Thời gian gần đây, nhiều người dân bày tỏ sự lo lắng khi hóa đơn tiền điện tháng 5 tăng đột biến, có trường hợp ghi nhận mức tăng gấp rưỡi hoặc thậm chí gấp đôi so với tháng trước, mặc dù nhu cầu sử dụng điện của gia đình không có sự thay đổi đáng kể. Giải thích về tình trạng này, ngành điện cho biết nguyên nhân chủ yếu là do thời tiết nắng nóng kéo dài và việc áp dụng biểu giá điện sinh hoạt lũy tiến.
Cụ thể, giá bán lẻ điện bình quân đã được điều chỉnh tăng 4,8% từ ngày 10/5, từ mức 2.103,11 đồng lên 2.204,07 đồng/kWh (chưa bao gồm thuế VAT). Biểu giá điện hiện hành được chia thành các bậc thang, trong đó bậc thấp nhất áp dụng cho hộ gia đình sử dụng dưới 100 kWh và bậc cao nhất áp dụng cho mức sử dụng từ 701 kWh trở lên. Giá điện ở các bậc thang từ 1 đến 5 được tính theo tỷ lệ phần trăm của giá bán lẻ điện bình quân, dao động từ 90% đến 180%. Theo biểu giá mới, giá điện thấp nhất (bậc 1) là khoảng 1.984 đồng/kWh và giá điện cao nhất (bậc 5) là 3.967 đồng/kWh, chưa tính thuế VAT.
Sự chênh lệch giá giữa các bậc thang đã đẩy tổng chi phí tiền điện lên cao, tạo gánh nặng tài chính đáng kể cho các hộ gia đình, đặc biệt là trong mùa hè. Thực tế cho thấy, đối với những gia đình có nhiều thành viên, có trẻ nhỏ hoặc người lớn tuổi, việc tiết kiệm điện ở mức 100-200 kWh mỗi tháng là rất khó khăn. Việc sử dụng các thiết bị điện cơ bản như điều hòa, tủ lạnh, máy giặt gần như mặc định đẩy các gia đình lên các bậc thang cao hơn, buộc họ phải trả giá cao cho những nhu cầu thiết yếu.
Một nghịch lý tồn tại trong biểu giá điện hiện hành là việc sử dụng càng nhiều điện thì giá điện càng tăng mạnh. Điều này đi ngược lại với xu hướng chung trên thế giới, nơi mà tiêu dùng lớn thường đi kèm với giá rẻ hơn do được khuyến khích tối ưu hóa năng lượng. Nhiều quốc gia đã và đang áp dụng biểu giá điện đơn (một mức giá cố định cho mọi mức sử dụng) hoặc chia biểu giá theo khung giờ sử dụng, ví dụ như giờ cao điểm giá cao, giờ thấp điểm giá rẻ, nhằm khuyến khích người dân điều chỉnh thói quen tiêu thụ điện mà vẫn đảm bảo tính công bằng giữa các hộ.
Để giá điện được điều chỉnh theo hướng công bằng và hợp lý hơn, có thể nghiên cứu và áp dụng biểu giá điện một giá hoặc kết hợp linh hoạt giữa biểu giá bậc thang và biểu giá một giá cố định, cho phép người dân lựa chọn phương án phù hợp. EVN đã thí điểm phương án này nhưng cần được triển khai rộng rãi hơn.
Bên cạnh đó, việc tính giá điện theo thời gian sử dụng cũng là một giải pháp đáng cân nhắc. Sử dụng công tơ thông minh để phân bổ giá điện theo giờ sẽ giúp người dân chủ động chuyển các hoạt động tiêu thụ điện lớn (như giặt giũ, sạc xe điện) sang giờ thấp điểm. Ngoài ra, cần có các chính sách hỗ trợ riêng cho các nhóm yếu thế trong xã hội, như cấp phiếu điện cho người có thu nhập thấp, thay vì áp dụng một biểu giá cào bằng cho tất cả mọi người.
Giá điện không chỉ là một vấn đề kỹ thuật mà còn là một chính sách xã hội. Một biểu giá công bằng và minh bạch cần khuyến khích tiết kiệm điện nhưng không gây thiệt thòi cho người dân vì những nhu cầu thiết yếu. Ngành điện cần xem xét lại cách tính giá điện hiện nay để đảm bảo tính hợp lý về kinh tế và tính nhân văn trong thực tiễn, tránh tình trạng “càng nóng càng khổ” khi giá điện cứ đến mùa hè lại tăng cao.
Việc điều chỉnh giá điện là cần thiết để đảm bảo hoạt động ổn định của ngành điện. Tuy nhiên, cần có một lộ trình điều chỉnh hợp lý, minh bạch và các biện pháp hỗ trợ đi kèm để giảm thiểu tác động tiêu cực đến đời sống của người dân và nền kinh tế.
Admin
Nguồn: VnExpress
