Từ đầu năm đến nay, thị trường chứng khoán chứng kiến một làn sóng các công ty chứng khoán đồng loạt công bố những gói vay ký quỹ (margin) mới với lãi suất hấp dẫn. Động thái này diễn ra sau khi VN-Index phục hồi mạnh mẽ sau giai đoạn biến động do ảnh hưởng từ thông tin về thuế đối ứng.
Trước đây, mức lãi suất margin phổ biến dao động từ 14-15% mỗi năm, nhưng hiện tại đã giảm xuống còn 12-13%. Các gói vay ưu đãi, đi kèm với các điều khoản ràng buộc, cũng được điều chỉnh giảm từ mức 9% xuống còn 6-7% mỗi năm.
Một số công ty chứng khoán thậm chí còn đưa ra các chương trình lãi suất đặc biệt ưu đãi. Ví dụ, Công ty Chứng khoán Goutai Junan (Việt Nam) áp dụng mức lãi suất 5,9% một năm cho các nhà đầu tư cá nhân mở tài khoản mới, áp dụng trong 90 ngày với hạn mức tối đa một tỷ đồng. Vietcap, một trong những công ty có thị phần môi giới hàng đầu trên sàn TP HCM, cũng tung ra ưu đãi lãi suất 6% cho khách hàng VIP mới, chỉ bằng một nửa so với lãi suất vay thông thường.
Yuanta Việt Nam cũng không nằm ngoài cuộc đua khi giảm lãi suất cho một tỷ đồng dư nợ đầu tiên xuống 6,8%, trong khi các gói vay khác dao động từ 7-8% một năm, tùy thuộc vào dư nợ. MBS thậm chí còn miễn phí giao dịch cơ sở cho sinh viên và áp dụng lãi suất margin 5,5% một năm, mặc dù dư nợ gốc bị giới hạn ở mức 55 triệu đồng.
Sự cạnh tranh về lãi suất trở nên gay gắt hơn ở các công ty chứng khoán ngoài top 10 thị phần môi giới. VPBank Securities có gói vay lãi suất 0% trong 5 ngày đầu hoặc 5,9% cho 10 ngày đầu, sau đó áp dụng lãi suất tiêu chuẩn 13,5% một năm. Pinetree cũng áp dụng lãi suất 0%, nhưng kéo dài đến 30 ngày đầu tiên, với điều kiện hạn mức tối đa 100 triệu đồng một ngày.
Ông Nhan Tuấn, Giám đốc điều hành Vietcap, cho biết các công ty chứng khoán đã bắt đầu điều chỉnh lãi suất margin từ giữa năm ngoái, nhưng tần suất và biên độ giảm ngày càng tăng. Theo ông, có hai yếu tố chính thúc đẩy cuộc đua này. Thứ nhất, chi phí vốn của các công ty chứng khoán đang giảm do mặt bằng lãi suất trong nước thấp và việc tăng vốn trong 1-2 năm gần đây. Thứ hai, sự tham gia ngày càng nhiều của các công ty chứng khoán được hậu thuẫn bởi các ngân hàng trong nước hoặc các định chế tài chính nước ngoài, làm tăng khả năng và dư địa cho vay.
Tính đến cuối quý I, dư nợ margin toàn thị trường chứng khoán đạt trên 271.000 tỷ đồng, tăng khoảng 28.000 tỷ đồng so với cuối năm ngoái. Hầu hết các công ty chứng khoán đều ghi nhận dư nợ tăng mạnh, trong đó có những tên tuổi lớn như VPS, SSI và Techcombank Securities.
Ông Nguyễn Thế Minh, Giám đốc Khối Nghiên cứu và Phát triển khách hàng cá nhân của Chứng khoán Yuanta Việt Nam, cho rằng áp lực tăng nguồn thu từ cho vay ký quỹ để bù đắp cho phí giao dịch cũng là một yếu tố quan trọng thúc đẩy cuộc đua hạ lãi suất margin.
Trước đây, phí giao dịch đóng góp tỷ trọng lớn vào doanh thu của các công ty chứng khoán. Tuy nhiên, cuộc đua “zero fee” trong hai năm gần đây đã làm giảm đáng kể biên lợi nhuận từ mảng này. Bên cạnh đó, một số công ty cũng chứng kiến sự sụt giảm doanh thu từ hoạt động tự doanh. Điều này buộc các công ty phải liên tục tung ra các gói vay ưu đãi, kỳ vọng mảng kinh doanh này đóng góp 30-40%, thậm chí hơn 50% vào tổng doanh thu.
Theo ông Minh, một lý do ngắn hạn hơn là các công ty chứng khoán muốn tận dụng nhịp hồi phục gần đây của VN-Index để kích thích nhà đầu tư sử dụng đòn bẩy tài chính, gia tăng lợi nhuận.
Tuy nhiên, các chương trình hạ lãi suất xuống 0% hoặc 5,9% thường chỉ áp dụng trong thời gian ngắn (khoảng 1-3 tháng) hoặc tập trung vào các đối tượng cụ thể như khách hàng mới, sinh viên hoặc nhà đầu tư không phát sinh giao dịch trong một thời gian dài. Trong khi đó, lãi suất các khoản vay cơ bản được điều chỉnh ít hơn.
Ông Huang Bo, Tổng giám đốc Công ty Chứng khoán Goutai Junan (Việt Nam), nhận định rằng các công ty chứng khoán có vốn nước ngoài đang là những đơn vị tích cực nhất trong việc hạ lãi suất margin và miễn phí giao dịch. Ông dự đoán rằng sự cạnh tranh này sẽ tiếp tục trong ngắn hạn, nhưng sẽ dần được điều chỉnh trong trung và dài hạn khi các công ty cần tái cân bằng giữa ưu đãi và kiểm soát rủi ro.
Ông Huang Bo dự báo dư nợ margin toàn thị trường có thể tăng 25-30% trong nửa cuối năm nay, lên khoảng 340.000 tỷ đồng. Mặc dù nhà đầu tư, đặc biệt là nhà đầu tư cá nhân, vẫn ưa chuộng sử dụng margin tỷ lệ cao trong giai đoạn thị trường hưng phấn, các chuyên gia cho rằng hoạt động cho vay ký quỹ hiện tại được quản lý chặt chẽ hơn so với giai đoạn 2020-2022.
Nhiều công ty chứng khoán đưa ra các gói vay margin lãi suất thấp nhưng đi kèm với các điều khoản ràng buộc, bao gồm cả danh mục cổ phiếu được sàng lọc trước. Điều này cho thấy khẩu vị rủi ro của các công ty chứng khoán đã trở nên thận trọng hơn, tập trung vào các cổ phiếu vốn hóa lớn và vừa thay vì các cổ phiếu penny có khả năng biến động mạnh.
So sánh với cuộc đua hạ lãi suất margin cách đây 6-7 năm, lãnh đạo Vietcap cho rằng có sự khác biệt lớn. Trước đây, các công ty chứng khoán vốn ngoại hoặc được ngân hàng hậu thuẫn có lợi thế nhờ nguồn vốn ưu đãi. Tuy nhiên, thị trường hiện tại đã cân bằng hơn nhờ môi trường chi phí vốn thấp và nguồn vốn dồi dào cho các công ty chứng khoán độc lập.
Ông Tuấn nhấn mạnh rằng để tăng trưởng bền vững, các công ty chứng khoán cần tập trung vào các yếu tố khác như công nghệ, chất lượng đội ngũ tư vấn và khuyến nghị đầu tư, thay vì chỉ cạnh tranh bằng lãi suất margin. Khách hàng, đặc biệt là những nhà đầu tư có danh mục lớn, thường quan tâm đến sự ổn định của nền tảng giao dịch và chất lượng thông tin đầu tư hơn là lãi suất cho vay.
Admin
Nguồn: VnExpress
