Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu tuyên bố “Chúng ta đang trên con đường hướng đến chiến thắng” trong cuộc xung đột với Iran, khẳng định người dân Israel hiểu rõ đây là một cuộc chiến sinh tồn. Ông đưa ra phát biểu này vào chiều ngày 15/6 tại thành phố Bat Yam, trước một tòa chung cư bị hư hại nặng do tên lửa đạn đạo Iran bắn vào đêm hôm trước.
Theo thông tin từ Israel, các cuộc tập kích từ Iran đã khiến ít nhất 14 người thiệt mạng và 380 người bị thương. Lực lượng cứu hộ vẫn đang nỗ lực tìm kiếm người mất tích trong đống đổ nát phía sau Thủ tướng.
Ba đêm liên tiếp, Iran đã tiến hành các cuộc tấn công tên lửa trả đũa Israel. Điều này xảy ra sau khi Tel Aviv tiến hành không kích phủ đầu vào rạng sáng ngày 13/6, khiến nhiều chỉ huy quân sự, nhà khoa học thiệt mạng và gây thiệt hại cho cơ sở hạt nhân của Tehran. Bộ Y tế Iran cho biết các cuộc tấn công của Israel đã làm 224 người thiệt mạng, bao gồm cả trẻ em, và gần 1.500 người bị thương, phần lớn là dân thường.
Chiến dịch “Sư tử Trỗi dậy” do Israel phát động được cho là đã giúp Thủ tướng Netanyahu củng cố vị thế chính trị, nhưng đồng thời làm tăng nguy cơ Tel Aviv phải đối mặt với một cuộc xung đột kéo dài và gây ra những tổn thất ngày càng lớn từ các đòn đáp trả liên tục của Iran.
Chiến dịch này được ông Netanyahu ra lệnh tiến hành chỉ vài ngày sau khi chính phủ của ông đối mặt với một thách thức lớn. Phe đối lập, chủ yếu gồm các nhóm trung dung và cánh tả, đã trình nghị quyết giải tán quốc hội để mở đường cho cuộc bầu cử sớm. Hai đảng Do Thái Chính thống trong liên minh cầm quyền, Shas và United Torah Judaism (UTJ), đã đe dọa ủng hộ giải tán quốc hội do bất mãn với việc chính phủ không thông qua dự luật miễn trừ nghĩa vụ quân sự bắt buộc đối với cộng đồng của họ. Vấn đề này đã gây chia rẽ trong cộng đồng người Do Thái ở Israel từ lâu. Tuy nhiên, nghị quyết đã bị chặn tại quốc hội Israel sau cuộc bỏ phiếu vào sáng ngày 12/6.
Trong khi đó, những người chỉ trích ông Netanyahu cho rằng Israel nên có hành động cứng rắn hơn đối với Iran, vì cho rằng đối thủ này đang ở thế yếu sau khi các nhóm dân quân trong “Trục Kháng chiến” do Tehran hậu thuẫn như Hezbollah và Hamas đã bị Tel Aviv giáng đòn nặng nề. Họ cũng lưu ý rằng Iran gần đây đã có những tiến triển trong chương trình hạt nhân của mình. Israel coi chương trình này là một mối đe dọa hiện hữu, có thể được sử dụng cho mục đích quân sự, trong khi Tehran luôn khẳng định chương trình này chỉ phục vụ mục đích hòa bình.
Theo các nhà phân tích, những yếu tố trên có thể đã thúc đẩy ông Netanyahu hành động. Động thái này càng gây chú ý bởi vì ông Netanyahu thường chọn cách leo thang xung đột từng bước thay vì một chiến lược có phạm vi rộng.
Jonathan Rynhold, trưởng khoa nghiên cứu chính trị tại Đại học Bar-Ilan, Israel, nhận định: “Ông Netanyahu giờ đã có vị thế tốt hơn. Đó không chỉ là thắng lợi về mặt chiến thuật mà còn cả về chiến lược và ngoại giao”.
Chiến dịch “Sư tử Trỗi dậy” đã khiến phe đối lập thể hiện sự ủng hộ đối với ông Netanyahu. Cựu thủ tướng Israel Naftali Bennett, đối thủ chính của ông Netanyahu, viết trên X ngày 14/6: “Israel đang cứu thế giới khỏi nguy cơ Iran sở hữu vũ khí hạt nhân”. Yair Lapid, lãnh đạo phe đối lập Israel, ngày 15/6 kêu gọi đoàn kết để đối phó với Iran.
Cuộc xung đột với Iran mang đến cơ hội cho Thủ tướng Netanyahu định hình lại di sản lãnh đạo của mình, vốn đã bị ảnh hưởng bởi cuộc tấn công của Hamas hồi tháng 10/2023 và cách giải quyết cuộc xung đột ở dải Gaza. Tuy nhiên, giới quan sát đánh giá rằng đây là một “con dao hai lưỡi” nếu xung đột kéo dài và gây ra hậu quả nặng nề cho Israel.
Mặc dù nhiều người dân Israel đã bày tỏ sự ủng hộ đối với ông Netanyahu trong việc thể hiện sự cứng rắn đối với Iran, nhưng khi chứng kiến “mưa tên lửa” trả đũa của Tehran trút xuống nước này trong nhiều ngày liên tục, tình hình có thể đảo chiều nhanh chóng nếu những đòn tập kích đó gây thiệt hại nặng nề hoặc làm đảo lộn cuộc sống của người dân trong thời gian dài.
Tình huống tương tự đã xảy ra trong cuộc chiến giữa Israel và Hamas. Từ sự đồng thuận ủng hộ cuộc chiến, quan điểm của công chúng Israel giờ đây đã chia rẽ sâu sắc. Nhiều người bắt đầu tin rằng ông Netanyahu cố tình kéo dài cuộc chiến vì mục đích chính trị.
Một thất bại trên chiến trường, chẳng hạn như việc Iran bắn hạ chiến đấu cơ Israel và bắt sống phi công, có thể khiến tình hình trở nên tiêu cực đối với ông Netanyahu. Việc Thủ tướng Israel ám chỉ ý định thay đổi chế độ ở Iran cũng sẽ làm tổn hại thêm hình ảnh của ông.
K. P. Fabian, cựu quan chức ngoại giao Ấn Độ, nhận định: “Những phát biểu ngày càng cứng rắn của ông Netanyahu còn có thể làm Israel bị cô lập trên trường quốc tế, thậm chí thúc đẩy Iran thực sự theo đuổi nỗ lực chế tạo bom nguyên tử”.
Yohanan Plesner, chủ tịch viện chính sách Viện Dân chủ Israel, nhận định cuộc xung đột hiện nay là một diễn biến chưa từng có trong quan hệ căng thẳng giữa Israel và Iran, có thể là một bước ngoặt quan trọng trong quỹ đạo phát triển của Israel và khu vực. “Điều này có thể mang lại hệ quả chính trị không chỉ với ông Netanyahu mà còn ảnh hưởng toàn bộ hệ thống”, Plesner nói.
Nếu Iran quyết tâm theo đuổi chiến dịch đáp trả “Lời hứa Đích thực 3” trong thời gian dài và khiến hệ thống phòng không Israel bị quá tải, những tính toán chính trị của ông Netanyahu có nguy cơ vượt tầm kiểm soát. Để tự bảo vệ, Israel có thể sẽ phải đề nghị Mỹ can thiệp, điều này có thể kéo Washington vào một cuộc xung đột mới kéo dài và lan rộng khắp khu vực.
Giới chức Iran đã nhiều lần cảnh báo sẽ tấn công các căn cứ của Mỹ và đồng minh ở Trung Đông nếu họ tham gia vào chiến dịch của Tel Aviv. Các nước vùng Vịnh, vốn đang nỗ lực hạ nhiệt căng thẳng, giờ đây lo ngại cơ sở hạ tầng của họ có thể bị nhắm đến nếu Iran chọn leo thang.
Washington hiện vẫn đang ủng hộ chiến dịch của Israel, nhưng Robert Malley, cựu đàm phán viên về vấn đề hạt nhân Iran dưới thời tổng thống Joe Biden, cho rằng “đến một lúc nào đó, không sớm thì muộn, họ sẽ hành động” để hạn chế xung đột. Ông Trump vẫn muốn đạt được thỏa thuận với Tehran và tránh bị kéo vào một cuộc chiến lâu dài và tốn kém.
Mỹ và Iran đã nối lại đàm phán về chương trình hạt nhân của Tehran từ tháng 4, đánh dấu cuộc tiếp xúc cấp cao nhất giữa hai nước kể từ khi Washington rút khỏi thỏa thuận hạt nhân năm 2018. Hai bên dự kiến tổ chức vòng đàm phán thứ 6 tại Oman vào ngày 15/6, nhưng Tehran đã quyết định không tham gia sau khi bị Israel tấn công.
Bà Karin von Hippel, cựu quan chức Bộ Ngoại giao Mỹ, đặt câu hỏi: “Chúng ta sau cùng đều sẽ trở về bàn đàm phán, nhưng khi đó Israel và khu vực đã phải trả cái giá thế nào? Thách thức ở đây là Iran muốn giữ thể diện, trong khi Mỹ và Israel lại tìm cách dồn đối phương vào đường cùng để họ phải nhượng bộ”.
Admin
Nguồn: VnExpress
