Những đợt truy quét hàng giả, hàng nhái tại các chợ lớn như An Đông hay Saigon Square thời gian qua đã khiến nhiều tiểu thương lo lắng, thậm chí phải đóng cửa sạp hàng. Theo lời một tiểu thương tên Lan tại chợ An Đông, việc kê khai thuế và đối mặt với thanh tra khiến họ lo ngại về các thủ tục phức tạp, chi phí phát sinh, đặc biệt là vấn đề hóa đơn chứng từ cho hàng tồn kho. Tình trạng này kéo dài khiến nhiều người lo sợ sẽ cạn kiệt vốn liếng.
Chợ An Đông (quận 5, TP.HCM) và Saigon Square (quận 1, TP.HCM) từ lâu đã nổi tiếng là nơi tập trung nhiều mặt hàng quần áo, phụ kiện giá rẻ, đa dạng mẫu mã. Khách hàng, bao gồm cả người dân thành phố và các tỉnh lân cận, thường tìm đến đây để mua sắm. Mặc dù nhiều người tiêu dùng biết rằng phần lớn hàng hóa ở đây là hàng nhái, hàng giả, nhưng họ vẫn chấp nhận vì giá cả phải chăng, phù hợp với túi tiền.
Tuy nhiên, dưới góc độ quản lý vĩ mô, tình trạng này đặt ra nhiều thách thức lớn trong bối cảnh hội nhập quốc tế. Các doanh nghiệp, không phân biệt quy mô, đều có nghĩa vụ tuân thủ pháp luật về minh bạch nguồn gốc xuất xứ hàng hóa và đóng thuế. Hàng giả, hàng nhái không chỉ xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ mà còn gây méo mó thị trường, tiềm ẩn nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng. Việc nhiều tiểu thương tại các chợ lớn giao dịch bằng tiền mặt, không hóa đơn, không kê khai đầy đủ dẫn đến thất thu ngân sách nhà nước.
Việc truy quét hàng giả, hàng không rõ nguồn gốc và chính sách chuyển đổi từ thuế khoán sang thuế kê khai đối với hộ kinh doanh có doanh thu trên một tỷ đồng/năm là cần thiết và đúng đắn. Tuy nhiên, việc hàng loạt gian hàng phải đóng cửa đặt ra vấn đề cần suy ngẫm về chính sách của nhà nước và cuộc sống, nhu cầu của người dân.
Hàng nhái ở Việt Nam không chỉ là sản phẩm của các tiểu thương nhỏ lẻ mà còn liên quan đến một chuỗi cung ứng phức tạp, từ nhập lậu qua biên giới đến phân phối nội địa. Việc truy quét tại các điểm bán lẻ mới chỉ là giải pháp phần ngọn. Nguồn hàng nhập lậu từ các nước vẫn tràn vào qua các đường dây tinh vi. Nếu không kiểm soát chặt chẽ tại cửa khẩu và các kênh nhập khẩu, việc “tiêu diệt” hàng nhái tại chợ chỉ là biện pháp tạm thời, thậm chí đẩy hoạt động này vào “chợ đen”, gây khó khăn hơn cho việc kiểm soát.
Sự tồn tại của hàng nhái còn phản ánh một hiện tượng kinh tế – xã hội tất yếu ở các nước đang phát triển. Chủ nghĩa tiêu dùng thúc đẩy khát vọng sở hữu các sản phẩm có thương hiệu, nhưng không phải ai cũng có đủ khả năng chi trả cho hàng chính hãng. Hàng nhái trở thành giải pháp cho bài toán cân bằng giữa mong muốn sở hữu và khả năng chi trả, đặc biệt đối với tầng lớp trung lưu và bình dân.
Quy trình “sản xuất nhái – tiêu dùng rẻ” đã hình thành một vận hành thị trường quen thuộc trong nhiều năm qua. Đây là một thực tế phức tạp mà các nhà hoạch định chính sách cần xem xét khi đưa ra bất kỳ điều chỉnh nào.
Đằng sau những sạp hàng ở Saigon Square hay An Đông là cuộc sống của hàng nghìn tiểu thương và gia đình họ. Khi các đợt truy quét diễn ra, thu nhập của họ bị đe dọa. Vấn đề đặt ra là liệu có giải pháp mưu sinh thay thế nào cho họ, hoặc có lộ trình nào hợp lý hơn để họ từng bước kinh doanh đúng luật.
Nhiều tiểu thương chọn buôn bán hàng nhái không phải vì cố tình vi phạm pháp luật, mà vì đó là cách duy nhất để cạnh tranh và tồn tại trong một thị trường mà người tiêu dùng ưu tiên giá rẻ. Nếu không có nguồn hàng thay thế hợp pháp, giá cả phải chăng, họ sẽ mất đi sinh kế. Chuyển đổi sang kinh doanh hàng chính hãng là điều không khả thi, khi chi phí nhập hàng, thuế và các yêu cầu pháp lý vượt quá khả năng của họ.
Câu chuyện hàng nhái ở chợ không chỉ là vấn đề kinh tế mà còn là bài toán xã hội. Cần có một cách tiếp cận toàn diện, cân bằng giữa thực thi pháp luật, bảo vệ người tiêu dùng và hỗ trợ tiểu thương. Truy quét hàng nhái là cần thiết, nhưng cần giải quyết cả nguồn cung nhập lậu và nhu cầu của thị trường để tránh tình trạng luẩn quẩn.
Thói quen tiêu dùng hàng không chính hãng đã hình thành trong nhiều năm và cần thời gian để thay đổi. Khi thu nhập người dân tăng lên, các thương hiệu nội địa phát triển mạnh hơn, và nhận thức về quyền sở hữu trí tuệ, rủi ro từ hàng giả được nâng cao, nhu cầu về hàng nhái sẽ tự nhiên giảm đi.
Chính sách chống hàng giả, hàng nhái cần có lộ trình, tránh triển khai đột ngột. Cần có những giải pháp trước mắt để tạo sự đồng thuận giữa cơ quan chức năng, thuế vụ và tiểu thương, giúp họ ổn định kinh doanh.
Về lâu dài, cần có những giải pháp lớn hơn để hỗ trợ tiểu thương chuyển đổi mô hình kinh doanh. Nhà nước có thể phối hợp với các doanh nghiệp nội địa cung cấp nguồn hàng giá rẻ, hợp pháp, đồng thời ngăn chặn hàng lậu, hàng giả từ gốc. Điều này không chỉ giúp tiểu thương kinh doanh đúng đắn mà còn tạo cơ hội cho các doanh nghiệp trong nước giành lại thị trường.
Thói quen tiêu dùng hàng nhái đã ăn sâu vào tâm trí người Việt trong nhiều năm và không thể thay đổi bằng mệnh lệnh hành chính. Các quyết sách đúng đắn cần xem xét kỹ lịch sử vấn đề để có lộ trình phù hợp, tránh gây ra những phản ứng tiêu cực.
Chợ An Đông, Saigon Square, hay bất kỳ khu chợ nào khác, không chỉ là nơi mua bán mà còn là một phần của nền kinh tế. Bảo vệ những giá trị này, đồng thời hướng tới một thị trường minh bạch, công bằng, là trách nhiệm không thể tách rời.
Admin
Nguồn: VnExpress
