Tại Hội nghị khoa học toàn quốc lần thứ IV do Hội Bệnh mạch máu Việt Nam tổ chức ở Huế, PGS.TS.BS.CKII Nguyễn Hữu Ước, Chủ tịch Hội Bệnh mạch máu Việt Nam, Trưởng khoa Phẫu thuật Tim, Mạch máu và Lồng ngực, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc lựa chọn đường vào mạch máu phù hợp cho bệnh nhân suy thận mạn giai đoạn cuối. Hội nghị tập trung thảo luận các giải pháp mới nhằm nâng cao hiệu quả chăm sóc và điều trị các vấn đề liên quan đến đường vào mạch máu.
Ở giai đoạn cuối của suy thận mạn, cơ thể người bệnh mất khả năng tự lọc bỏ chất độc. Chạy thận nhân tạo trở thành phương pháp duy trì sự sống, thay thế chức năng thận để loại bỏ độc tố. Để thực hiện chạy thận lâu dài, bệnh nhân cần một đường vào mạch máu (vascular access) ổn định, đóng vai trò kết nối cơ thể với máy lọc máu. Tuy nhiên, quá trình này thường đi kèm với nhiều biến chứng, trong đó nhiễm trùng là nguy cơ hàng đầu, thậm chí có thể dẫn đến tử vong. Ngoài ra, các vấn đề như tắc mạch, phẫu thuật lại, hoặc cạn kiệt vị trí đặt đường vào mới cũng gây tốn kém đáng kể cho người bệnh.
Để giảm thiểu rủi ro, các chuyên gia khuyến cáo việc lựa chọn đường vào mạch máu phù hợp là yếu tố then chốt. Hiện nay, có ba phương pháp chính được sử dụng cho bệnh nhân suy thận mạn giai đoạn cuối cần lọc máu: ống thông (catheter) tĩnh mạch trung tâm (CVC), cầu nối động – tĩnh mạch tự thân (AVF) và cầu nối động – tĩnh mạch bằng ống ghép nhân tạo (AVG).
PGS.TS Nguyễn Hữu Ước cho biết, CVC chỉ nên được xem là giải pháp tạm thời do nguy cơ nhiễm trùng cao và tuổi thọ sử dụng ngắn. “Hơn 80% bệnh nhân chạy thận tại Việt Nam đang sử dụng ống thông tạm thời vì chưa có đường vào mạch máu lâu dài,” ông Ước lưu ý. Các chuyên gia đồng tình rằng AVF là lựa chọn tối ưu cho người chạy thận nhân tạo nhờ tuổi thọ cao, lưu lượng máu tốt, ổn định, giảm thiểu biến chứng như huyết khối, tắc mạch và chi phí duy trì thấp hơn.
ThS.BS Đỗ Trung Dũng, khoa Phẫu thuật Tim, Mạch máu và Lồng ngực, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, đã trình bày một trường hợp điển hình tại hội nghị. Ông Tùng, 62 tuổi, mắc suy thận mạn giai đoạn cuối, tăng huyết áp và đái tháo đường type 2, đã phải lọc máu bằng ống thông tĩnh mạch trung tâm. Phương pháp này gây nhiều bất tiện trong sinh hoạt hàng ngày, khó vệ sinh và tiềm ẩn nguy cơ nhiễm trùng cao. Việc tiếp tục duy trì lọc máu bằng ống thông có thể gây ra những rủi ro lớn cho sức khỏe của ông.
Nhận thấy ông Tùng đủ điều kiện, các bác sĩ đã tiến hành tạo AVF ở cánh tay. Kỹ thuật này tạo ra một đường dẫn trực tiếp từ động mạch đến tĩnh mạch, đủ lớn và chắc chắn, đảm bảo lưu lượng máu cao để phục vụ cho quá trình lọc máu đều đặn mỗi tuần.
Sau phẫu thuật một tháng, ông Tùng bắt đầu sử dụng AVF để lọc máu. Trong suốt hai năm tiếp theo, sức khỏe của ông cải thiện đáng kể, chất lượng cuộc sống được nâng cao và không gặp phải biến chứng nghiêm trọng nào.
Một nghiên cứu đăng trên tạp chí y khoa quốc tế Medicina năm 2025 cho thấy tỷ lệ sống sót của bệnh nhân sử dụng AVF cao hơn so với các phương pháp khác, đạt 65,5%.
Bác sĩ Dũng cho biết, phương pháp AVF đang được triển khai rộng rãi tại Việt Nam, mang lại cơ hội cho hàng nghìn bệnh nhân suy thận thoát khỏi cảnh phải đặt ống thông tạm thời. Điều này giúp giảm thiểu nguy cơ nhiễm trùng, tăng lưu lượng máu lọc và kéo dài thời gian sống thêm 5-10 năm hoặc hơn nếu được chăm sóc tốt.
PGS.TS Nguyễn Hữu Ước nhấn mạnh: “Đường vào mạch máu là vấn đề sống còn đối với bệnh nhân suy thận, nhưng chưa nhận được sự quan tâm đúng mức.” Ông giải thích rằng trong lĩnh vực thận nhân tạo, sự chú trọng thường dồn vào thuốc men, máy móc và kỹ thuật lọc máu hơn là mạch máu. Bên cạnh đó, Việt Nam còn thiếu các chuyên gia được đào tạo bài bản về xử lý các biến chứng mạch máu.
Tỷ lệ bệnh thận mạn ở Việt Nam đang ở mức cao nhất khu vực châu Á – Thái Bình Dương, gây khó khăn cho nhiều người trong việc tìm kiếm địa điểm chạy thận. Thống kê gần đây cho thấy Việt Nam có hơn 8,7 triệu người mắc bệnh thận mạn, chiếm 12,8% dân số trưởng thành. Mỗi năm có khoảng 8.000 ca mắc mới và khoảng 800.000 bệnh nhân cần điều trị lọc máu do bệnh thận mạn tiến triển.
Admin
Nguồn: VnExpress
