Trong y học thể thao, giai đoạn ngay sau khi vận động viên (VĐV) cán đích được xem là “vùng chuyển tiếp nguy hiểm”. Đây là thời điểm hệ tim mạch và thần kinh của VĐV dễ bị mất kiểm soát chỉ trong vài phút ngắn ngủi.
Sau khi hoàn thành một cuộc đua dài 21km hoặc 42km, việc người chạy cảm thấy mệt mỏi là điều dễ hiểu. Tuy nhiên, nếu xuất hiện các triệu chứng như choáng váng, hoa mắt, tối sầm mặt hoặc cảm giác muốn ngã ngay sau khi dừng chạy, thì cần phải đặc biệt lưu ý. Đôi khi, những dấu hiệu tưởng chừng như đơn giản này lại có thể dẫn đến những can thiệp y tế khẩn cấp nếu chủ quan và không để ý đến những “phút mệt” sau khi về đích.
Vậy nguyên nhân của tình trạng này là gì?
Một trong những nguyên nhân phổ biến nhất là hiện tượng tụt huyết áp sau khi gắng sức. Trong quá trình chạy, tim đập nhanh hơn và mạch máu giãn nở để tăng cường lưu lượng máu đến cơ bắp. Khi dừng lại đột ngột, cơ chế co mạch không kịp điều chỉnh, dẫn đến tình trạng máu bị ứ đọng ở phần dưới cơ thể, làm giảm lượng máu trở về tim và gây ra hạ huyết áp tạm thời. Người bị tụt huyết áp sẽ cảm thấy hoa mắt, loạng choạng, và đôi khi có thể mất ý thức trong chốc lát.
Tình trạng này càng dễ xảy ra hơn nếu người chạy bị thiếu nước hoặc điện giải. Việc đổ mồ hôi liên tục trong suốt cuộc đua làm mất đi các khoáng chất thiết yếu như natri, kali, canxi. Nếu không được bù đắp đúng cách, đặc biệt là trong điều kiện thời tiết nóng ẩm, cơ thể dễ rơi vào trạng thái mất cân bằng điện giải, dẫn đến mệt mỏi, buồn nôn, chuột rút, thậm chí là rối loạn tri giác.
Một nguyên nhân khác có thể là do rối loạn hệ thần kinh tự chủ sau khi vận động. Khi hệ giao cảm, vốn có vai trò giúp cơ thể duy trì hoạt động liên tục ở cường độ cao, giảm hoạt động đột ngột sau khi về đích, cơ thể sẽ không kịp thích nghi. Điều này dẫn đến phản xạ chậm trong việc điều chỉnh huyết áp và nhịp tim. Kết quả là người chạy cảm thấy choáng váng, tim đập bất thường, và đôi khi bị hụt hơi.
Ngoài ra, cảm giác choáng váng sau khi về đích cũng có thể xuất phát từ các trường hợp người chạy có sẵn rối loạn nhịp tim nhưng chưa được phát hiện. Nhịp tim quá nhanh, quá chậm hoặc bất ổn ngay sau khi gắng sức có thể là dấu hiệu ban đầu của rối loạn điện học tim mạch. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, tình trạng này có thể dẫn đến những hậu quả nguy hiểm khi tiếp tục vận động ở cường độ cao.
Vậy, chúng ta nên xử lý như thế nào khi gặp phải tình trạng này?
Nếu bạn thường xuyên bị choáng váng sau khi chạy, hãy chủ động đi khám sàng lọc để kiểm tra huyết áp tư thế, điện tâm đồ, xét nghiệm điện giải và đánh giá chức năng tim mạch. Đặc biệt, cần lưu ý nếu các biểu hiện này đi kèm với các triệu chứng như buồn nôn, vã mồ hôi lạnh, nhịp tim bất thường, co giật nhẹ hoặc mất ý thức thoáng qua.
Trong quá trình tập luyện, một biện pháp đơn giản mà bạn có thể thực hiện là không nên ngồi hoặc nằm xuống ngay sau khi cán đích. Thay vào đó, hãy đi bộ chậm rãi trong khoảng 5-10 phút để giúp hệ tuần hoàn “hạ nhiệt”. Sau đó, hãy bù nước từ từ bằng các dung dịch chứa điện giải phù hợp, thay vì uống quá nhiều nước lọc một lúc.
Đích đến của một cuộc chạy không nên là điểm khởi đầu của những rủi ro về sức khỏe. Hãy biến khoảnh khắc về đích trở thành một hình ảnh rạng rỡ, thay vì một khoảnh khắc đầu gối khuỵu xuống vì cơ thể kiệt quệ trong im lặng.
Admin
Nguồn: VnExpress
