Gần 40% người trưởng thành tại Mỹ không đủ khả năng chi trả cho một khoản khẩn cấp 400 đô la, theo số liệu từ Cục Dự trữ Liên bang Mỹ. Trong bối cảnh lạm phát liên tục đẩy giá thuê nhà và thực phẩm lên cao, nợ thẻ tín dụng của người dân đã chạm mức kỷ lục, vượt quá 1.000 tỷ đô la vào năm 2023.
Một báo cáo từ Bankrate cho thấy có tới 60% người Mỹ thừa nhận đã từng mua sắm trực tuyến một cách bốc đồng. Đáng chú ý, 25% trong số đó thực hiện hành vi này khi cảm thấy mệt mỏi hoặc căng thẳng.
Các chuyên gia tài chính đã chỉ ra nhiều tình huống cụ thể có thể dẫn đến những quyết định chi tiêu thiếu suy nghĩ, gây ra căng thẳng tài chính và làm giảm khả năng tiết kiệm dài hạn.
**Mua sắm khi đói bụng**
Cơn đói có thể thúc đẩy người tiêu dùng mua sắm một cách bốc đồng, đặc biệt là đối với các loại thực phẩm giàu calo như đồ ăn vặt.
Một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Proceedings of the National Academy of Sciences của Đại học Minnesota cho thấy những người đi mua sắm khi chưa ăn gì trong vòng 5 giờ có xu hướng chi tiêu nhiều hơn 64% cho các mặt hàng không thiết yếu so với những người đã ăn no.
Tương tự, một nghiên cứu khác từ Đại học Cornell năm 2013 cũng chỉ ra rằng những người đi siêu thị khi đói thường chọn mua đồ ăn vặt thay vì thực phẩm lành mạnh, và tổng chi tiêu của họ cao hơn từ 15 đến 20%. Các nhà khoa học giải thích rằng khi đói, não bộ kích hoạt cơ chế tìm kiếm năng lượng, ưu tiên các loại thực phẩm chứa nhiều đường và chất béo.
Do đó, một biện pháp đơn giản để kiểm soát chi tiêu và hạn chế mua sắm thiếu lý trí là tránh đi siêu thị khi bụng đói.
**Lướt web trong trạng thái mệt mỏi**
Mua sắm bốc đồng khi mệt mỏi, đặc biệt là trên các nền tảng thương mại điện tử, là một hành vi phổ biến và đã được ghi nhận trong nhiều nghiên cứu.
Một nghiên cứu đăng trên tạp chí Journal of Consumer Research cho thấy rằng sự mệt mỏi về tinh thần làm suy giảm khả năng tự kiểm soát, khiến não bộ ưu tiên những quyết định mang lại sự hài lòng tức thì hơn là cân nhắc đến lợi ích lâu dài.
Nghiên cứu năm 2018 của Đại học Texas cho thấy những người thiếu ngủ hoặc kiệt sức có xu hướng chi tiêu nhiều hơn 23% cho các sản phẩm không thực sự cần thiết, đặc biệt là vào buổi tối khi mức năng lượng xuống thấp và việc lướt mạng trở nên dễ dàng hơn.
Mua sắm trực tuyến càng dễ dẫn đến hành vi bốc đồng vì các thao tác đơn giản. Nhiều nền tảng như Amazon hay eBay cho phép người dùng hoàn tất giao dịch chỉ với một cú nhấp chuột. Trong trạng thái tỉnh táo, bạn có thể cân nhắc xem một món đồ có thực sự cần thiết hay không, nhưng khi mệt mỏi, việc kiềm chế trở nên khó khăn hơn nhiều.
**Quá mệt mỏi để nấu ăn**
Khi cảm thấy mệt mỏi, chúng ta dễ dàng đưa ra những lựa chọn thiếu cân nhắc, ví dụ như đặt đồ ăn nhanh mặc dù biết rằng chi phí sẽ cao hơn. Theo số liệu từ Restaurant Dive (2024), 62% người tiêu dùng Mỹ đã giảm tần suất ăn đồ ăn nhanh do giá cả tăng cao. 78% người được hỏi xem đồ ăn nhanh là một “món hàng xa xỉ” và 65% đã từng bị sốc vì giá của một đơn hàng trong vòng 6 tháng qua.
Một báo cáo của Statista (2022) cho thấy rằng một đơn hàng thức ăn nhanh thông qua ứng dụng có thể lên tới 35 đô la, bao gồm giá món ăn, phí giao hàng, phí dịch vụ và tiền boa. Con số này cao hơn khoảng 40% so với việc ăn tại chỗ.
Khi mệt mỏi, não bộ thường ưu tiên các giải pháp nhanh chóng thay vì hiệu quả lâu dài. Việc chi một số tiền lớn cho một bữa ăn ít dinh dưỡng chỉ để tiết kiệm công sức nấu nướng là một minh chứng rõ ràng cho thấy cảm xúc và thể trạng có thể ảnh hưởng đến tài chính cá nhân như thế nào.
**Cảm thấy buồn và cần được giải tỏa**
Nỗi buồn có thể khiến người trẻ tuổi chi tiêu thiếu kiểm soát. Một số người chọn mua sắm trực tuyến như một cách để giải tỏa cảm xúc, mặc dù điều này có thể tạo ra những thói quen tài chính tiêu cực và làm trầm trọng thêm các vấn đề tâm lý. Hậu quả là nợ thẻ tín dụng tăng lên, ngân sách cho đầu tư giảm sút, trong khi nỗi buồn vẫn còn đó.
Nghiên cứu từ Viện Y tế Quốc gia Mỹ cho thấy những người trẻ tuổi trong độ tuổi từ 18 đến 25 sử dụng các ứng dụng giao đồ ăn trung bình hai lần mỗi tuần, đặc biệt là khi họ cảm thấy chán nản hoặc thiếu động lực. Sự tiện lợi của quy trình đặt hàng tối giản, chỉ với một cú nhấp chuột, càng khiến hành vi chi tiêu bốc đồng dễ xảy ra, đặc biệt là vào cuối ngày khi cảm xúc xuống thấp.
Một nghiên cứu năm 2016 chỉ ra rằng cảm xúc tiêu cực làm gián đoạn hệ thống kiểm soát và ra quyết định của não bộ, khiến con người dễ đưa ra những lựa chọn tài chính rủi ro và thiếu cân nhắc hơn.
**Được tăng lương hoặc thưởng**
Việc kiếm được nhiều tiền hơn không đồng nghĩa với việc nên tăng chi tiêu. Một trong những cạm bẫy tài chính phổ biến là “lạm phát lối sống,” khi mọi người chi tiêu nhiều hơn ngay sau khi nhận được lương hoặc thưởng.
Theo một nghiên cứu trên tạp chí Journal of Consumer Affairs, 60% người Mỹ tăng chi tiêu vào các khoản không thiết yếu như ăn ngoài, du lịch hoặc mua sắm xa xỉ, dẫn đến việc tỷ lệ tiết kiệm không tăng lên mặc dù thu nhập đã cao hơn.
Một chiến lược bền vững hơn là sống dưới mức thu nhập, duy trì chi tiêu ổn định để xây dựng các khoản đầu tư nhanh hơn, đồng thời tận dụng các cơ hội nghề nghiệp và công việc phụ để tăng thu nhập.
Admin
Nguồn: VnExpress
