao tính độc đáo của dự án, bởi đây là một tổ hợp công trình đa năng, vừa có bảo tàng, trung tâm giáo dục kỹ năng sống, vừa là nơi tham quan, trải nghiệm, vui chơi và nghỉ dưỡng, tất cả đều mang tính giáo dục cao.
Nhiều nhà khoa học về bảo tồn bảo tàng nhận định, mô hình này có lẽ là duy nhất trên thế giới. GS. TSKH Nguyễn Văn Hiệu từng nhận xét rằng mô hình này “chưa đâu trên thế giới có”. Từ năm 2016 đến nay, mỗi năm có hàng vạn lượt khách đến tham quan, từ học sinh, sinh viên đến cán bộ các viện, trường, bệnh viện, lãnh đạo trung ương và địa phương.
Giáo sư Nguyễn Anh Trí chia sẻ lý do ông muốn hiến tặng dự án tâm huyết này cho Nhà nước: Đây là ý tưởng từ những ngày đầu thành lập Meddom. Ông và cộng sự hiểu rằng tất cả những tài liệu, hiện vật có được đều là của các nhà khoa học, của nhân dân. Chúng cần được trao lại cho nhân dân, cho xã hội và các thế hệ nhà khoa học sau này, để phát huy giá trị, giúp thế hệ trẻ học tập và phấn đấu xây dựng đất nước.
Ông tin rằng, việc hiến tặng công viên vào thời điểm này sẽ giúp Nhà nước tiết kiệm được nhiều thời gian, công sức và chi phí đầu tư. Nhà nước có thể sử dụng ngay thương hiệu, uy tín và đội ngũ cán bộ của Meddom để phát triển Công viên Di sản các nhà khoa học Việt Nam thành một địa chỉ độc đáo và hiện đại. Điều này cũng sẽ giúp ý tưởng nhân văn của Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng sớm trở thành hiện thực.
Ở tuổi 68, ông vẫn mong muốn được tiếp tục đóng góp sức lực, trí tuệ và kinh nghiệm của mình để giúp công viên phát triển.
Về ý tưởng xây dựng khu tưởng niệm, vinh danh các nhà khoa học công nghệ, Giáo sư Trí kiến nghị rằng khu tưởng niệm cần được duy trì hoạt động lâu dài, hướng tới tính trường tồn như Văn Miếu. Ông bày tỏ sự vui mừng khi Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng đề xuất xây dựng một khu tưởng niệm, vinh danh các nhà khoa học công nghệ có đóng góp lớn cho đất nước, và mong muốn dự án sớm được triển khai. Nhân dịp này, ông cũng bày tỏ mong muốn được hiến tặng Công viên Di sản các nhà khoa học Việt Nam cho đất nước thông qua Bộ Khoa học và Công nghệ.
Admin
Nguồn: VnExpress
