Cuốn sách “Genesis: Khởi nguyên – Trí tuệ nhân tạo, niềm hy vọng và tinh thần nhân loại,” ra mắt bản gốc năm 2024 và bản dịch tiếng Việt vào tháng 5 vừa qua, là công trình nghiên cứu sâu sắc về ảnh hưởng của trí tuệ nhân tạo (AI) trên nhiều lĩnh vực. Ba tác giả, gồm cựu ngoại trưởng Mỹ Henry Kissinger cùng hai chuyên gia công nghệ Eric Schmidt và Craig Mundie, đã cùng nhau khám phá tác động của AI trên tám lĩnh vực chính, bao gồm khám phá, bộ não, thực tại, chính trị, an ninh, thịnh vượng, khoa học và chiến lược.
Một trong những câu hỏi trọng tâm mà cuốn sách đặt ra là làm thế nào để cân bằng giữa những lợi ích tiềm tàng mà AI mang lại và những rủi ro mà nó có thể gây ra.
Từ góc độ của một nhà ngoại giao kỳ cựu, Henry Kissinger đặc biệt quan tâm đến những tác động chính trị của AI. Ông phân tích cách thức công nghệ này có thể làm thay đổi cán cân quyền lực trên toàn cầu, tạo ra những hình thức cạnh tranh mới giữa các quốc gia. Cuốn sách cũng đưa ra cảnh báo về một cuộc chạy đua vũ trang tiềm tàng, trong đó các quốc gia có thể thúc đẩy phát triển AI mà không cân nhắc đầy đủ những hậu quả lâu dài.
Nhóm tác giả còn đưa ra một viễn cảnh đáng suy ngẫm, trong đó không chỉ có một AI duy nhất tồn tại, mà là sự song hành của nhiều thực thể trí tuệ siêu việt khác nhau. Họ lo ngại rằng các công ty sở hữu và phát triển những công nghệ này có thể dần thâu tóm quyền lực trên các lĩnh vực xã hội, kinh tế, quân sự và chính trị. Tác động sâu rộng nhất của AI có thể sẽ được cảm nhận trong lĩnh vực tôn giáo. Ngoài ra, cuốn sách cũng đề cập đến khả năng một số quốc gia coi sự trỗi dậy của AI là một mối đe dọa và phản ứng bằng vũ khí hạt nhân.
Cuốn sách đặt ra những câu hỏi mang tính triết học sâu sắc: Liệu AI có khả năng tự phát triển ý thức hay không? Điều gì sẽ xảy ra nếu ranh giới giữa trí tuệ nhân tạo và trí tuệ tự nhiên bị xóa nhòa? Các tác giả dự đoán rằng trong tương lai, AI có thể phát triển khả năng nhận thức thực tại, từ đó tạo ra nguy cơ thao túng và lừa dối con người.
Bên cạnh đó, sự phụ thuộc quá mức vào AI trong việc ra quyết định và giải quyết vấn đề có thể làm suy giảm khả năng tư duy độc lập và phán đoán đạo đức của con người. Một số ứng dụng AI hoạt động như những “hộp đen”, đưa ra những lời giải thích có vẻ mạch lạc cho các vấn đề phức tạp, nhưng thực chất lại thiếu căn cứ, logic rõ ràng và tính chuyên môn.
Tuy nhiên, nhóm tác giả vẫn giữ thái độ lạc quan về tiềm năng của AI trong việc kiến tạo một kỷ nguyên thịnh vượng và hạnh phúc. Họ cho rằng, mặc dù ban đầu một số người có thể lo ngại về việc máy móc thay thế lao động của con người, nhưng chúng ta hoàn toàn có thể đồng hành cùng AI để “vươn lên tỏa sáng cả trong suy nghĩ và hành động”.
Để đảm bảo rằng AI không trở thành mối đe dọa đối với nhân loại, cuốn sách đề xuất xây dựng các khuôn khổ pháp lý và đạo đức chặt chẽ. Các tác giả gợi ý biên soạn một bộ dữ liệu đào tạo AI toàn diện, được thu thập và chọn lọc từ các luật lệ và quy tắc toàn cầu, bao gồm cả các tiêu chí về nhân học, thần học và xã hội học. Đồng thời, cần đảm bảo tính công khai và minh bạch trong quy trình và kết quả đào tạo AI. Các cơ quan quản lý nhà nước cần xây dựng các tiêu chuẩn và mô hình kiểm toán cụ thể để tạo ra một khuôn khổ pháp lý rõ ràng cho AI.
Tác phẩm đã nhận được nhiều đánh giá tích cực từ giới chuyên gia. Tỷ phú Bill Gates nhận xét rằng cuốn sách “buộc chúng ta phải suy nghĩ nghiêm túc về những rủi ro và tiềm năng AI mang lại cho nhân loại”. Sam Altman, CEO của OpenAI, cho rằng cuốn sách mang đến một cái nhìn thực tế về tương lai trước mắt, với những khả năng gần như vô hạn và những thách thức mới phức tạp.
Trong lời tựa, Eric Schmidt và Craig Mundie chia sẻ rằng Henry Kissinger đã “làm việc đến những ngày cuối đời” cho cuốn sách này. Họ thường xuyên gặp gỡ và ông luôn nhấn mạnh sự cấp thiết trong việc truyền tải chủ đề trí tuệ nhân tạo đến độc giả. Họ quyết định giữ nguyên giọng văn và lối tư duy của Kissinger, để “tác phẩm cuối cùng của ông không theo ông về với cát bụi mà sống mãi với đời”.
Về các tác giả, Henry Kissinger (1923-2023), tên thật là Heinz Alfred Kissinger, sinh ra ở Đức và chuyển đến Mỹ năm 1938. Ông từng là cố vấn an ninh quốc gia và ngoại trưởng Mỹ dưới thời hai tổng thống Richard Nixon và Gerald Ford. Eric Schmidt (69 tuổi) từng là CEO của Google và thành viên hội đồng quản trị của Apple. Craig James Mundie (76 tuổi) là doanh nhân và từng giữ chức Giám đốc nghiên cứu và chiến lược của Microsoft.
Admin
Nguồn: VnExpress
