SkinnyTok, một nhánh nội dung lan truyền trên TikTok, từng gây tranh cãi gay gắt khi cổ xúy các video về giảm cân, chế độ ăn kiêng hà khắc và ám ảnh thân hình gầy gò. Dù hashtag #SkinnyTok đã thu hút hơn 1,5 triệu video và hàng trăm triệu lượt xem, TikTok sau đó đã phải cấm từ khóa này do tính chất độc hại của nó.
Ẩn sau vẻ ngoài của sự kỷ luật và động lực, SkinnyTok khuyến khích những phương pháp giảm cân cực đoan như bỏ bữa, kìm hãm cơn đói và sử dụng ngôn ngữ tiêu cực để thúc ép bản thân. Mục tiêu của trào lưu này không phải là sức khỏe, mà là sự gầy gò bằng mọi giá.
Một trong những đặc điểm đáng lo ngại của SkinnyTok là việc người dùng tự “bắt nạt” chính mình. Những lời khẳng định như “Thứ bạn lén lút ăn vặt trong đêm sẽ hiện hữu trên cơ thể vào ban ngày”, hay “Bạn đâu phải chó, sao cứ thưởng đồ ăn cho bản thân” lan truyền rộng rãi, gieo rắc cảm giác tội lỗi mỗi khi ăn uống.
Tiến sĩ Jillian Lampert từ Chương trình Emily gọi đây là một hình thức “tự bắt nạt kỹ thuật số”, khiến người dùng liên tục so sánh bản thân, hạ thấp giá trị và hình thành các thói quen ăn uống nguy hiểm.
Thuật toán của TikTok cũng bị chỉ trích vì góp phần khuếch tán nội dung độc hại. Chỉ cần tương tác với một video, người dùng sẽ nhanh chóng bị “nhấn chìm” trong các nội dung tương tự. Theo Tiến sĩ Lampert, việc tiếp xúc liên tục với những nội dung này khiến người xem dần bình thường hóa các hành vi cực đoan và dễ rơi vào vòng xoáy rối loạn ăn uống.
Thậm chí, một số người còn chia sẻ cách họ cố tình tạo ra cảm giác tiêu cực về cân nặng của mình, như một chiêu tâm lý để tạo cảm giác tội lỗi và hạn chế ăn uống. Một người dùng viết: “Hôm qua tôi đã dùng AI để tạo ra hình ảnh bản thân mảnh khảnh trong bộ bikini. Có thể điều đó không lành mạnh, nhưng việc nhìn thấy nó khiến tôi thức tỉnh và quyết tâm kỷ luật hơn”.
Một người khác trích dẫn câu nói nổi tiếng của siêu mẫu Kate Moss từ những năm 90: “Không cảm giác nào tuyệt vời bằng cảm giác gầy gò”. Cô cho biết câu nói này cứ lặp đi lặp lại trong đầu như một lời nhắc nhở, khiến cô không cảm thấy có gì sai trái khi theo đuổi thân hình mảnh mai. Điều đáng nói là những nội dung này không hề “ẩn mình” mà nhận được hàng nghìn lượt thích, bình luận và sự hưởng ứng từ cộng đồng.
Một TikToker từng gây sốt với video thu hút hơn 750.000 lượt xem, trong đó cô thẳng thắn thừa nhận “Các video TikTok độc hại dành cho người gầy” đã giúp cô giảm khoảng 7,7 kg. Cô tiếp tục chia sẻ hàng loạt lời lẽ gây sốc mà bản thân chấp nhận như một phần của “liệu pháp tinh thần”. Cô thường xuyên tự “mắng” mình bằng những câu như: “Bạn ăn nhanh như thế, tôi ngạc nhiên là không thủ sẵn một chiếc thìa trong túi áo mỗi khi đi bất cứ đâu”, “Nếu quần short biết nói, chúng sẽ cười vào mặt bạn vì không thể nào mặc vừa”. Cuối cùng, cô kết luận: “Nếu những gì tôi nói khiến bạn tức giận thì tốt thôi. Một số người trong các bạn cần bị chọc giận như vậy để thay đổi”.
Các chuyên gia cảnh báo rằng phần lớn nội dung trên SkinnyTok thực chất là phiên bản hiện đại của những diễn đàn cổ xúy chứng chán ăn từng lan rộng vào đầu những năm 2000, giờ đây quay trở lại dưới hình thức tinh vi và dễ tiếp cận hơn thông qua mạng xã hội. Một nghiên cứu công bố năm ngoái cho thấy chỉ cần 8 phút tiếp xúc với nội dung TikTok cổ xúy chứng chán ăn cũng đủ khiến lòng tự trọng của phụ nữ trẻ bị ảnh hưởng và làm tăng nguy cơ mắc rối loạn ăn uống.
Mặc dù TikTok khẳng định không cho phép quảng bá hành vi ăn uống nguy hiểm và hiện tại, khi tìm kiếm từ khóa “SkinnyTok”, người dùng sẽ thấy cảnh báo kèm đường dẫn đến các nguồn hỗ trợ về rối loạn ăn uống, những nội dung độc hại vẫn len lỏi dưới nhiều hình thức khác nhau. Theo tiến sĩ Jillian Lampert, việc tiếp xúc liên tục với những nội dung mang tính “tự bắt nạt” thường đi kèm với lời khuyên ăn uống thiếu lành mạnh khiến người xem tự so sánh, cảm thấy mình chưa đủ gầy, chưa đủ đẹp và dần thay đổi hành vi để theo đuổi hình mẫu đó.
Tuy nhiên, các chuyên gia nhấn mạnh rằng mảnh mai không đồng nghĩa với khỏe mạnh. Việc ám ảnh với cân nặng có thể giúp một số người đạt được mục tiêu giảm cân, nhưng lại kéo theo nhiều hệ lụy sức khỏe nghiêm trọng.
Tiến sĩ Asim Cheema giải thích rằng đói không phải là dấu hiệu của việc đốt mỡ, mà là một tín hiệu quan trọng của cơ thể. Việc bỏ qua cảm giác đói có thể gây rối loạn chuyển hóa và suy dinh dưỡng, dẫn đến các vấn đề như rụng tóc, móng giòn, suy giảm chức năng miễn dịch, rối loạn trí nhớ và khó tập trung.
Nội dung của SkinnyTok thường ủng hộ việc nhịn ăn cực độ và khuyến khích thói quen chỉ ăn một bữa mỗi ngày, điều này có thể gây hại cho cơ thể. “Phương pháp ăn một bữa một ngày gây ra những thay đổi chuyển hóa nguy hiểm, bao gồm hạ đường huyết, teo cơ và ảnh hưởng chức năng nội tạng. Những thói quen này khiến cơ thể rơi vào trạng thái rối loạn trao đổi chất”, Tiến sĩ Cheema cảnh báo.
Nhiều người trên SkinnyTok dùng cà phê hoặc nước để kiềm chế cảm giác đói. Tuy nhiên, theo Tiến sĩ Cheema, nếu lạm dụng, các loại đồ uống này có thể gây mất cân bằng chất trong cơ thể, dẫn đến tụt natri, đau dạ dày, rối loạn tiêu hóa và gia tăng lo âu.
Tiến sĩ Lampert nhận định rằng SkinnyTok cổ xúy hành vi thay đổi cơ thể bằng mọi giá và khiến người dùng tin rằng càng gầy càng tốt, bất kể hậu quả.
Mặc dù tình trạng rối loạn ăn uống gia tăng trên mạng xã hội, nhận thức cộng đồng về sức khỏe tâm thần cũng dần được cải thiện. Tiến sĩ Brad Smith cho rằng xã hội ngày nay vừa chứng kiến làn sóng chấp nhận cơ thể, vừa chứng kiến sự trở lại của những quan niệm cực đoan về vóc dáng thon gọn.
Theo Hiệp hội Quốc gia về chứng chán ăn tâm thần, hơn 28 triệu người Mỹ sẽ mắc chứng rối loạn ăn uống trong đời. Đây là căn bệnh tâm thần có tỷ lệ tử vong cao thứ hai, gây ra hơn 10.000 ca tử vong mỗi năm.
Admin
Nguồn: VnExpress
