Anh Vũ Minh Ngọc, 42 tuổi, một nhà khoa học người Việt đang công tác tại Viện Nghiên cứu và Quản lý chất thải phóng xạ của Pháp, vừa vinh dự nhận giải thưởng Giovanni Barla Best Paper Award danh giá từ tạp chí khoa học Rock Mechanics and Rock Engineering. Giải thưởng này được trao cho công trình nghiên cứu xuất sắc nhất năm 2024 về mô hình đóng hầm địa chất lưu giữ chất thải phóng xạ, do anh Ngọc và các cộng sự thực hiện.
Tạp chí Rock Mechanics and Rock Engineering là một ấn phẩm uy tín hàng đầu trong lĩnh vực Địa cơ học, với chỉ số H-index cao ngất ngưởng là 153, thuộc nhóm Q1 – nhóm các tạp chí khoa học danh giá nhất trên thế giới. Tạp chí này cũng nằm trong danh mục cơ sở dữ liệu ISI của Quỹ Phát triển Khoa học và Công nghệ Việt Nam Nafosted.
Ngoài thành tích nổi bật này, anh Vũ Minh Ngọc còn là tác giả của gần 150 bài báo khoa học, và từng được vinh danh với giải luận án tiến sĩ xuất sắc của Hiệp hội các Viện Nghiên cứu và Công nghệ châu Âu vào năm 2013. Hiện tại, công việc chính của anh là tham gia vào các thí nghiệm được thực hiện sâu dưới lòng đất, đồng thời định hướng và quản lý các dự án nghiên cứu liên quan đến hầm lưu trữ chất thải phóng xạ.
Sinh ra và lớn lên tại xã Xuân Vinh, huyện Xuân Trường, tỉnh Nam Định, anh Ngọc đã trải qua một hành trình đầy nỗ lực để đạt được những thành công như ngày hôm nay. Bước ngoặt lớn đầu tiên trong cuộc đời anh là khi đỗ vào lớp chọn của trường THPT chuyên Lê Hồng Phong. Từ một vùng quê nghèo, việc được học tập tại một ngôi trường chuyên của tỉnh, lại là lần đầu tiên lên thành phố Nam Định, đã khiến anh không khỏi choáng ngợp.
Anh Ngọc nhớ lại: “Các bạn trong lớp rất giỏi. Nhiều lúc giáo viên Toán chưa viết xong đề, có bạn đã giơ tay phát biểu, trong khi với tôi đó đều là những dạng bài mới”. Anh nhận ra rằng để hòa nhập và vươn lên trong một môi trường cạnh tranh như vậy, bản thân cần phải nỗ lực hơn rất nhiều.
Với phương châm “cần cù bù thông minh”, anh Ngọc dành phần lớn thời gian cho việc học. Anh không ngại làm đi làm lại một bài tập cho đến khi hiểu rõ, và luôn chủ động hỏi bài bạn bè, thầy cô. Sau vài tháng miệt mài, anh dần bắt kịp tốc độ học của các bạn và vươn lên đứng trong top đầu của lớp.
Đến tận bây giờ, anh Ngọc vẫn coi việc chuyển từ quê lên trường chuyên là một trong những thay đổi lớn nhất của cuộc đời. Việc học cách hòa nhập và vươn lên trong một môi trường có nhiều người giỏi đã tạo nền tảng vững chắc để anh tự tin nắm bắt những cơ hội sau này.
Năm 2001, anh Ngọc trúng tuyển vào ngành Cầu đường, chương trình đào tạo kỹ sư chất lượng cao Việt Pháp (PFIEV) tại trường Đại học Xây dựng Hà Nội. Anh chia sẻ rằng lựa chọn này xuất phát từ mong muốn “có một tương lai tốt đẹp”, bởi anh thấy nhiều người giỏi trong xã cũng chọn học ngành Cầu đường.
Sau khi tốt nghiệp, được sự truyền cảm hứng từ các thầy cô giáo và ước mơ từ thuở nhỏ, anh Ngọc ứng tuyển vào vị trí giảng viên tại bộ môn Cầu đường sân bay của Học viện Kỹ thuật quân sự. Sau hai năm công tác, anh giành được học bổng thạc sĩ ngành Khoa học công nghệ tại Đại học Cầu đường Paris. Anh chọn Pháp vì đã có thời gian học chương trình Việt – Pháp ở đại học, cũng như tìm hiểu về văn hóa và các trường đại học danh tiếng tại đây.
Tuy nhiên, những ngày đầu du học không hề dễ dàng đối với anh Ngọc, do vốn tiếng Pháp còn hạn chế. Anh gần như không hiểu gì khi nghe giảng hoặc làm các thủ tục hành chính.
“Yếu ngoại ngữ làm gì cũng khó”, anh Ngọc tâm sự. May mắn thay, chương trình học ở Pháp chú trọng vào Toán học, nên dù không hiểu hết giáo trình và bài giảng, anh vẫn có thể nắm bắt kiến thức nhờ vào các con số và ký hiệu quốc tế quen thuộc.
Nhận thức được sự bất lợi về ngôn ngữ, anh Ngọc quyết tâm dồn sức học tiếng Pháp, đồng thời đọc lại các bài giảng. Nếu vẫn chưa hiểu, anh sẽ tìm sách trong thư viện hoặc hỏi bạn bè. Nhờ sự kiên trì và chăm chỉ, anh đã tốt nghiệp thạc sĩ năm 2009 với tấm bằng xuất sắc. Thừa thắng xông lên, anh tiếp tục đăng ký làm nghiên cứu sinh tại Đại học Cầu đường Paris, chuyên ngành Địa cơ học – một lĩnh vực nghiên cứu về đá, ứng dụng trong khai thác khoáng sản, năng lượng, xây dựng và môi trường.
Năm 2013, luận án tiến sĩ của anh Ngọc về đề tài “Mô hình hóa dòng chảy trong môi trường rỗng và nứt bằng phương pháp phương trình tích phân suy biến” đã được Hiệp hội các Viện Nghiên cứu và Công nghệ châu Âu trao giải xuất sắc.
Thành tích này đã giúp anh trúng tuyển vào vị trí chuyên viên nghiên cứu tại Viện Nghiên cứu và Quản lý chất thải phóng xạ của Pháp. Nhiệm vụ ban đầu của anh là mô hình hóa các thí nghiệm được thực hiện dưới lòng đất.
Anh Ngọc chia sẻ: “Khối lượng công việc rất lớn. Làm về địa cơ học nhưng tôi cũng phải biết về an toàn phóng xạ, hạt nhân và nhiều chuyên ngành khác”.
Theo anh, để đạt được những thành tựu tương đương với người bản địa khi làm việc ở nước ngoài, mỗi người phải nỗ lực gấp 2-3 lần. Vì vậy, anh thường xuyên ở lại cơ quan cả tuần để nghiên cứu và làm việc. Dần dần, anh đã bắt kịp các đồng nghiệp người Pháp và được giao nhiều nhiệm vụ quan trọng.
Bên cạnh công việc chính, anh Ngọc vẫn duy trì hoạt động nghiên cứu. Các đề tài anh tham gia thường liên quan đến công việc hiện tại, xoay quanh các thí nghiệm, phát triển lý thuyết và mô hình về hầm lưu trữ chất thải phóng xạ dưới lòng đất.
Anh giải thích rằng chất thải phóng xạ có thể tồn tại hàng trăm nghìn năm, do đó, bài toán đặt ra cho các nhà nghiên cứu là làm thế nào để bảo quản chúng một cách an toàn, không gây hại cho sức khỏe con người và hệ sinh quyển. Giải pháp đang được Pháp và nhiều quốc gia nghiên cứu là lưu trữ chất thải sâu dưới lòng đất, trong các lớp địa chất phù hợp như đất sét hoặc đá granit.
Từ năm 2018, anh Ngọc và nhóm nghiên cứu tại Đại học Bách khoa Catalunya, Tây Ban Nha, đã bắt đầu nghiên cứu về giải pháp đóng hầm lưu trữ chất thải phóng xạ khi chúng đã đầy, đồng thời tìm cách bảo quản lượng chất thải này trong khoảng một triệu năm. Anh cho biết đây là một quá trình phức tạp, liên quan đến nhiều hiện tượng vật lý kết hợp (phóng xạ, nhiệt, cơ học, thủy lực, khí hydro, hóa học) và vật liệu, cùng với thời gian tính toán rất dài.
“Chúng tôi gặp nhiều khó khăn, nhưng vẫn kiên trì theo đuổi vì thấy nghiên cứu của mình có thể đóng góp được nhiều cho lĩnh vực phóng xạ, hạt nhân”, anh Ngọc tâm sự. Trong nhóm, anh là người đưa ra ý tưởng, xây dựng mô hình tính toán, định hướng nghiên cứu, hướng dẫn nhóm giải thích các hiện tượng vật lý và cung cấp dữ liệu đo đạc từ phòng thí nghiệm dưới lòng đất.
Giải thưởng nghiên cứu xuất sắc của năm là một sự ghi nhận xứng đáng cho sự kiên trì và nỗ lực của anh Ngọc trong gần 20 năm sống và học tập tại nước ngoài.
Giáo sư Jian Shao, thành viên của hội đồng đánh giá giải thưởng Giovanni Barla Best Paper Award, nhận xét rằng nghiên cứu của nhóm anh Ngọc gây ấn tượng bởi tính độc đáo, phương pháp nghiên cứu chặt chẽ và sự phù hợp với những thách thức trong lĩnh vực địa cơ học hiện nay. Giáo sư Shao hiện là thành viên cao cấp của Viện Đại học Pháp (IUF) và Viện sĩ Viện Hàn lâm khoa học châu Âu.
Ông Shao nhấn mạnh: “Kết quả nghiên cứu mở ra triển vọng mới cho các ứng dụng thực tế, đặc biệt là trong lĩnh vực lưu trữ chất thải phóng xạ. Đây là một đóng góp có sức ảnh hưởng lớn đến toàn bộ cộng đồng khoa học trong lĩnh vực địa cơ học”.
Nhìn lại con đường đã qua, anh Ngọc cảm thấy mình may mắn vì dù chọn ngành Cầu đường khi chưa thực sự hiểu rõ về ngành, anh “càng học càng thích”. Anh cho rằng đam mê là động lực tạo ra cảm hứng và sự sáng tạo để theo đuổi mục tiêu. Hiện tại, anh hài lòng với công việc và lĩnh vực mình đang theo đuổi.
Ngoài công việc nghiên cứu, anh Ngọc còn tích cực hỗ trợ sinh viên Việt Nam sang Pháp làm nghiên cứu thông qua các chương trình học bổng, đồng thời hợp tác với các giáo sư người Việt để hỗ trợ giảng viên trong nước về chuyên môn.
Anh bày tỏ: “Tôi cũng mong có thể đóng góp cho Việt Nam trong dự án xây dựng nhà máy điện hạt nhân ở Ninh Thuận”.
Admin
Nguồn: VnExpress
