Trong bối cảnh dịch Covid-19 vẫn còn tiềm ẩn và nhiều mầm bệnh khác đang phát triển mạnh mẽ, nguy cơ đồng nhiễm bệnh trở nên đáng lo ngại hơn bao giờ hết, có thể dẫn đến biến chứng nghiêm trọng và gây khó khăn trong quá trình điều trị. Bác sĩ Lê Thị Gấm, Quản lý Y khoa Hệ thống tiêm chủng VNVC, đã đưa ra cảnh báo về tình trạng này. Theo bác sĩ, sự tương tác và cộng sinh giữa Covid-19 với một số vi khuẩn và virus có thể gây ra các bệnh nhiễm trùng nghiêm trọng.
Cúm là một trong những bệnh có nguy cơ đồng nhiễm cao với Covid-19. Cả hai đều là bệnh do virus đường hô hấp gây ra, khi cùng tấn công cơ thể sẽ làm suy giảm hệ miễn dịch, khiến cơ thể khó kiểm soát phản ứng viêm. Virus cúm có thể làm thay đổi tế bào trong đường thở, tạo điều kiện cho virus Covid-19 xâm nhập sâu hơn vào phổi. Ngược lại, Covid-19 cũng có thể tạo điều kiện cho virus cúm phát triển mạnh hơn, gây tổn thương hệ hô hấp. Hậu quả là bệnh nhân có thể phải nhập viện, cần hỗ trợ hô hấp xâm lấn, thậm chí phải can thiệp ECMO, kéo dài thời gian điều trị. Hệ miễn dịch bị kích thích quá mức có thể dẫn đến “cơn bão cytokine”, gây tổn thương phổi lan rộng, suy hô hấp và suy đa cơ quan. Một nghiên cứu tại Anh năm 2021 trên 19.000 bệnh nhân nhập viện vì Covid-19 cho thấy, nguy cơ tử vong ở bệnh nhân đồng nhiễm cúm và Covid-19 cao gấp 2,4 lần so với người chỉ mắc Covid-19. Người cao tuổi và người có bệnh nền là những đối tượng đặc biệt nguy hiểm.
Sởi cũng là một bệnh đáng lo ngại khác. Nếu đồng nhiễm sởi và Covid-19, hệ miễn dịch sẽ chịu tác động kép, dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng. Virus sởi có khả năng gây “mất trí nhớ miễn dịch”, làm suy giảm khả năng đề kháng của cơ thể đối với các bệnh đã từng mắc hoặc đã tiêm phòng trước đó. Người nhiễm cả hai loại virus này có nguy cơ cao bị viêm phổi nặng, suy hô hấp, viêm đa cơ quan và thậm chí tử vong. Bác sĩ Gấm cho biết số ca mắc sởi hiện đã giảm so với trước, nhưng vẫn còn cao, đặc biệt tại TP HCM và Hà Nội. Tỷ lệ tiêm chủng sụt giảm có thể làm bệnh bùng phát trở lại.
Viêm phổi do phế cầu khuẩn cũng là một nguy cơ lớn. Bác sĩ Gấm cho biết tỷ lệ tử vong do viêm phổi do phế cầu khuẩn có thể lên tới 50% ở trẻ nhỏ và người già. Nếu đồng nhiễm Covid-19 và bệnh do phế cầu, bệnh nhân có nguy cơ cao để lại di chứng ở hệ thần kinh, vận động và hô hấp, như xẹp phổi, áp xe phổi, phù phổi, suy hô hấp… Đồng nhiễm cũng có thể dẫn đến các biến chứng nặng như viêm màng ngoài tim, phù thũng, xẹp phổi.
Virus hợp bào hô hấp (RSV) là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây ra bệnh đường hô hấp ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, thường gặp nhất là viêm phế quản và viêm phổi. Người cao tuổi và người có bệnh lý nền cũng có nguy cơ cao bị biến chứng nặng khi nhiễm RSV. Cả RSV và virus Covid-19 đều tấn công đường hô hấp dưới, gây viêm phổi và suy hô hấp. Khi đồng nhiễm, hai virus này có thể kích hoạt phản ứng viêm, dẫn đến tổn thương mô phổi. Các nghiên cứu cho thấy, tùy thuộc vào thứ tự nhiễm và tải lượng virus, đồng nhiễm có thể làm giảm sự nhân lên của virus này nhưng lại thúc đẩy virus kia, khiến việc kiểm soát bệnh trở nên phức tạp.
Để hạn chế nguy cơ nhiễm Covid-19 và các bệnh đồng nhiễm, bác sĩ Gấm khuyến cáo người dân nên đeo khẩu trang khi đến nơi công cộng và cơ sở y tế. Những người có biểu hiện sốt, ho, khó thở nên đến khám tại cơ sở y tế để được điều trị đúng cách.
Các bệnh đồng nhiễm với Covid-19 đã có vaccine phòng ngừa, có thể bảo vệ chéo với Covid-19. Một nghiên cứu năm 2022 cho thấy vaccine phế cầu có khả năng bảo vệ chéo, giúp giảm khoảng 23-49% tỷ lệ mắc viêm phổi do các loại virus hô hấp, trong đó có Covid-19. Ở người trên 65 tuổi, vaccine phế cầu còn giúp giảm 35% nguy cơ mắc, giảm 32% nguy cơ nhập viện và tử vong do Covid-19.
Hiện Việt Nam có 5 loại vaccine phế cầu, bao gồm phế cầu 10, phế cầu 13, phế cầu 15, phế cầu 20 và phế cầu 23, với độ tuổi tiêm và phác đồ tiêm khác nhau. Vaccine cúm cần tiêm nhắc lại hàng năm. Vaccine phòng sởi có thể tiêm cho trẻ từ 6 tháng tuổi, người lớn không rõ lịch sử tiêm chủng cần tiêm 2 mũi cách nhau 1 tháng. Phụ nữ nên tiêm vaccine sởi trước khi mang thai ít nhất 3 tháng.
Ngoài ra, một số tác nhân khác cũng có thể bội nhiễm với Covid-19 và có thể phòng ngừa bằng vaccine, như ho gà, bạch hầu, uốn ván, Hib, thủy đậu. Việc tiêm chủng sớm là rất quan trọng để đạt hiệu quả phòng bệnh và ngăn ngừa các biến chứng nặng.
Admin
Nguồn: VnExpress
