Tại một câu lạc bộ cocktail trên phố Đào Duy Từ, Hà Nội, chuỗi sự kiện “Ái Long Địa” đã trở lại vào một buổi tối cuối tháng 5, thu hút sự chú ý của đông đảo khán giả. Trong số thứ ba của sự kiện, ban tổ chức giới thiệu hai trích đoạn đặc sắc từ vở tuồng “Ôn Đình chém Tá,” mỗi trích đoạn kéo dài khoảng sáu, bảy phút.
Không gian sự kiện được bao trùm bởi sắc đỏ, nơi các nghệ sĩ đến từ Nhà hát Tuồng Việt Nam trình diễn trong trang phục tuồng truyền thống, thể hiện những vũ đạo uyển chuyển. Âm nhạc, với sự kết hợp giữa tiếng trống, kèn, nhị và những giai điệu hiện đại do DJ Felix sản xuất, mang đến một hơi thở mới mẻ cho loại hình nghệ thuật này. Nhóm sản xuất âm nhạc đã lựa chọn Techno vì tiết tấu mạnh mẽ, độ vang sâu, phù hợp với tính nghiêm trang và chất mạnh mẽ vốn có của tuồng.
Ban tổ chức cho biết ý tưởng này đã được ấp ủ và triển khai trong vòng bốn tháng. Trong khoảng thời gian đó, cả nhóm đã dành thời gian nghiên cứu cấu trúc vở diễn, đạo cụ, cách hát, các động tác của diễn viên, cũng như ánh sáng và âm nhạc trong tuồng. Thách thức lớn nhất đặt ra là làm thế nào để hòa quyện tuồng với nhạc điện tử mà vẫn giữ được bản sắc riêng của nó.
Trong những năm gần đây, việc làm mới nghệ thuật truyền thống ngày càng nhận được sự quan tâm của công chúng. Hồi tháng 8/2024, vở múa “Đối diện với vô cùng” đã ra mắt, kết hợp giữa vũ đạo, âm nhạc đương đại và các yếu tố tuồng. Sự kiện này là sự hợp tác giữa dự án văn hóa nghệ thuật đa ngôn ngữ “Lên Ngàn,” Nhà hát Tuồng Việt Nam và biên đạo múa Tú Hoàng. Tác phẩm sử dụng chất liệu từ nhạc Vinahouse, cùng với tiếng trống tế, đàn tranh, đàn bầu, tạo nên một không khí vừa huyền bí, vừa hùng tráng.
Nghệ sĩ Nguyễn Quốc Hoàng Anh, giám đốc dự án, chia sẻ mong muốn kết nối thế hệ nghệ sĩ trẻ Việt Nam và quốc tế với sân khấu truyền thống thông qua vũ đạo và âm nhạc hiện đại.
Ngoài ra, tại sự kiện “Chèo nảy chèo nay” thuộc khuôn khổ Lễ hội Thiết kế Sáng tạo Hà Nội 2024, vở chèo “Thị Mầu xuyên không” cũng thu hút sự quan tâm của giới trẻ nhờ thông điệp sáng tạo, phản ánh những vấn đề đương đại. Tác phẩm này đã áp dụng các kỹ thuật sân khấu hiện đại để làm nổi bật vẻ đẹp của chèo.
Trước những ý kiến cho rằng giới trẻ đang quay lưng lại với văn hóa truyền thống, tiến sĩ Lê Hồng Phước, trưởng khoa Ngữ văn Pháp, nhà nghiên cứu lịch sử văn hóa tại trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn TP HCM, bày tỏ sự không đồng tình. Ông cho biết, qua quan sát, ông nhận thấy có rất nhiều người không chỉ quan tâm mà còn tích cực tham gia vào công cuộc bảo tồn nghệ thuật truyền thống.
Việc đưa chất liệu truyền thống vào âm nhạc hiện đại ngày càng trở nên phổ biến. Năm 2020, ca sĩ Hà Myo đã ra mắt ca khúc “Xẩm Hà Nội,” kết hợp giữa xẩm, rap và nhạc điện tử, và nhận được những phản hồi tích cực từ khán giả. Gần đây, Jun Phạm cũng lần đầu tiên hát xẩm trong MV “Bất tuyệt thao thao,” một sản phẩm khai thác truyện cổ tích Sơn Tinh – Thủy Tinh.
Trên nhiều chương trình âm nhạc và concert, các tiết mục kết hợp giữa yếu tố truyền thống và hiện đại cũng được khán giả trẻ đón nhận nồng nhiệt. Năm ngoái, ca khúc “Trống cơm” trong show “Anh trai vượt ngàn chông gai” đã được phối khí lại trên nền nhạc dân ca, kết hợp với rap và vũ đạo, với điểm nhấn là phần gảy đàn bầu của ca sĩ Soobin. Tương tự, trong ca khúc “Mưa trên phố Huế,” các nghệ sĩ đã thể hiện múa nón và điệu múa chén đặc trưng của ca Huế, mang đến một hơi thở mới cho tác phẩm.
Trong hai đêm nhạc “All-rounder” ngày 26 và 27/5 của Soobin, anh đã khiến hàng nghìn khán giả bất ngờ khi cùng bố, Nghệ sĩ Nhân dân Huỳnh Tú, và rapper Binz biểu diễn bài xẩm “Mục hạ vô nhân.” Soobin đã giữ nguyên những luyến láy đặc trưng của xẩm, đồng thời kết hợp với cách thể hiện gần gũi hơn với người nghe. Phần âm nhạc sôi động và vũ đạo bắt mắt đã góp phần khuấy động không khí của concert.
Ông Tạ Văn Sốp, nguyên phó giám đốc Nhà hát Tuồng Việt Nam, cho rằng nên có những chương trình giúp thế hệ trẻ biết đến tuồng, hiểu về bộ môn nghệ thuật này, từ đó khơi dậy tình yêu và trách nhiệm gìn giữ. Ông nhấn mạnh: “Đó là cách bảo tồn bền vững nhất.”
Ngoài âm nhạc, nhiều sự kiện cũng được tổ chức để đưa nghệ thuật truyền thống đến gần hơn với giới trẻ. Tháng 11/2024, Nhà hát Tuồng Việt Nam đã phối hợp với nhóm sinh viên khoa Quan hệ công chúng và Quảng cáo, Học viện Báo chí và Tuyên truyền, thực hiện dự án “Khai sắc tuồng thanh,” nhằm kết nối giới trẻ với tuồng. Trong khuôn khổ sự kiện, có các hoạt động như workshop “Nét tuồng,” trải nghiệm làm postcard mặt nạ tuồng, và talkshow “Mãn sắc” – giải mã vẻ đẹp ước lệ của loại hình nghệ thuật này.
Theo tiến sĩ Lê Hồng Phước, việc giới trẻ áp dụng công nghệ và âm nhạc hiện đại để làm mới các giá trị truyền thống là một tín hiệu tích cực. Tuy nhiên, ông cũng lưu ý rằng nếu chỉ chú trọng đến việc làm mới mà không am hiểu sâu sắc về bản chất của loại hình nghệ thuật đó, tác phẩm có nguy cơ xa rời bản chất, bị lai tạp và trở thành một thứ khác. Vì vậy, ông nhấn mạnh rằng người thực hiện cần có kiến thức vững chắc và không nên vội vàng sáng tạo nếu chưa nắm vững những yếu tố cốt lõi.
Admin
Nguồn: VnExpress
