Ngày 13/6, Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) đã tiến hành một cuộc không kích quy mô lớn mang tên “Sư tử Trỗi dậy”, nhắm vào hàng loạt mục tiêu quân sự và hạt nhân của Iran. Mục đích của chiến dịch, theo tuyên bố của Israel, là ngăn chặn Iran tiếp tục làm giàu uranium, một bước tiến quan trọng trong việc chế tạo vũ khí hạt nhân.
Israel cho rằng họ không còn lựa chọn nào khác ngoài hành động quân sự để đối phó với “mối đe dọa cận kề” từ Iran. Israel tin rằng Iran đã tích lũy đủ uranium để có thể sản xuất nhiều bom hạt nhân trong vòng vài tháng tới.
IDF thông báo đã huy động hơn 200 máy bay chiến đấu và sử dụng hơn 300 quả đạn các loại để tấn công khoảng 100 mục tiêu khác nhau trên khắp Iran. Đây được xem là một trong những chiến dịch không kích lớn nhất mà Israel từng thực hiện.
Tuy nhiên, giới chuyên gia nhận định rằng việc phá hủy hoàn toàn các cơ sở hạt nhân của Iran là một nhiệm vụ vô cùng khó khăn. Tehran đã đầu tư nhiều năm để gia cố và bảo vệ các cơ sở này trước nguy cơ tấn công quân sự.
Cedric Leighton, một nhà phân tích quân sự kỳ cựu của CNN, cho biết Iran sử dụng một loại bê tông đặc biệt, có độ cứng rất cao để xây dựng các cơ sở hạt nhân. Ông bày tỏ nghi ngờ về khả năng các loại bom của Israel có thể xuyên thủng được lớp vật liệu này. Ông nói thêm, “Israel sẽ cần thực hiện nhiều đợt tấn công liên tiếp để có thể gây ra thiệt hại đáng kể.”
Một số cơ sở hạt nhân của Iran được xây dựng sâu dưới lòng đất hoặc bên trong các ngọn núi, khiến chúng nằm ngoài tầm với của các loại vũ khí thông thường.
Điển hình là tổ hợp hạt nhân Fordow. Theo Trita Parsi, Phó chủ tịch điều hành Viện Quincy, cơ sở này được xây dựng ở độ sâu gần một km trong lòng núi, khiến nó gần như không thể bị phá hủy.
Nhà máy làm giàu uranium Natanz ở Isfahan cũng được đặt dưới lòng đất. Tuy nhiên, giới chức quốc phòng Israel tin rằng cơ sở này, vốn là địa điểm làm giàu uranium lớn nhất của Iran, đã bị hư hại đáng kể trong cuộc không kích ngày 13/6.
Alex Plitsas, chuyên gia cao cấp tại Hội đồng Đại Tây Dương, cho biết các cơ sở hạt nhân ngầm của Iran được kết nối với nhau bằng một hệ thống đường hầm phức tạp với nhiều khúc cua 90 độ, tạo thêm một lớp bảo vệ nữa. Ông giải thích: “Tên lửa hoặc bom xuyên phá không thể đổi hướng 90 độ, điều này hạn chế các phương án tấn công.”
Các nhà phân tích cũng lưu ý rằng chương trình hạt nhân của Iran được phân tán trên nhiều địa điểm khác nhau, đòi hỏi một cuộc tấn công phải nhắm vào hầu hết hoặc tất cả các cơ sở này. Ngay cả Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA), tổ chức giám sát hạt nhân của Liên Hợp Quốc, cũng không biết Tehran cất giữ một số thiết bị quan trọng ở đâu, chẳng hạn như các bộ phận máy ly tâm dùng để làm giàu uranium.
Một số chuyên gia quân sự cho rằng Israel vẫn có khả năng vô hiệu hóa phần lớn các cơ sở này, nhưng đây sẽ là một chiến dịch đầy rủi ro, đòi hỏi nhiều đợt tấn công liên tiếp trong nhiều ngày.
Quân đội Mỹ, đồng minh thân cận của Israel, có khả năng tấn công các mục tiêu kiên cố tốt hơn nhiều nhờ loại bom xuyên hầm ngầm mạnh nhất của mình, GBU-57/B MOP, nặng gần 14 tấn. Tuy nhiên, loại bom này chỉ có thể được thả từ máy bay ném bom B-2, loại máy bay mà Israel không sở hữu.
Tướng không quân Mỹ về hưu Charles Wald cho biết Israel không có loại bom nào có sức công phá đủ mạnh để phá hủy hoàn toàn các cơ sở hạt nhân Fordow hoặc Natanz.
Eric Brewer, chuyên gia từ tổ chức Sáng kiến Đe dọa Hạt nhân, nhận định: “Trong bất kỳ kịch bản nào, Israel chỉ đang trì hoãn thời gian và có nguy cơ đẩy Iran tiến nhanh hơn đến việc chế tạo bom nguyên tử, thay vì làm chậm lại quá trình này.” Ông nhấn mạnh rằng cuộc tấn công có thể làm gián đoạn hoặc trì hoãn chương trình hạt nhân của Iran, nhưng không thể phá hủy nó hoàn toàn.
Ngay cả khi các cơ sở hạt nhân bị phá hủy, kiến thức và kinh nghiệm của Iran về làm giàu uranium vẫn còn đó. Việc ngăn chặn họ xây dựng lại sẽ là một nhiệm vụ liên tục và cực kỳ khó khăn.
Kelsey Davenport thuộc Hiệp hội Kiểm soát Vũ khí cho rằng: “Điều gì sẽ xảy ra sau đó? Iran có thể đáp trả các cuộc tấn công bằng cách củng cố và mở rộng các cơ sở hạt nhân của mình.”
Iran cũng có thể trục xuất các thanh sát viên IAEA, những người đóng vai trò là “con mắt giám sát” của thế giới đối với các cơ sở như Natanz và Fordow.
Hồi tháng Ba, Ali Shamkhani, cựu quan chức an ninh hàng đầu Iran, đã đăng trên mạng xã hội X rằng một cuộc tấn công quân sự vào Iran sẽ khiến họ cân nhắc việc trục xuất các thanh sát viên IAEA và chấm dứt hợp tác.
Triều Tiên là quốc gia duy nhất từng làm điều này, và thế giới đã chứng kiến nhiều vụ thử bom nguyên tử của Bình Nhưỡng. James Acton từ Quỹ Hòa bình Quốc tế Carnegie cảnh báo: “Sau khi bị Israel tấn công, Iran gần như chắc chắn sẽ trục xuất các thanh sát viên quốc tế và nhanh chóng chế tạo bom hạt nhân.”
Admin
Nguồn: VnExpress
