Chiến dịch “Mạng nhện” táo bạo của Ukraine, được chuẩn bị bí mật trong 18 tháng, đã khiến giới quân sự phương Tây giật mình. Theo đó, Cơ quan An ninh Ukraine (SBU) bí mật đưa hơn 100 máy bay không người lái (drone) vào sâu lãnh thổ Nga và kích hoạt chúng từ xa vào ngày 1/6, tấn công hàng loạt sân bay chiến lược. Ukraine tuyên bố đã phá hủy hoặc làm hư hại 41 máy bay Nga, bao gồm cả những khí tài tối tân như máy bay cảnh báo sớm A-50, máy bay ném bom chiến lược Tu-95, Tu-22M3 và oanh tạc cơ Tu-160.
Giới chuyên gia nhận định đây là đòn giáng mạnh nhất vào Nga kể từ khi xung đột nổ ra hơn ba năm trước, đồng thời là chiến dịch ấn tượng nhất của Ukraine, quốc gia bị đánh giá yếu thế hơn về mặt quân sự.
Thành công này đã làm dấy lên lo ngại trong giới chức quốc phòng và các chuyên gia NATO, đặc biệt là ở Mỹ. Họ đặt câu hỏi liệu các quốc gia này có thể bị tổn thương nếu đối phương sử dụng chiến thuật tương tự, triển khai “drone sát thủ” như Ukraine đã làm với Nga hay không.
James Patton Rogers, chuyên gia về chiến tranh máy bay không người lái tại Đại học Cornell, nhận định đây không chỉ là một cuộc tấn công đơn thuần, mà còn hé lộ về đặc điểm của các cuộc xung đột trong tương lai, nơi chiến tuyến không còn giới hạn. Ông nhấn mạnh, vấn đề cấp bách đối với NATO là xác định những điểm yếu trong hệ thống phòng thủ của các căn cứ không quân, máy bay ném bom và cơ sở hạ tầng quan trọng.
Stacie Pettyjohn, nhà nghiên cứu cấp cao tại Trung tâm An ninh Mỹ Mới, cảnh báo Lầu Năm Góc cần đặc biệt lưu tâm đến nguy cơ này. Một cuộc tấn công tương tự chiến dịch “Mạng nhện” hoàn toàn có thể xảy ra trên đất Mỹ hoặc tại các căn cứ quân sự của Washington ở nước ngoài.
CEO của tổ chức phân tích và nghiên cứu RAND, Jason Matheny, cho rằng bất kỳ quốc gia nào sở hữu oanh tạc cơ, tên lửa, kho vũ khí hay tàu ngầm hạt nhân chiến lược đều cần nghiên cứu kỹ lưỡng chiến dịch này để đánh giá đúng mức độ đe dọa từ máy bay không người lái.
Theo giới quan sát, các cuộc xung đột bất đối xứng, trong đó lực lượng yếu thế hơn sử dụng các chiến thuật phi truyền thống để chống lại đối thủ mạnh hơn, đang ngày càng trở nên phổ biến.
Điển hình là việc lực lượng Houthi ở Yemen sử dụng tên lửa và máy bay không người lái giá rẻ để tấn công tàu thuyền trên Biển Đỏ, gây gián đoạn nghiêm trọng tuyến hàng hải huyết mạch của thế giới. Để đối phó, chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump đã phải triển khai chiến dịch đáp trả tốn kém hơn một tỷ USD, nhưng vẫn không thể ngăn chặn hoàn toàn các cuộc tấn công của Houthi.
Tướng Bryan Fenton, chỉ huy Bộ Tư lệnh Tác chiến Đặc biệt Mỹ (USSOCOM), đã phát biểu trước quốc hội hồi tháng 4 rằng bản chất của chiến tranh đang thay đổi với tốc độ nhanh chóng. Ông chỉ ra sự bất cân xứng trong chi phí, khi đối phương sử dụng máy bay không người lái tự sát giá 10.000 USD, trong khi Mỹ phải dùng tên lửa trị giá 2 triệu USD để đánh chặn.
Máy bay không người lái, kể cả những loại nhỏ được Ukraine sử dụng gần đây, đang trở thành vũ khí được ưa chuộng nhờ chi phí thấp và khả năng điều khiển từ xa.
Xung đột ở Ukraine đã khiến giới quân sự Mỹ và châu Âu bất ngờ khi chứng kiến những chiếc drone giá rẻ, thậm chí được chế tạo từ máy in 3D hoặc điều khiển bằng cáp quang, trở thành vũ khí đa năng.
Theo bà Celeste Wallander, trợ lý bộ trưởng quốc phòng dưới thời chính quyền Joe Biden, chúng có thể được sử dụng trong các cuộc chiến đấu bộ binh, pháo binh, hoặc làm thiết bị trinh sát, thu thập thông tin chiến trường.
Cả Nga và Ukraine đã chi hàng tỷ USD để phát triển lực lượng máy bay không người lái kể từ khi xung đột nổ ra. Kateryna Bondar, cựu cố vấn chính phủ Ukraine, cho biết Ukraine đã sản xuất khoảng 800.000 chiếc hai năm trước và dự kiến con số này sẽ vượt quá 5 triệu trong năm nay.
Trong khi đó, Nga dự kiến chi hơn 7% GDP cho quốc phòng trong năm nay và đã triển khai khoảng 1.000 máy bay không người lái mỗi tuần kể từ tháng 3 để tiến hành các cuộc tấn công tầm xa, gần như áp đảo hệ thống phòng không của Ukraine. Phần lớn trong số này là dòng Geran, phiên bản nội địa của máy bay tấn công tầm xa Shahed do Iran thiết kế, với chi phí sản xuất chỉ khoảng 20.000 USD.
Bà Wallander nhấn mạnh rằng trước đây, chưa ai chắc chắn về khả năng sử dụng drone để đe dọa lực lượng chiến lược, nhưng cuộc tấn công ngày 1/6 đã cho thấy rõ điều đó.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tuyên bố chiến dịch này đã khiến Nga mất khoảng một phần ba phi đội oanh tạc cơ chiến lược.
Bradley Bowman, thành viên tổ chức tư vấn Quỹ Bảo vệ nền dân chủ, cảnh báo rằng các nước thành viên NATO hoàn toàn có thể trở thành mục tiêu của những cuộc tấn công tương tự. Ông lưu ý rằng Mỹ có nhiều máy bay ném bom và chiến đấu cơ giá trị cao đang được triển khai ở nhiều địa điểm trên thế giới, và chúng rất dễ bị tổn thương.
Tướng Gregory Guillot, lãnh đạo Bộ Tư lệnh Phòng không Bắc Mỹ (NORAD), cho biết quân đội Mỹ đã ghi nhận 350 vụ phát hiện máy bay không người lái tại khoảng 100 cơ sở quân sự của Mỹ trong năm ngoái.
Tướng về hưu Glen VanHerck, cựu chỉ huy NORAD, nhớ lại việc phát hiện máy bay không người lái bay lượn phía trên các tiêm kích F-22 Raptor đậu trên đường băng trong 17 đêm liên tiếp tại Căn cứ Không quân Langley ở Virginia hồi tháng 12/2023. Ông đặt câu hỏi về mức độ dễ bị tấn công của các khí tài này nếu có hành động thù địch thực sự xảy ra.
Báo cáo Đánh giá Quốc phòng Chiến lược độc lập do chính phủ Anh công bố gần đây cũng chỉ ra rằng nhiều thành viên NATO đã nhận thức được những lỗ hổng trong hệ thống phòng thủ của mình.
Samuel Bendett, chuyên gia về drone tại Trung tâm Phân tích Hải quân, cảnh báo rằng không có quốc gia nào ở châu Âu đã chuẩn bị đầy đủ để đối phó với mối đe dọa từ máy bay không người lái.
Báo cáo cũng nhấn mạnh rằng nếu chiến tranh nổ ra trong vài năm tới, Anh và các đồng minh có thể phải đối mặt với những đối thủ sở hữu vũ khí và công nghệ hiện đại hơn. Do đó, Anh cần đầu tư mạnh hơn vào máy bay không người lái mới và công nghệ tiên tiến.
Các chuyên gia an ninh Anh kết luận rằng quốc gia nào nhanh chóng trang bị công nghệ mới cho lực lượng vũ trang của mình sẽ giành chiến thắng.
Admin
Nguồn: VnExpress
