Chiến dịch “Mạng nhện” do Cơ quan An ninh Ukraine (SBU) thực hiện vào ngày 1/6 vừa qua, theo đánh giá của Vzglyad, là một trong những cuộc tấn công táo bạo nhất trong cuộc xung đột Nga – Ukraine, khi nhắm vào hàng loạt căn cứ không quân chiến lược của Nga.
Theo đó, chiến dịch này được SBU lên kế hoạch trong vòng 18 tháng, dưới sự giám sát trực tiếp của Tổng thống Volodymyr Zelensky và Giám đốc SBU Vasyl Malyuk. SBU tuyên bố đã tập kích thành công 41 máy bay chiến lược của Nga, phá hủy 13 chiếc và gây hư hại cho số còn lại.
Tổng thống Zelensky cho biết SBU đã sử dụng 117 drone, được ngụy trang trong các thùng container trên xe tải, để thực hiện cuộc tập kích. Mục tiêu là các máy bay ném bom chiến lược Tu-22M3, Tu-95MS và máy bay cảnh báo sớm A-50 đang đậu trên đường băng.
Giới quan sát nhận định, chiến dịch này không chỉ khoét sâu một lỗ hổng khó bù đắp trong lực lượng không quân chiến lược của Nga, một trong ba trụ cột răn đe hạt nhân của nước này, mà còn phơi bày những điểm yếu trong hệ thống an ninh và phòng thủ của Moscow.
Một trong những vấn đề được chỉ ra là hệ thống phòng không chưa hoàn thiện. Theo Topwar, các căn cứ quân sự của Nga hiện nay chủ yếu dựa vào hệ thống phòng không đa tầng, bao gồm các tổ hợp như S-400, Pantsir-S và Buk, được thiết kế để đối phó với máy bay chiến đấu, tên lửa đạn đạo và các mục tiêu lớn. Tuy nhiên, chiến dịch “Mạng nhện” đã cho thấy sự kém hiệu quả của các hệ thống này trước các drone cỡ nhỏ, có vận tốc cao và khó bị phát hiện.
Các drone này còn được trang bị công nghệ AI, có khả năng tự động nhận diện và tấn công vào các vị trí hiểm yếu trên máy bay Nga mà không cần người điều khiển, khiến các hệ thống tác chiến điện tử như Krasukha-4 không thể phát huy tác dụng.
Chuyên gia quân sự Nga Pavel Felgenhauer của trang Novaya Gazeta nhận định, các hệ thống phòng không Nga “chưa được tối ưu hóa để đối phó với drone, đặc biệt khi chúng được phóng từ các vị trí gần mục tiêu”. Điều này giải thích tại sao drone của Ukraine có thể cất cánh từ các thùng container gần căn cứ, tiếp cận đường băng và liên tiếp tấn công các oanh tạc cơ mà không bị đánh chặn.
Ông Felgenhauer cũng chỉ ra rằng, do lãnh thổ Nga quá rộng lớn, các hệ thống phòng không chủ yếu được tập trung ở các khu vực chiến lược như Moscow và St. Petersburg, những nơi dễ bị Ukraine tấn công bằng UAV tầm xa. Phần lớn các căn cứ không quân bị tập kích lần này nằm rất xa biên giới Ukraine, như căn cứ Olenya ở Murmansk cách Ukraine 2.000 km, căn cứ Belaya 4.000 km, nên dường như không được chú trọng bảo vệ đúng mức.
Theo Moscow Times, Nga đã tập trung phần lớn nguồn lực tình báo và phòng không còn lại vào các khu vực chiến lược gần biên giới phía tây và các thành phố lớn, khiến các khu vực xa xôi dễ bị tấn công. “Việc Nga phụ thuộc vào các hệ thống phòng không tập trung ở những đô thị quan trọng càng làm tăng lỗ hổng ở các khu vực ngoại vi như Murmansk và Irkutsk”, chuyên gia Felgenhauer giải thích.
Tổng thống Zelensky còn tiết lộ rằng tổng hành dinh chiến dịch được đặt gần văn phòng của Cơ quan An ninh Liên bang Nga (FSB), đồng thời nhấn mạnh toàn bộ đặc vụ Ukraine tham gia chiến dịch đã rời khỏi lãnh thổ Nga trước khi cuộc tấn công bắt đầu và hiện đều an toàn. Điều này cho thấy mạng lưới an ninh, tình báo Nga đã thiếu sự phối hợp và không đủ nhạy bén để phát hiện chiến dịch tấn công của Ukraine, dù nó được chuẩn bị trong một thời gian dài với quy mô lớn và số lượng người tham gia đông đảo.
Một điểm đáng chú ý khác là vấn đề an ninh chuỗi cung ứng. Theo đó, tài xế người Nga điều khiển chiếc xe tải trong vụ tập kích căn cứ Olenya khai rằng không hề biết về số hàng hóa trong thùng container mà anh ta được thuê chở. Tại tỉnh Irkutsk, Thống đốc Igor Kobzev xác nhận căn cứ không quân chiến lược Belaya đã bị tấn công, nhưng giới chức địa phương không nhận được thông tin nào từ lực lượng tình báo, an ninh về việc họ phát hiện trước các hoạt động chuẩn bị của Ukraine.
Chuyên gia an ninh Dmitry Stefanovich từ Viện Kinh tế Thế giới và Quan hệ Quốc tế Nga (IMEMO) cho rằng, điều này cho thấy các đặc vụ SBU đã có thể thuê tài xế địa phương chở container chứa drone đi khắp lãnh thổ Nga và đến gần các căn cứ quân sự quan trọng mà không bị ngăn chặn hay nghi ngờ, thể hiện sự thiếu sót trong quy trình kiểm tra an ninh nội bộ liên quan đến chuỗi cung ứng.
“Việc SBU có thể lợi dụng xe tải dân sự để vận chuyển drone cho thấy Nga cần cải thiện an ninh chuỗi cung ứng, đặc biệt ở các khu vực gần các cơ sở quân sự nhạy cảm”, ông Stefanovich nói.
Theo Ukrainska Pravda, SBU đã sử dụng một mạng lưới hậu cần tinh vi để vận chuyển drone qua hàng nghìn km. Các thùng gỗ trên xe tải, với nắp đóng mở được kích hoạt từ xa để phóng drone, là một phương pháp sáng tạo để vượt qua các biện pháp giám sát của Nga. Thành công của phương pháp này cho thấy Nga không có các hệ thống giám sát hiệu quả để phát hiện các hoạt động hậu cần bất thường gần các căn cứ chiến lược.
Sau các vụ tấn công, Nga đã tăng cường an ninh tại các căn cứ không quân, triển khai thêm hệ thống Pantsir-S và tăng cường tuần tra quanh các cơ sở chiến lược, theo TASS. Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova cảnh báo các cuộc tấn công của Ukraine “sẽ không được dung thứ”, ám chỉ khả năng đáp trả bằng tên lửa siêu vượt âm Oreshnik. Tuy nhiên, theo Foreign Policy, chiến dịch “Mạng nhện” đã đặt ra những câu hỏi lớn về năng lực của mạng lưới an ninh, tình báo và phòng không Nga trong việc bảo vệ lãnh thổ rộng lớn của mình.
Admin
Nguồn: VnExpress
