Trước thềm phiên phúc thẩm dự kiến diễn ra trong 12 ngày tới, bà Lê Thị Ngọc Diệp, vợ ông Trịnh Văn Quyết, đã nộp thêm 1.400 tỷ đồng để khắc phục hậu quả, nâng tổng số tiền gia đình ông Quyết đã nộp lên gần 2.500 tỷ đồng, vượt 10 tỷ đồng so với yêu cầu về nghĩa vụ dân sự. Động thái này diễn ra trong bối cảnh ông Quyết cùng hai em gái đang kháng cáo xin giảm nhẹ hình phạt sau bản án sơ thẩm.
Tại phiên sơ thẩm, ông Trịnh Văn Quyết, cựu chủ tịch FLC, bị tuyên án 21 năm tù, trong khi hai em gái của ông nhận mức án từ 8 đến 14 năm tù. Cả ba bị cáo bị cáo buộc về tội Thao túng thị trường chứng khoán và Lừa đảo chiếm đoạt tài sản.
Trong quá trình xét xử sơ thẩm, ông Quyết từng ước tính tổng tài sản cá nhân của mình vào khoảng 5.000 tỷ đồng, bao gồm cổ phần tại Bamboo Airways, cổ phần tại tập đoàn FLC và hàng trăm triệu cổ phiếu. Tuy nhiên, ông cũng cho biết toàn bộ tài sản này đã bị phong tỏa để phục vụ công tác điều tra. Mặc dù vậy, ông Quyết khẳng định số tài sản này đủ để thực hiện nghĩa vụ dân sự trong vụ án.
Xuyên suốt phiên tòa sơ thẩm, ông Quyết không phủ nhận tội trạng hay trình bày chi tiết về hành vi phạm pháp, mà tập trung vào việc tìm cách khắc phục hậu quả. Trong lời nói sau cùng, ông bày tỏ mong muốn được hưởng sự khoan hồng và giảm nhẹ hình phạt để sớm có cơ hội làm lại cuộc đời.
Mặc dù pháp luật hiện hành chưa quy định cụ thể về mức độ hoặc thời điểm bồi thường thiệt hại để được hưởng tình tiết giảm nhẹ, thực tế xét xử cho thấy việc khắc phục hậu quả phải tương xứng với thiệt hại gây ra, đồng thời xem xét thái độ khai báo, nhân thân và vai trò của bị cáo trong vụ án. Việc nộp tiền khắc phục không đồng nghĩa với việc đương nhiên được giảm án.
Trong những năm gần đây, các cơ quan tố tụng đã xác định việc thu hồi tài sản là một nhiệm vụ ưu tiên trong các đại án kinh tế, tham nhũng, tạo điều kiện cho những người phạm tội khắc phục hậu quả. Nhờ đó, nhiều cựu quan chức và đại gia đã tích cực hơn trong việc trả lại tiền thu lợi bất chính.
Một ví dụ điển hình là vụ án xảy ra tại Tập đoàn Tân Hoàng Minh, trong đó chủ tịch Đỗ Anh Dũng bị cáo buộc chủ mưu lừa đảo hơn 8.600 tỷ đồng của hàng nghìn nhà đầu tư thông qua việc phát hành trái phiếu. Ông Dũng bị truy tố với khung hình phạt lên đến chung thân. Tuy nhiên, tại phiên tòa sơ thẩm, tòa đánh giá cao sự ăn năn hối cải và việc Tân Hoàng Minh đã nộp đủ số tiền thiệt hại trong giai đoạn điều tra. Nhờ đó, ông Dũng nhận mức án 8 năm tù và sau đó được giảm thêm một năm tù ở phiên phúc thẩm. Thậm chí, ông còn được đặc xá nhân dịp 30/4.
Điều 51 Bộ luật Hình sự năm 2015 quy định rằng việc người phạm tội tự nguyện sửa chữa, bồi thường thiệt hại hoặc khắc phục hậu quả là một trong những tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự.
Trong giai đoạn 2 của đại án Vạn Thịnh Phát, bà Trương Mỹ Lan cũng được giảm án từ chung thân xuống 30 năm tù, mặc dù không trực tiếp nộp tiền khắc phục hậu quả. Tòa ghi nhận bà Lan có nhiều tình tiết giảm nhẹ mới và có khả năng khắc phục thiệt hại rất lớn. Trước phiên phúc thẩm, cơ quan chức năng đã thu hồi được hơn 8.600 tỷ đồng từ giai đoạn một của vụ án và dự kiến sẽ thu hồi thêm 15.000 tỷ đồng trong thời gian tới.
Hội đồng xét xử cấp cao tại TP HCM cho biết, việc xem xét giảm án tử hình cho bà Lan sẽ dựa trên số tiền bị cáo buộc tham ô là 304.000 tỷ đồng. Nếu bà Lan tích cực khắc phục 3/4 số tiền này, tức khoảng 228.000 tỷ đồng, sẽ được xem xét chuyển sang án chung thân.
Trong vụ án này, ông Dương Tấn Trước, CEO Công ty Tường Việt, được giảm 5 năm tù nhờ nộp 3.000 tỷ đồng khắc phục hậu quả. Ông Nguyễn Cao Trí cũng được giảm 2 năm tù do đã khắc phục toàn bộ nghĩa vụ dân sự, nộp lại 1.000 tỷ đồng chiếm đoạt của bà Trương Mỹ Lan.
Trong vụ án MobiFone mua cổ phần của AVG, cựu bộ trưởng Nguyễn Bắc Son đã được giảm án từ tử hình xuống chung thân sau khi gia đình nộp nốt số tiền nhận hối lộ còn lại. Tương tự, trong vụ án chuyến bay giải cứu, cựu thư ký Nguyễn Trung Kiên cũng được giảm án xuống chung thân nhờ nộp lại phần lớn số tiền nhận hối lộ.
Luật sư Trịnh Văn Tuyến nhận định việc khắc phục hậu quả có ý nghĩa rất quan trọng trong việc quyết định hình phạt, đặc biệt trong các vụ án liên quan đến tài sản. Ông nhấn mạnh rằng tư pháp hiện đại coi trọng việc thu hồi tài sản và giáo dục tội phạm hơn là trừng trị. Mục tiêu cao nhất của việc xử lý tội phạm kinh tế, tham nhũng là khôi phục lại tài sản công, chứ không chỉ là trừng phạt.
Luật sư Tuyến cho rằng chủ trương ưu tiên thu hồi tài sản trong các vụ án kinh tế đem lại lợi ích cho cả người phạm tội, Nhà nước và xã hội. Việc luật hóa việc giảm nhẹ cho người phạm tội thông qua việc khắc phục hậu quả sẽ tạo động lực lớn cho người phạm tội và gia đình nộp lại số tiền hưởng lợi bất chính. Ông cũng lưu ý rằng số tiền nộp lại phải tương xứng với số tiền chiếm đoạt, kết hợp với các yếu tố khách quan khác để được xem xét giảm nhẹ.
Admin
Nguồn: VnExpress
