Ngày 2/6, Ủy ban bầu cử quốc gia Ba Lan công bố kết quả bầu cử tổng thống, theo đó nhà sử học Karol Nawrocki, 42 tuổi, đã giành chiến thắng trước đối thủ Rafal Trzaskowski, 53 tuổi. Ông Nawrocki, một nhân vật bảo thủ và theo chủ nghĩa dân tộc, dự kiến sẽ nhậm chức khi nhiệm kỳ của Tổng thống Andrzej Duda kết thúc vào ngày 6/8.
Ông Nawrocki sinh tháng 3/1983 tại thành phố cảng Gdansk, miền bắc Ba Lan. Ông tốt nghiệp đại học chuyên ngành lịch sử, có bằng tiến sĩ năm 2013 và bằng thạc sĩ quản trị kinh doanh. Sự nghiệp của ông gắn liền với việc nghiên cứu và bảo tồn lịch sử Ba Lan.
Từ năm 2009, ông làm việc cho Viện Tưởng niệm Quốc gia (IPN), một tổ chức có nhiệm vụ điều tra và truy tố các tội ác chiến tranh từ năm 1917 đến năm 1990. Công việc này giúp ông tiếp cận các thông tin mật của quốc gia. Đến năm 2017, ông rời IPN để trở thành giám đốc Bảo tàng Thế chiến II ở Gdansk, trước khi quay lại làm chủ tịch IPN vào năm 2021.
Chiến dịch tranh cử của ông Nawrocki tập trung vào các chủ đề như lòng yêu nước, các giá trị Công giáo và phản đối ảnh hưởng của Liên minh châu Âu (EU), thu hút sự ủng hộ lớn từ các cử tri cánh hữu. Giới quan sát dự đoán rằng ông sẽ định hình chính sách đối nội và đối ngoại của Ba Lan theo hướng có thể gây căng thẳng với EU. Thậm chí, quan hệ giữa Ba Lan và Ukraine cũng có thể trở nên xấu đi, do ông không ủng hộ việc Kiev gia nhập NATO.
Ông Nawrocki nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ từ đảng Luật pháp và Công lý (PiS) trong suốt chiến dịch tranh cử. Mặc dù PiS đã nắm quyền ở Ba Lan từ năm 2015, nhưng họ đã mất vị thế này sau cuộc bầu cử quốc hội năm 2023 vào tay liên minh ba đảng đối lập của Thủ tướng Donald Tusk.
Thủ tướng Tusk đang nỗ lực hàn gắn quan hệ với EU và khôi phục sự độc lập của tư pháp tại Ba Lan, một yếu tố mà Brussels cho rằng đã bị suy yếu dưới thời PiS. Tuy nhiên, những khác biệt về quan điểm khiến liên minh của ông Tusk gặp nhiều khó khăn trong việc thực hiện các cam kết quan trọng.
Tổng thống Ba Lan, mặc dù chủ yếu giữ vai trò nghi lễ, vẫn có quyền phủ quyết các dự luật được quốc hội thông qua, bao gồm cả ngân sách quốc gia. Tổng thống đương nhiệm Duda đã sử dụng quyền này để từ chối ký ban hành một số dự luật của ông Tusk.
Theo Adam Leszczynski, giám đốc Viện Tư tưởng Chính trị Gabriel Narutowicz, ông Nawrocki có thể sẽ cứng rắn hơn nhiều so với ông Duda trong việc đối phó với Thủ tướng Tusk, gây thêm khó khăn cho việc triển khai các chính sách của chính phủ.
Các chuyên gia đánh giá rằng chiến thắng của ông Nawrocki là một bước lùi trong quan hệ giữa Ba Lan và EU, vì ông có quan điểm hoài nghi châu Âu, tương tự như Thủ tướng Slovakia Robert Fico và Thủ tướng Hungary Viktor Orban.
Ông Leszczynski nhận định rằng EU sẽ có thêm một nhà lãnh đạo thành viên quyết tâm cản trở nhiều vấn đề. Ông Nawrocki phản đối những nỗ lực của ông Tusk nhằm biến Ba Lan thành một “siêu quốc gia châu Âu”, một khái niệm ám chỉ mục tiêu phát triển của EU, trong đó liên minh có quyền lực lớn hơn đáng kể so với các quốc gia thành viên.
Thay vào đó, ông Nawrocki ưu tiên tăng cường quan hệ với Washington, đặc biệt là trong lĩnh vực quốc phòng. Ông đã có cuộc gặp với Tổng thống Donald Trump tại Nhà Trắng vào tháng 5 vừa qua.
Mặc dù có quan điểm hoài nghi EU, ông Nawrocki vẫn ủng hộ việc viện trợ quân sự cho Ukraine trong cuộc xung đột với Nga. Tuy nhiên, ông tuyên bố sẽ phản đối việc Ukraine gia nhập NATO và không đồng ý triển khai binh sĩ Ba Lan sang lãnh thổ Ukraine.
Lập trường này phù hợp với sự suy giảm ủng hộ của người dân Ba Lan đối với Ukraine, trong bối cảnh Ba Lan đang tiếp nhận hơn một triệu người tị nạn từ nước láng giềng. Một số ý kiến chỉ trích ông Nawrocki vì đã kích động sự bất mãn đối với người tị nạn Ukraine, nhưng ông đáp trả bằng khẩu hiệu tranh cử “Ba Lan trên hết”.
Những tuyên bố của ông đôi khi trùng với quan điểm của Tổng thống Trump, chẳng hạn như việc cáo buộc Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky chưa đủ biết ơn đối với sự hỗ trợ từ Ba Lan. Cách tiếp cận của ông Nawrocki có thể khiến Warsaw từ một đồng minh mạnh mẽ trở thành một đối tác có điều kiện của Kiev nếu cuộc xung đột tiếp diễn.
Ông Nawrocki bác bỏ các cáo buộc cho rằng lập trường của ông là thân Nga. Ông khẳng định Warsaw có quyền nêu ra các vấn đề nhạy cảm với Kiev, chẳng hạn như việc khai quật thi thể các nạn nhân Ba Lan bị các phần tử theo chủ nghĩa dân tộc Ukraine sát hại trong Thế chiến II.
Theo Jacek Kucharczyk, chủ tịch Viện Ba Lan về chính sách công, chiến thắng của ông Nawrocki có thể gây lo ngại cho EU và các đồng minh quan trọng của Ba Lan ở châu Âu, như Đức, Pháp và Ukraine.
Đối với Thủ tướng Tusk, chiến thắng này là một dấu hiệu cảnh báo sớm. Mặc dù Thủ tướng không chính thức ủng hộ ứng cử viên Rafal Trzaskowski, nhưng nhiều người coi cuộc bầu cử này là một cuộc trưng cầu dân ý về chính phủ đương nhiệm.
Bartosz Rydlinski, nhà nghiên cứu tại Đại học Cardinal Stefan Wyszynski, lưu ý rằng nhiều nỗ lực của chính phủ Thủ tướng Tusk đã bị đình trệ không chỉ do quyền phủ quyết của Tổng thống, mà còn do thiếu phiếu ủng hộ tại quốc hội, cho thấy sự rạn nứt trong liên minh cầm quyền. Kết quả bầu cử tổng thống có thể thúc đẩy PiS kêu gọi bầu cử sớm với mục tiêu giành lại quyền lực.
Chiến thắng của ông Karol Nawrocki trong cuộc bầu cử tổng thống Ba Lan đã vẽ nên một bức tranh chính trị phức tạp, với những thách thức tiềm tàng trong quan hệ với EU và Ukraine, đồng thời tạo thêm áp lực lên chính phủ của Thủ tướng Donald Tusk.
Admin
Nguồn: VnExpress
