Ung thư da, một bệnh lý phát sinh từ sự phát triển bất thường của tế bào da, ảnh hưởng đến cả nam giới và nữ giới. Ba loại ung thư da phổ biến nhất là ung thư biểu mô tế bào đáy, ung thư biểu mô tế bào vảy và ung thư hắc tố.
TS.BS Trần Hải Bình, Phó khoa Ung bướu, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, lưu ý rằng, trái với quan niệm phổ biến, nhiệt độ cao không trực tiếp gây ung thư da. Thủ phạm chính là tia cực tím (UV) có trong ánh nắng mặt trời. Tia UV được chia thành hai loại chính: UVA và UVB. Trong khi tia UVB tác động lên lớp biểu bì, gây ra tình trạng rám nắng và sạm da, thì tia UVA có khả năng xuyên sâu hơn vào lớp hạ bì, thậm chí xuyên qua cửa kính và quần áo, gây sạm nám da.
Đáng chú ý, khoảng 95% tia UV từ mặt trời chiếu xuống mặt đất là tia UVA, còn lại là tia UVB. Việc tiếp xúc thường xuyên với cả hai loại tia này có thể gây tổn thương DNA, dẫn đến sự phát triển mất kiểm soát của tế bào da và hình thành ung thư da.
Theo thang đánh giá của Cơ quan Bảo vệ Môi trường Mỹ (EPA), chỉ số tia UV từ 0-2 được coi là an toàn, nhưng từ mức 3 trở lên bắt đầu gây hại cho da. Trong những đợt nắng nóng gay gắt, chỉ số UV có thể vượt quá 8, mức rất cao có thể gây bỏng rát da nhanh chóng. Bác sĩ Bình nhấn mạnh rằng, thời gian tiếp xúc với tia UV càng lâu, nguy cơ ung thư da càng tăng, đặc biệt đối với những người thường xuyên làm việc ngoài trời, có làn da sáng màu, từng bị cháy nắng hoặc có tiền sử gia đình mắc bệnh này. Thời điểm tia UV có cường độ cao nhất thường là từ 10 giờ sáng đến 4 giờ chiều.
Các dấu hiệu cảnh báo ung thư da bao gồm vết loét da lâu lành, đóng vảy, dễ chảy máu; nốt ruồi mới xuất hiện hoặc có hình dạng bất thường (bất đối xứng, viền không đều, nhiều màu sắc, đường kính lớn hơn 6 mm hoặc thay đổi theo thời gian). Ngoài ra, vùng da dày, nhô cao bất thường, ngứa, đau hoặc rát kéo dài cũng có thể là dấu hiệu cảnh báo.
Bác sĩ Bình cũng cho biết, việc tiếp xúc lâu dài với tia UV có thể gây ra các vấn đề sức khỏe khác như bỏng nắng, lão hóa da sớm, viêm hoặc bỏng giác mạc, đục thủy tinh thể, suy giảm thị lực và suy yếu hệ miễn dịch.
Trong bối cảnh miền Bắc đang trải qua đợt nắng nóng gay gắt, với nền nhiệt phổ biến từ 37-39 độ C, thậm chí có nơi trên 40 độ C, việc phòng ngừa ung thư da trở nên cấp thiết. Bác sĩ Bình khuyến cáo người dân nên hạn chế ra ngoài trời trong khoảng thời gian từ 10 giờ sáng đến 4 giờ chiều, khi chỉ số tia UV thường ở mức cao nhất. Nếu bắt buộc phải ra ngoài, cần che chắn kỹ lưỡng bằng quần áo dài, chất liệu dày, mũ rộng vành che mặt, cổ, tai, và kính râm có khả năng chống tia UV. Nên sử dụng khẩu trang vải dày hoặc khẩu trang chống nắng chuyên dụng thay vì khẩu trang y tế mỏng.
Sử dụng kem chống nắng là một biện pháp quan trọng để giảm tác động của tia UV lên da. Bác sĩ Bình khuyên nên chọn loại kem có khả năng chống cả tia UVA và UVB, với chỉ số SPF từ 30 trở lên. Kem cần được thoa trước khi ra nắng ít nhất 15-30 phút và thoa lại sau mỗi 2 giờ, hoặc sau khi ra mồ hôi nhiều, rửa mặt hoặc đi bơi. Ngay cả khi đã che chắn bằng quần áo và mũ nón, vẫn nên sử dụng kem chống nắng cho những vùng da hở như mặt, cổ và mu bàn tay.
Nắng nóng có thể khiến da mất nước và trở nên yếu hơn. Do đó, cần uống đủ 2-2,5 lít nước mỗi ngày. Chế độ ăn giàu rau xanh, trái cây chứa nhiều vitamin C, E, A cũng góp phần tăng cường hàng rào bảo vệ da tự nhiên.
Cuối cùng, việc tự kiểm tra da thường xuyên, bao gồm cả lưng, da đầu và lòng bàn chân, là rất quan trọng. Nếu phát hiện bất kỳ tổn thương da bất thường nào về hình dạng, màu sắc hoặc kích thước, cần đến khám bác sĩ da liễu hoặc ung bướu để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Admin
Nguồn: VnExpress
